«Είναι τρελό, αλλά ο κόσμος επιλέγει την ψηφιακή επικοινωνία ενώ είναι με παρέα. Προτιμάει να συνδεθεί με κάποιον που είναι αλλού, παρά με κάποιον που βρίσκεται στον ίδιο χώρο». Ο Κύριος Γκρι διαβάζει τα λεγόμενα του φωτογράφου Babycakes Romero, από το ωραίο θέμα που έγραψε ο Χάρης φαν Φέρσεντααλ, το Σάββατο 8 Νοεμβρίου, εδώ στην «Κ». Ο φωτογράφος αποτυπώνει ζευγάρια, συντροφιές που δεν επικοινωνούν, αλλά δείχνουν απορροφημένοι από τα κινητά τους. «Εμένα πάλι δεν μου φαίνεται τρελό αλλά λογικό, να το κάνουν αυτό οι άνθρωποι», σχολιάζει ο Κύριος Γκρι. Γιατί όμως;
«Μα ακριβώς επειδή το πρόσωπο με το οποίο επικοινωνούν ΔΕΝ είναι εκεί. Δεν λέω αν είναι σωστό ή λάθος – λίγο με απασχολεί αυτό. Προσπαθώ να ερμηνεύσω, όχι να δικαιολογήσω ή, πολύ περισσότερο, να κατακρίνω. Και λέω: το πρόσωπο που λείπει, για κάποιο λόγο, βαραίνει με έναν ιδιάζοντα τρόπο σε σχέση με εκείνο που είναι εκεί. Ασυναίσθητα, η απουσία, όσο μας απωθεί άλλο τόσο φαίνεται πως μας αιχμαλωτίζει.
«Ισως η τεχνολογία να λέει κάτι για τη σχέση μας με την απουσία: ότι μέσω αυτής κατανοούμε σε μεγάλο βαθμό τον εαυτό μας. Κάποτε προσπάθησα να γράψω ένα διήγημα με έναν τύπο που δέχεται γραπτά μηνύματα στο κινητό του από τους αγαπημένους του νεκρούς. Θυμάμαι, τον αρχικό του τρόμο διαδεχόταν ο πόνος: δάκρυζε κάθε φορά που ερχόταν ένα sms από το υπερπέραν. Εκλαιγε σαν μωρό.
«Κοίτα τη φωτογραφία που δημοσιεύεις σήμερα: πόσο σπαρακτικά κλαίει ο Μάθιου Μακόναχι ως αστροναύτης στο “Interstellar”, μιλώντας, μέσω οθόνης, στην κόρη του, η οποία βρίσκεται σε άλλο χώρο, άλλο χρόνο. Ιδού πώς μπροστά στο παγόβουνο της απουσίας βυθίζονται σαν τον Τιτανικό όλες οι κοσμικές σκουληκότρυπες».
Είχε δει το «Interstellar» λοιπόν. «Ναι, το είδα. Θα είμαι επιεικής διότι τυγχάνω λάτρης της προηγούμενης ταινίας του Νόλαν, του “Inception”, αλλά κι επειδή έχω αδυναμία σε “υπαρξιακά διαστημικά” φιλμ – θα άφηνα όμως το “2001” του Κιούμπρικ έξω απ’ τη συζήτηση, για το καλό του Νόλαν, καθότι, ως αφήγηση, ως πλοκή, το “Interstellar” είναι μια εντυπωσιακή, συναρπαστική ήττα. Από την άλλη, σου ξυπνάει αισθήματα, σκέψεις, προκαλεί σε κάποιες στιγμές ένα δέος κοσμικό. Την ταινία την είδα το ίδιο απόγευμα που διάβασα το άρθρο με τα κινητά και την επικοινωνία με όσους “δεν είναι εκεί”. Σε στιγμές, λοιπόν, συμπαντικού δέους και ανθρώπινης συγκίνησης, το “Interstellar” μου θύμισε ότι η παρουσία είναι φωλιά, πατρίδα, ακριβώς την ίδια στιγμή που η απουσία μας στοιχειώνει διά βίου. Η παρουσία τρέχει ακόμα, συνεχίζεται, η απουσία όμως παρουσιάζει μια δυσάρεστη υπεροχή: έχει ήδη τερματίσει – είναι τελεσίδικη, οριστική. Αλλά ακόμα κι όταν δεν είναι παντοτινή, αυτή την πικρή αίσθηση σού δίνει και σε ωθεί τότε σε ατελέσφορους, βασανιστικούς εσωτερικούς διαλόγους με τον εαυτό σου – λες και αυτός είναι τώρα που λείπει. Νομίζω, οι πιο δυνατές στιγμές στην ταινία δεν είναι οι μυστηριώδεις μαύρες τρύπες αλλά ο λυγμός του Μακόναχι μπροστά στην κόρη του.
«Θα θες τώρα και το τραγούδι της ημέρας. Ιδού λοιπόν: Bruce Springsteen, “Missing”. “Ολα δείχνουν ίδια / μα εσύ λείπεις”».