Ο πασίγνωστος ήρωας των μυθιστορημάτων του Πέτρου Μάρκαρη, ο αστυνόμος Χαρίτος, ξεκουράζεται και ξεφεύγει από την πίεση της δουλειάς διαβάζοντας λεξικά. Από χθες ο συμπαθής και δημοφιλής αστυνόμος θα έχει στη διάθεσή του και άλλο ένα λεξικό, 1.819 σελίδων! Είναι το «Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας» που παρουσίασε χθες το μεσημέρι η Ακαδημία Αθηνών σε μια επίσημη τελετή στην ανατολική πτέρυγα του κεντρικού της κτιρίου.
Είναι ένα λεξικό που «περιγράφει τη γλώσσα» είπε ο κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης και επιστημονικός συντονιστής της Συμβουλευτικής Επιτροπής που όρισε η Ακαδημία, κ. Χρισ. Χαραλαμπάκης.
Πέρασαν 11 χρόνια από τότε που ομόφωνα αποφασίστηκε η έκδοσή αυτού του Λεξικού. Και η ομιλία του χθες το μεσημέρι, παρότι εξειδικευμένη, είχε στοιχεία που τροφοδοτούσαν τη σκέψη και καλούσαν το κοινό της αίθουσας να σκεφτεί τη διαδρομή της γλώσσας, τα δάνειά της, τις επιρροές που δέχθηκε και τις επιρροές που άσκησε, τους νεολογισμούς που έχουν ήδη γίνει μέρος της γλώσσας, τη γρήγορη εξέλιξή της. «Η νεοελληνική γλώσσα αποτελεί ανεξερεύνητο ωκεανό και αχανή γαλαξία», είπε. Και ιδιαίτερη σημασία είχε η επισήμανσή του ότι «τη γλώσσα δεν επηρεάζουν πλέον οι ποιητές, αλλά οι επιστήμονες». Και η αλήθεια είναι ότι πολλές από τις νέες λέξεις αφορούν νέα επιστημονικά επιτεύγματα, που έχουν γίνει μέρος της καθημερινότητας πολλών, όπως τσατ ρουμ. Ετσι, δεν είναι τυχαίο ότι το επιστημονικό λεξιλόγιο κατηγοριοποιείται σε 103 γνωστικούς τομείς.
Δίπλα στο επιστημονικό λεξιλόγιο υπάρχουν και οι νεολογισμοί που είναι μέρος της γλώσσας πλέον και όχι τόσο της αργκό: τηλεμαϊντανός, γενόσημα, μπότοξ, κ.λπ. Τη δική τους θέση έχουν λέξεις όπως τσαχπινογαργαλιάρα ή ντόπα, ενώ πρόλαβε να λημματογραφηθεί ο ιός Εμπολα αλλά και η ΝΕΡΙΤ.
Στην Ακαδημία Αθηνών καμαρώνουν ότι έχει καταγραφεί μεγάλος αριθμός νεολογισμών (περίπου 5.000) που δεν υπάρχουν σε κανένα άλλο νεοελληνικό λεξικό (άμπερ αλέρτ, σίλβερ αλέρτ, αυτοαξιολόγηση, μνημονιακός, πέλετ κ.ά.). Συνολικά, 75 χιλ. λήμματα, σύμπλοκα και στερεότυπες εκφράσεις, ενώ στην ηλεκτρονική βάση υπάρχουν 120 χιλ. λήμματα.
Ενα λεξικό σύγχρονο και χρηστικό, που παρά τον όγκο του και την εργασία χρόνων που κρύβει τιμάται 45 ευρώ, ενώ για φοιτητές και εκπαιδευτικούς που θα το αγοράσουν από το βιβλιοπωλείο της Ακαδημίας, στη Στοά Κοραή, το κόστος είναι μόνο 35 ευρώ.
Βεβαίως, έξω από το κεντρικό κτίριο της Ακαδημίας Αθηνών, μια ομάδα νέων επιστημόνων έλεγε ότι θα ήταν προτιμότερη η ηλεκτρονική έκδοση ενός λεξικού, ώστε να μπορεί διαρκώς να ανανεώνεται. «Ενα λεξικό απαξιώνεται από τη στιγμή που κυκλοφορεί», σχολίαζαν…
Ισως είναι το επόμενο βήμα της Ακαδημίας. Προς στιγμήν μαθαίνουμε τι σημαίνουν κάποιες από τις λέξεις που χρησιμοποιούμε καθημερινά και πότε μπήκαν στη γλώσσας μας.