Καμιά φορά η αφορμή για προβληματισμό μπορεί να είναι μια μικρή, σχεδόν ασήμαντη, αφορμή. Για παράδειγμα, διάβαζα στα ΝΕΑ της 11-12 Οκτωβρίου 2014, το άρθρο του φίλου και έγκριτου δημοσιογράφου Παύλου Τσίμα, με τίτλο «Το φλερτ με την αυτοδυναμία», το οποίο ξεκινάει ως εξής: ««Η χώρα για να μην περιπέσει σε ακυβερνησία χρειάζεται ισχυρές, αυτοδύναμες κυβερνήσεις». Πόσες φορές ακούσαμε το μάντρα τα τελευταία σαράντα χρόνια; Αμέτρητες. Με αυτό το δόγμα ως οδηγό ψηφίστηκαν όλοι οι εκλογικοί νόμοι – πλην ενός: του νόμου Κουτσόγιωργα με τον οποίο έγιναν οι τριπλές εκλογές του 1989-1990. Και η εμπειρία εκείνου του χρόνου, με την παρατεταμένη ακυβερνησία, έκανε ακόμη ισχυρότερη την πίστη στην «ιερή αυτοδυναμία».
Ποιο είναι το (ασήμαντο) μικρό λάθος στην παραπάνω παράγραφο; Για κάποιο περίεργο λόγο, έχει επικρατήσει εδώ και πολλά χρόνια, ότι οι τριπλές εκλογές 1989-1990, που έδωσαν την κυβέρνηση Μητσοτάκη με την οριακή πλειοψηφία στη Βουλή, έγιναν με τον «Νόμο Κουτσόγιωργα». Λάθος! Ο εκλογικός αυτός νόμος που ταλαιπώρησε τη χώρα με τρεις διαδοχικές εκλογές, έγινε επί υπουργίας και εποπτείας του Ακη Τσοχατζόπουλου! Καμία σχέση δεν είχε ο Κουτσόγιωργας με τον νόμο αυτόν. Αυτός ήταν υπεύθυνος για τον Νόμο με τον οποίον έγιναν οι εκλογές του 1985, ο οποίος ήταν ένα πραγματικό αριστούργημα υπερενισχυμένης αναλογικής. Με διάφορα «έξυπνα» και φαινομενικά δημοκρατικά τερτίπια (π.χ. κατέβασε το όριο, ώστε το ΚΚΕ μετείχε στη Δεύτερη Κατανομή) έδωσε στην τρίτη κατανομή, ένα bonus περίπου 31 εδρών στο πρώτο κόμμα, όσο περίπου δίνει και ο σημερινός εκλογικός Νόμος. Το πραγματικό bonus που πήρε η Ν.Δ. το 2012, ήταν 34 έδρες και όχι 50 έδρες – άλλη μια πλάνη της τηλεόρασης. Αν ίσχυε ο νόμος του Κουτσόγιωργα στις εκλογές του Ιουνίου 1989, η Ν.Δ. θα σχημάτιζε κυβέρνηση με παραπάνω από 165 βουλευτές και ίσως να άλλαζε η ιστορία του τόπου μας. Δυστυχώς όμως ο Nόμος του Τσοχατζόπουλου σχεδιάστηκε ακριβώς για να εμποδίσει την αυτοδυναμία της Ν.Δ. Λόγω της εμπλοκής μου με τις εκλογές, γνωρίζω πολύ καλά, πόσες δοκιμές έκαναν στο υπουργείο Εσωτερικών για να κάνουν σχεδόν αδύνατη την αυτοδυναμία. Είναι κυριολεκτικά άθλος πώς τον Απρίλιο του 1990 σχηματίσθηκε κυβέρνηση.
Εχω ακούσει πολλούς να κάνουν αυτό το λάθος και πάντοτε είχα την απορία πώς επικράτησε αυτή άποψη. Φαίνεται ότι με τη σημερινή τεχνολογία και τα σύγχρονα ΜΜΕ αν λεχθεί μια ανακρίβεια στην τηλεόραση και δεν διορθωθεί αμέσως, τότε αρχίζει να επαναλαμβάνεται, ώστε στο τέλος γίνεται de facto αλήθεια.
Σ’ αυτόν ακριβώς τον κίνδυνο είμαστε εκτεθειμένοι όλοι μας. Ισως η πιο χαρακτηριστική περίπτωση αφορά αυτά που θεωρητικά είπε ο Κίσιγκερ για τους Ελληνες: «Ο ελληνικός λαός είναι δυσκολοκυβέρνητος και γι’ αυτό πρέπει να τον πλήξουμε βαθιά στις πολιτισμικές του ρίζες. Τότε ίσως συνετισθεί. Εννοώ, δηλαδή, να πλήξουμε τη γλώσσα, τη θρησκεία, τα πνευματικά και ιστορικά του αποθέματα, ώστε να εξουδετερώσουμε κάθε δυνατότητά του να αναπτυχθεί, να διακριθεί, να επικρατήσει, για να μη μας παρενοχλεί στα Βαλκάνια, να μη μας παρενοχλεί στην Ανατολική Μεσόγειο, στη Μέση Ανατολή, σε όλη αυτή τη νευραλγική περιοχή μεγάλης στρατηγικής σημασίας για μας, για την πολιτική των ΗΠΑ». Γράφτηκε αρχικά σε ένα περιοδικό, το είπε μετά ο Λαζόπουλος σε μια εκπομπή του και από τότε παρά τις επανειλημμένες διαψεύσεις, ο περισσότερος κόσμος πιστεύει ότι όλοι μας κατατρέχουν, σύμφωνα με την προτροπή του Κίσιγκερ. Εχω ακούσει πάρα πολλούς να επαναλαμβάνουν τους παραπάνω ισχυρισμούς, έστω και αν δεν τους αποδίδουν στον Κίσιγκερ. Και όμως είναι πέρα για πέρα ένα μεγάλο ψέμα, που το συντηρούμε γιατί πιθανόν να μας βολεύει και να μας δίνει ένα άλλοθι.
Αλλά πάμε σε ένα πιο πρόσφατο θέμα που μας αφορά όλους. Αναφέρομαι στον ΕΝΦΙΑ ο οποίος έχει κάνει ανυπολόγιστη ζημιά στην κυβέρνηση. Η ιδέα πάνω στην οποία βασίστηκε ο ΕΝΦΙΑ, στη θεωρία φαίνεται απόλυτα σωστή. Να διευρυνθεί η βάση όσων πληρώνουν φόρο για τα ακίνητα ώστε να μειωθεί το λεγόμενο «χαράτσι». Από τη θεωρία όμως στην πράξη υπάρχει τόση απόσταση, ώστε μου είναι αδύνατο να ξεπεράσω τον πειρασμό για να μη σας αφηγηθώ ένα παλιό, αλλά ωραίο ανέκδοτο που ταιριάζει στην περίπτωση αυτή.
Ρωτάει το παιδί τον πατέρα του: «Μπαμπά, ποια είναι η διαφορά μεταξύ θεωρίας και πράξης». Ο μπαμπάς αφού σκέφτεται για λίγο, του λέει «πήγαινε στη μάνα σου και ρώτα την, χωρίς να της πεις ότι σε έβαλα εγώ, αν τις έδινε ο γείτονας μας ο εφοπλιστής 1 εκατομμύριο ευρώ, αν θα πήγαινε μαζί του. Μετά ρώτα το ίδιο και την αδελφή σου και έλα να τα πούμε». Υστερα από λίγο γυρίζει το παιδί και λέει στον πατέρα του: «Μπαμπά, δέχτηκαν και οι δύο». Τότε του λέει ο πατέρας του: «Ακουσε παιδί μου, στη θεωρία έχουμε δύο εκατομμύρια ευρώ, ενώ όμως στην πράξη δεν έχουμε φράγκο αλλά έχουμε μόνο δύο πόρνες στο σπίτι».
Νομίζω ότι αυτό έγινε και με τον ΕΝΦΙΑ. Στη θεωρία ήταν καλός, αλλά στην πράξη έγινε καταστροφή. Η βάση υπολογισμού αρχικά διευρύνθηκε και περιέλαβε τα οικόπεδα, τα χωράφια τα μη ηλεκτροδοτούμενα κ.ά. Αρχισαν οι παρεμβάσεις του βουλευτών της επαρχίας οι οποίες προκάλεσαν τις εξαιρέσεις και τα ξηλώματα. Μετά υπήρχαν και περιοχές όπου δεν υπήρχε αντικειμενική αξία και βγήκαν κάτι τεράστια ποσά, τα οποία με κάποιο φίλτρο θα μπορούσαν να αποφευχθούν. Στη συνέχεια η κυβέρνηση προσπάθησε με διαδοχικές διορθώσεις να το μαζέψει, αλλά η ζημιά έγινε. Στην πράξη ο ΕΝΦΙΑ ταυτίστηκε με ένα υπερβολικό και άδικο φόρο, ο οποίος απομυζά τον Ελληνα φορολογούμενο. Από μια μικρή έρευνα που έκανα, διαπίστωσα ορισμένα γεγονότα τα οποία φαίνεται ότι δεν προβάλλονται από κανέναν, γιατί απλούστατα επικράτησε η «αλήθεια» της τηλεόρασης, ότι ο ΕΝΦΙΑ είναι ληστρικός. Για τους περισσότερους που δεν έχουν οικόπεδα και χωράφια ο ΕΝΦΙΑ είναι μικρότερος ή το πολύ ίσος με τα άθροισμα του «χαρατσιού» και του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας που πλήρωναν προηγουμένως. Στις συζητήσεις που κάνω με φίλους και γνωστούς, ακόμα δεν βρήκα καμία περίπτωση όπου κάποιος να πλήρωσε με τον ΕΝΦΙΑ (και τον Πρόσθετο Φόρο), περισσότερα από ό,τι πλήρωσε τα προηγούμενα χρόνια. Αντίθετα, βρήκα αρκετούς που πληρώνουν λιγότερο. Μπορεί να μην είναι σημαντικά μικρότερο το ποσό, αλλά είναι πάντως λιγότερο. Και όμως αυτό το γεγονός δεν αναδεικνύεται ούτε από τους κυβερνητικούς βουλευτές, γιατί έχει επικρατήσει η άποψη ότι ο ΕΝΦΙΑ (σαν τον Εμπολα) «σκοτώνει» και γι’ αυτό δεν θα βρεθεί κανένας να τον υπερασπισθεί.
Ετσι γράφεται η ιστορία. Αρκεί να λεχθεί κάτι στην τηλεόραση και αυτόματα γίνεται πραγματικότητα. Ανεξάρτητα από το αν είναι αλήθεια ή όχι. Φτάνει να το «είπε η τηλεόραση». Εχω προσωπικά ακούσει τόσες υπερβολές που δεν εκπλήσσομαι για τίποτα απολύτως. Και επειδή πάντοτε συνηθίζω να τεκμηριώνω τις απόψεις μου, θέλω να σας δώσω μερικά πολύ χαρακτηριστικά νούμερα. Σύμφωνα με δημοσιεύματα των εφημερίδων της 17ης Οκτωβρίου 2014, («Καθημερινή» σελ. 18), η κυβέρνηση αναμένει να εισπράξει από τον ΕΝΦΙΑ και τον συμπληρωματικό φόρο περίπου 2,65 δισ. ευρώ. Μάλιστα, το δημοσίευμα αναφέρει ότι σταδιακά το ποσό αυτό θα μειωθεί στα 1,9 δισ. ευρώ. Πόσο πληρώσαμε για το ΕΕΤΗΔΕ το επονομαζόμενο και χαράτσι; Μια αναζήτηση με το Google, μου παρουσίασε ένα δημοσίευμα από την εφημερίδα EΞΠΡΕΣ της 16ης Μαρτίου 2013, το οποίο λέει τα εξής: «Το «χαράτσι» αποδείχθηκε «σωτήριο» για τον προϋπολογισμό του 2012, αποδίδοντας έσοδα 2,6 δισ. ευρώ πέρυσι, παρά το γεγονός ότι περίπου 500.000 φορολογούμενοι δεν το πλήρωσαν». Δηλαδή, ουσιαστικά τα ίδια.
Ποιο είναι το δίδαγμα από την παραπάνω ιστορία; Η προχειρότητα πληρώνεται πολύ ακριβά. Οπως λένε και οι Αγγλοσάξονες: «If you fail to plan, you are planning to fail». Βοηθάει και η τηλεόραση σε αυτό.
* O κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων