Ελλάδα ήταν και παραμένει μια χώρα που έχει μεγάλη ανάγκη θετικής προβολής στο εξωτερικό. Πολύ περισσότερο τώρα, λόγω της κρίσης. Οι σωστές αποφάσεις του εκάστοτε πρωθυπουργού, η συνεργασία σειράς υπουργείων, ο συντονισμός με τον ιδιωτικό τομέα, είναι απαραίτητες προϋποθέσεις. Για την αποτελεσματική υλοποίηση του στρατηγικού στόχου χρειάζεται μια παράλληλη μεθοδική δράση από τις ελληνικές πρεσβείες και, για ευνόητους λόγους, κυρίως αυτές που βρίσκονται στις σημαντικές πρωτεύουσες. Εκεί επιβάλλεται μια στοχευμένη επιθετική πολιτική στην οποία, πέραν των πρέσβεων και των υφισταμένων τους διπλωματών, έχουν πολλά να συνεισφέρουν οι ακόλουθοι Τύπου, ως μέρος του υπουργείου Εξωτερικών, όχι της Γραμματείας… Ενημέρωσης (και μόνο η συγκεκριμένη περιγραφή παραπέμπει σε άλλες εποχές, άλλες καταστάσεις και άλλα κράτη).
Η πολυετής επαφή με τα γραφεία Τύπου στο εξωτερικό, πρωτίστως στην Ουάσιγκτον και τη Νέα Υόρκη, αλλά και σε πολλές άλλες πόλεις όπου βρέθηκα σε αποστολές, μου επιτρέπει να αναγνωρίζω το σημαντικό έργο που επιτελούν οι περισσότεροι -όχι όλοι- ακόλουθοι Τύπου. Η συντριπτική πλειοψηφία από τους περίπου διακόσιους αποφοίτους του ειδικού τμήματος της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης, το οποίο ιδρύθηκε πριν από είκοσι χρόνια για να αποτελέσει την αιχμή του δόρατος της προβολής της χώρας στο εξωτερικό, είναι στελέχη καταρτισμένα, με ειδικές γνώσεις σε θέματα δημόσιας διπλωματίας και διεθνούς επικοινωνίας.
Ως απόρροια ενός νέου οργανογράμματος που προωθείται, υποβαθμίζεται ο ρόλος της ελληνικής δημόσιας διπλωματίας σε μια εποχή που όλες οι προσπάθειες θα έπρεπε να κατευθύνονται στην ενίσχυση της συντονισμένης προβολής της χώρας διεθνώς. Η ροή από και προς τα Γραφεία Τύπου έχει απορρυθμιστεί, επιτρέποντας μόνο ακανόνιστες μετακινήσεις, αφήνοντας υποστελεχωμένα ή κενά γραφεία σε χώρες ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για την Ελλάδα. Από την άλλη, δίνεται έμφαση στην ενημέρωση κομματικών προϊσταμένων για θέματα εσωτερικής πολιτικής και δευτερευόντως για θέματα διεθνούς επικαιρότητας. Ο νέος Οργανισμός εμφανίζει πολλές αλληλοεπικαλύψεις αρμοδιοτήτων μεταξύ οργανικών μονάδων, ενώ προβλέπει τη δυνατότητα να προΐστανται σε θέσεις ευθύνης υπάλληλοι όλων των κλάδων και ειδικοτήτων, που ενδεχομένως να μην διαθέτουν τα προσόντα, τις γνώσεις και την εμπειρία που απαιτούνται.
Η πλέον ορθολογική επιλογή για τη διαχείριση της επικοινωνιακής προβολής της Ελλάδας στο εξωτερικό είναι η κατάργηση του υπουργείου Τύπου και η μεταφορά των Γραφείων Τύπου στον -κατά την άποψή μου- «φυσικό τους φορέα» που είναι το υπουργείο Εξωτερικών, χωρίς απαραίτητα να ενταχθούν στο Διπλωματικό Σώμα. Με αυτόν τον τρόπο θα αποφεύγεται η διάσπαση και επικάλυψη λειτουργιών, θα μειωθεί το δημοσιονομικό κόστος και θα αυξηθεί η αποτελεσματικότητα σε ό,τι αφορά τη διεθνή επικοινωνία της χώρας.
Υπέρ μιας τέτοιας λύσης συνηγορεί και η διεθνής πρακτική. Πριν ακριβώς από δεκαπέντε χρόνια παρακολούθησα την ανάλογη επιτυχή ενσωμάτωση της Αμερικανικής Υπηρεσίας Ενημέρωσης στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Αλλωστε, υπάρχει και το προηγούμενο υπαγωγής του κλάδου οικονομικών-εμπορικών συμβούλων και ακολούθων στο υπουργείο Εξωτερικών, στο πλαίσιο της ενιαίας λειτουργίας των ελληνικών αντιπροσωπειών στο εξωτερικό.
Σε μια στιγμή που η διεθνής εικόνα της χώρας παραμένει ιδιαίτερα προβληματική, απαιτείται ολοκληρωμένη επικοινωνιακή στρατηγική και ικανά στελέχη να την υλοποιήσουν. Είναι από τις λίγες περιπτώσεις όπου έχουμε εξειδικευμένους δημόσιους λειτουργούς που εργάζονται σκληρά, συχνά χωρίς ωράρια, και φέρνουν αποτελέσματα. Πρέπει να τους αξιοποιήσουμε, όχι να τους θυσιάσουμε στον βωμό της παθογένειας της ελληνικής γραφειοκρατίας ή και των κομματικών εξυπηρετήσεων.