Η μυστική ιδιοφυΐα του ανθρώπινου είδους

Η μυστική ιδιοφυΐα του ανθρώπινου είδους

5' 20" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ετούτο το μέρος είναι γεμάτο με ανθρώπους. Είμαστε περισσότεροι από επτά δισεκατομμύρια νοματαίοι, Homo sapiens γονοτυπικά σχεδόν πανομοιότυποι, αλλά φαινοτυπικά θεαματικά ποικιλόμορφοι, καταβροχθίζουμε, καταναλώνουμε, μεταμορφώνουμε τον πλανήτη, ακατάσχετα αναπαραγόμενοι, σαν Εμπόλα της Γης.

Η ποικιλομορφία της ανθρώπινης συμπεριφοράς είναι απέραντη.

Εχτές είδα στο ίντερνετ βιντεάκι που δείχνει κύριο ασιατικής καταγωγής ο οποίος κάθε μέρα ξυπνάει, σηκώνεται, βγαίνει στο πάρκο και κάνει σεξ με τα δέντρα. Τρίβεται απάνω τους, μπαίνει στις κουφάλες τους και νιώθει πάρα πολύ όμορφα. Υπάρχει στον κόσμο μας. Είναι ένας από τα επτά δισεκατομμύρια. Υπάρχουν κι άλλοι, απειράριθμες κατηγορίες ιδιομορφιών, ιδιαιτεροτήτων, εκκεντρικοτήτων. Ένα άλλο βιντεάκι δείχνει το κολοσσιαίο -και αυθαίρετο- μέγαρο που έχτισε ο Ταγίπ Ερντογάν για τον εαυτό του στην Άγκυρα, μνημείο μεγαλομανίας και παραφροσύνης. Ένας άλλος αυταρχικός και ημιπαράφρων, ο Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας, προσπάθησε να βάλει φόρο στο bandwidth του Ίντερνετ. Στην Ταϊλάνδη καταδικάστηκε σε 2,5 χρόνια φυλάκιση ένας φοιτητής επειδή κορόιδεψε το βασιλιά στο Facebook. Στις ΗΠΑ ένας Ρεπουμπλικανός υποψήφιος για τη Βουλή των Αντιπροσώπων, υπόδικος για 20 κατηγορίες φοροδιαφυγής και απάτης, απείλησε ότι θα πετάξει δημοσιογράφο από το μπαλκόνι όταν του έκανε ερωτήσεις για την επερχόμενη δίκη του. Μετά επανεξελέγη με 55%.

Είναι πάρα πολύ δύσκολο να καταλάβει κανείς τι σκέφτονται αυτοί οι άνθρωποι (ή οι ψηφοφόροι τους), πώς λειτουργούν, γιατί κάνουν αυτά που κάνουν. Τι περνάει απ’ το μυαλό του Ερντογάν και συμπεριφέρεται σα σουλτάνος; Αυτός δεν ήτανε παλιά έτσι. Ποια βίδα λάσκαρε; Και τι είναι αυτό που κάνει τους ανθρώπους να συνουσιάζονται με δέντρα;

Δεν μπορούμε να ξέρουμε. Το σίγουρο είναι ότι μερικές φορές πίσω από την αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά ανθρώπων κρύβεται μια σοφία την οποία δεν είναι εύκολο να μαντέψει κανείς. Από μακριά δεν φαίνεται καθόλου. Θα σας γράψω δύο παραδείγματα που διάβασα στο βιβλίο “Think Like A Freak” που έγραψαν δυο Στίβεν, ο οικονομολόγος Λέβιτ κι ο δημοσιογράφος Ντάμπνερ.

Ο Ντέιβιντ Λι Ροθ ήταν ο τραγουδιστής των Van Halen, ενός ροκ συγκροτήματος της δεκαετίας του ’80, και ήταν ένας άστατος, φασαριόζος, φανταχτερός τύπος. Έκανε φασαρίες, καταβρόχθιζε ουσίες, έμπλεκε σε περιπέτειες, έκανε ό,τι έκαναν οι ρόκερ της γενιάς του, εκείνοι με τα φουντωτά μαλλιά και τις παράλογες προσωπικότητες. Μια από τις διασημότερες παραξενιές του ήταν η εξής: Στις λεπτομερείς οδηγίες που έδινε το συγκρότημα στους διοργανωτές των συναυλιών του περιλαμβάνονταν και οι διατροφικές προτιμήσεις των μελών του. Μεταξύ των πολλών άλλων, ο Ντέιβιντ Λι Ροθ απαιτούσε στο καμαρίνι του να υπάρχουν σοκολατοκαραμελάκια M&M όλων των χρωμάτων εκτός από καφέ. Ήταν μια απαίτηση παράλογη: Όλα τα χρώματα Μ&Μ έχουν την ίδια γεύση. Εξ’ αιτίας αυτής της απαίτησης ένας ταλαίπωρος υπάλληλος θα έπρεπε να κάτσει να ξεδιαλέξει τα καραμελάκια από τη σακούλα για πολλή ώρα, χωρίς κανένα ουσιαστικό λόγο. Όλοι το θεώρησαν άλλη μια παιδιάστικη παραξενιά αυτού του περίεργου κι αλαφροΐσκιωτου τύπου.

Αλλά υπήρχε λόγος. Πολύ σοβαρός.

Οι συναυλίες του συγκροτήματος ήταν πολυδάπανες και περίπλοκες παραγωγές, με πολυμελές προσωπικό, ακριβό και ευαίσθητο εξοπλισμό και ακριβείς προδιαγραφές ασφάλειας. Οι λεπτομερείς οδηγίες που δίνονταν στους διοργανωτές των συναυλιών δεν περιείχαν μόνο διατροφικές απαιτήσεις, αλλά και μια σειρά από διαδικασίες και λεπτομέρειες που εξασφάλιζαν ότι η συναυλία θα διεξαχθεί με ασφάλεια και με τα υψηλότερα στάνταρ ποιότητας. Ήταν ένα βιβλιαράκι 53 σελίδων. Πολλές φορές το συγκρότημα έδινε συναυλίες σε μικρές πόλεις ή σε χώρους που διαχείριζονταν άνθρωποι που δεν είχαν πολύ μεγάλη εμπειρία στη διοργάνωση εκδηλώσεων τέτοιου μεγέθους. Έπρεπε να εξασφαλίσουν ότι όλοι θα ακολουθούν τις προδιαγραφές του συγκροτήματος κατά γράμμα. Το πρώτο πράγμα που κοιτούσαν όταν έφταναν στο χώρο ήταν το βαζάκι με τα M&Ms. Όπως δήλωσε ο Λι Ροθ, ήταν αλάνθαστη ένδειξη: Αν οι διοργανωτές δεν μπορούσαν να φροντίσουν αυτή την ασήμαντη λεπτομέρεια, πιθανότατα είχαν αγνοήσει και κάποιες από τις άλλες, τις σημαντικές. Κι έπρεπε να ελεγχθούν πιο προσεκτικά τα πάντα.

Πίσω από την παραξενιά του Ντέιβιντ Λι Ροθ βρισκόταν ακραίος επαγγελματισμός, υπευθυνότητα και μια αναπάντεχη γνώση της ανθρώπινης φύσης.

Σκεφτείτε, εξάλλου, τα emails των Νιγηριανών απατεώνων.

Έχετε λάβει τέτοια; Σίγουρα έχετε λάβει. Είναι αυτά που στέλνει ένας πρίγκηπας που δήθεν θέλει να βγάλει τα λεφτά του από τη χώρα, ή ένας κληρονόμος μεγάλης περιουσίας που θέλει να τον βοηθήσετε να μεταφέρει μια κληρονομιά, ή κάτι τέτοιο. Αυτό που μου έκανε πάντα εντύπωση ήταν το πόσο κακογραμμένα και ανορθόγραφα είναι αυτά τα emails. Είναι σα να τα έχει γράψει δυσλεκτικός 12χρονος που έμαθε γράμματα το προηγούμενο Σάββατο, και μετά τα πέρασε κι από το Google Translate πριν τα στείλει. Γιατί το κάνουν αυτό; Γιατί τα γράφουν τόσο κακά; Με απειροελάχιστη προσπάθεια θα μπορούσαν να τα στέλνουν πιο σωστά, πιο ορθογραφημένα. Έτσι πιθανότατα θα έπειθαν και περισσότερους αφελείς. Πάντα αναρωτιόμουν γιατί δεν κάνουν αυτή την απειροελάχιστη προσπάθεια.

Τελικά, όπως διάβασα στο προαναφερθέν βιβλίο, υπάρχει λόγος. Το κάνουν επίτηδες.

Βλέπετε, το να στείλουν εκατομμύρια emails χύμα σε τυχαίους παραλήπτες δεν έχει κανένα κόστος. Είναι πανεύκολο. Η δουλειά των συγκεκριμένων απατεώνων ξεκινά όταν λάβουν τις πρώτες απαντήσεις: Τότε θα πρέπει να αρχίσουν διάλογο με κάθε αφελή που τσίμπησε, για να τον πείσουν να ακολουθήσει ένα-ένα όλα τα βήματα που χρειάζονται μέχρι να μεταφερθούν τα λεφτά από τον ένα λογαριασμό στον άλλο. Γι’ αυτό στέλνουν emails τόσο κακογραμμένα που μπορούν να δελεάσουν μόνο τους ντιπ για ντιπ ηλίθιους. Μόνο αυτούς θέλουν. Δεν τους συμφέρει να λάβουν πάρα πολλές απαντήσεις, και ασφαλώς δεν θέλουν να σπαταλήσουν χρόνο σε παραπλανηθέντες έξυπνους -εκείνους που αργά η γρήγορα πιθανότατατα θα καταλάβουν την κομπίνα. Θέλουν μόνο τους τελείως βλάκες. Η κακή ορθογραφία και η ακατανόητη σύνταξη λειτουργεί σαν φίλτρο για να αυτο-επιλεγούν μόνο τα σωστά θύματα.

Και ο Ντέιβιντ Λι Ροθ και οι Νιγηριανοί απατεώνες των παραπάνω παραδειγμάτων επιδεικνύουν μια συμπεριφορά η οποία μοιάζει παλαβή και περίεργη, αλλά κρύβει από πίσω της μια σοφία και μια λογική η οποία είναι αδιαμφισβήτητη όσο και κρυφή. Μ’ αυτό δεν εννοώ ότι και πίσω από τo Ζάναντου του Ερντογάν κρύβεται σύνεση, ή ότι οι πουτινιές του Όρμπαν κρύβουνε σοφία. Αλλά μέρος της ανθρώπινης ιδιαιτερότητας πρέπει να κρύβει σοφία. Δεν δικαιολογείται αλλιώς η “σοφία του πλήθους”, η τεκμηριωμένη ικανότητα της μάζας να βρίσκει σωστότερες απαντήσεις από τις μονάδες. Δεν θα μπορούσε αλλιώς η συνισταμένη των δισεκατομμυρίων παλαβών, περίεργων, αλαφροϊσκιωτων, Ταμήλων και Νικολόπουλων να οδήγησε στο Google, τα εμβόλια και το διαστημικό πρόγραμμα. Αν δεν υπήρχε κρυφή σοφία πίσω από κάποιες από τις παλαβές εκφάνσεις της ανθρωπίλας, το είδος μας θα είχε λήξει, θα είχε πάψει να υπάρχει, το αργότερο εκεί κάπου στο Μεσαίωνα. Γι’ αυτό προτείνω μια επιφυλακτική στάση απέναντι στην παλαβιάρικη ποικιλομορφία των ανθρώπινων συμπεριφορών.

Ποιος ξέρει.

Μπορεί ο κύριος που κάνει γλυκό έρωτα στα δέντρα κάθε πρωί να ξέρει κάτι που μας διαφεύγει.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή