Το 20% του ενεργού πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχει περιορισμένες δεξιότητες ανάγνωσης, γραφής και αριθμητικής. Το 25% των ενηλίκων δεν διαθέτει τις αναγκαίες ψηφιακές δεξιότητες ώστε να χρησιμοποιεί αποτελεσματικά το τεχνολογικό περιβάλλον – υπολογιστές, Διαδίκτυο.
Τα στοιχεία της έρευνας που εκπονήθηκε από τον ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) σε 23 χώρες, μεταξύ των οποίων 17 κράτη-μέλη της Ε.Ε. που αντιπροσωπεύουν περίπου το 80% του συνολικού πληθυσμού της, είναι εντυπωσιακά. Η έρευνα αξιολόγησε τις δεξιότητες ανάγνωσης, γραφής, αριθμητικής και επίλυσης προβλημάτων σε τεχνολογικό περιβάλλον, σε άτομα ηλικίας 16-65 ετών, με στόχο να υπογραμμιστεί η ανάγκη στοχευμένων επενδύσεων για τη βελτίωση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στις ευρωπαϊκές χώρες.
Ενδιαφέροντα στοιχεία
Αποκάλυψε μεταξύ άλλων πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία. Ενα από αυτά θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι και η πολιτισμική διαφορά Βορρά – Νότου στην Ευρώπη. Για παράδειγμα, ένας στους πέντε ενηλίκους έχει περιορισμένες δεξιότητες ανάγνωσης, γραφής και αριθμητικής στην Ιρλανδία, τη Γαλλία, την Πολωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Στην Ισπανία και την Ιταλία η αναλογία αυτή είναι ένας στους τρεις ενηλίκους. Πάνω από το 40% του ενήλικου πληθυσμού στην Ολλανδία, τη Φινλανδία και τη Σουηδία έχει υψηλές δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων σε τεχνολογικό περιβάλλον, ενώ σχεδόν ένας στους πέντε ενηλίκους δεν έχουν καμία εμπειρία από υπολογιστές στην Ισπανία, την Ιταλία, την Κύπρο, την Πολωνία και τη Σλοβακία.
Επίσης, οι επιδόσεις ανάγνωσης και γραφής των ατόμων που έχουν αποφοιτήσει πρόσφατα από την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση των Κάτω Χωρών και της Φινλανδίας είναι ίδιες ή και καλύτερες από τις αντίστοιχες επιδόσεις των αποφοίτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Ιρλανδίας, της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Κύπρου και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Η Ελλάδα δεν «μπήκε» στην έρευνα με την πρώτη ομάδα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, για τον απλό λόγο ότι έπρεπε να τη χρηματοδοτήσουν τα ίδια τα κράτη. Κατάφερε όμως και εξασφάλισε χρήματα ΕΣΠΑ, κι έτσι από το 2012 η έρευνα έχει ξεκινήσει και «τρέχει» και στη χώρα μας -αποτελέσματα θα έχουμε το 2015- ανοίγοντας μια σπουδαία ευκαιρία. Γιατί σπουδαία; Πρώτον, γιατί είναι η πρώτη φορά που γίνεται μια τόσο σοβαρή προσπάθεια χαρτογράφησης των δεξιοτήτων του γενικού πληθυσμού, από την οποία θα προκύψουν εξαιρετικά σημαντικές πληροφορίες. Και, δεύτερον, γιατί είναι μια πολύτιμη εμπειρία -καινούργια προγράμματα και μεθοδολογία- για τους ίδιους τους ερευνητές, καθώς πρόκειται για μια έρευνα δύσκολη και πολυεπίπεδη που εποπτεύεται αυστηρά από τον ΟΟΣΑ ως προς τον τρόπο διεξαγωγής και το χρονοδιάγραμμα.
«Είναι μια μεγάλη και εξαιρετικά σημαντική έρευνα», μας λέει η δρ Ανδρομάχη Χατζηγιάννη, διευθύντρια ερευνών στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, το οποίο έχει αναλάβει την υλοποίηση της «Πανελλαδικής Ερευνας για τις Ικανότητες των Ενηλίκων – PIAAC». Οι υπόλοιποι φορείς της έρευνας είναι η Γενική Γραμματεία Διά Βίου Μάθησης, η Ελληνική Στατιστική Αρχή και ο Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού. «Εστιάζει στις δεξιότητες των ενηλίκων που είναι απαραίτητες όχι μόνο στην εργασία αλλά και στην καθημερινότητα. Οι δεξιότητες έχουν να κάνουν με τρία πεδία: τον «αριθμητισμό», τον «γραμματισμό» και την επίλυση των προβλημάτων σε τεχνολογικό περιβάλλον, χονδρικά δηλαδή την άνεση που έχει κανείς να χειρίζεται το Διαδίκτυο. Οταν αναφερόμαστε στον «αριθμητισμό» και τον «γραμματισμό», μιλάμε ουσιαστικά για την ικανότητα κάποιου να διαβάζει ένα κείμενο, να καταλαβαίνει τι λέει και να μπορεί να απαντάει σε ερωτήματα. Πρόκειται για πολύ απλά πράγματα, όπως η κατανόηση ενός λογαριασμού που μας έρχεται στο σπίτι, αλλά και για πιο σύνθετα, όπως πολύπλοκες αριθμητικές πράξεις και θέματα που έχουν να κάνουν με την τεχνολογία».
Η έρευνα, που πραγματοποιείται στην Ελλάδα σε ένα τυχαίο δείγμα 5 χιλιάδων ατόμων από 15-65 ετών, είναι κοινή σε όλες τις χώρες, το ίδιο και ο στόχος: τα αποτελέσματα να συμβάλουν στη βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος και στην εκπόνηση αποτελεσματικών δράσεων. Η δουλειά των ερευνητών όμως δεν είναι και τόσο εύκολη, όπως μας λέει η Ανδρομάχη Χατζηγιάννη.
Απροθυμία συμμετοχής
«Οχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και γενικότερα στην Ευρώπη, παρατηρείται μια απροθυμία συμμετοχής στην έρευνα. Παλαιότερα ο κόσμος συμμετείχε με ενθουσιασμό σε έρευνες, τώρα έχω την αίσθηση ότι θεωρεί πως όλα αυτά είναι άνευ νοήματος, ότι δεν θα αξιοποιηθούν. Ειδικά στα αστικά κέντρα έχουμε μεγάλο πρόβλημα. Το ποσοστό συμμετοχής είναι μόλις στο 45%. Πρέπει να κατανοήσουμε πόσο σημαντικό είναι να πάρουμε μέρος. Μονίμως παραπονιόμαστε ότι το εκπαιδευτικό σύστημα δεν είναι καλό, δεν μας αρέσει, δεν συμβαδίζει με τις σύγχρονες απαιτήσεις, αλλά δεν ανοίγουμε εύκολα το σπίτι μας να αφιερώσουμε λίγο χρόνο. Οι κοινωνίες, τα δεδομένα, οι ρυθμοί αλλάζουν. Αρα και η αγορά εργασίας. Πρέπει να χρησιμοποιούμε όλα τα εργαλεία που μας δίνονται και να έχουμε τεκμηριωμένα στοιχεία για να μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις νέες προκλήσεις».
Aν, λοιπόν, κάποιος σας χτυπήσει την πόρτα και σας δείξει την ταυτότητα με τη φωτογραφία του και το σήμα του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, αφιερώστε του λίγο χρόνο. Ο,τι πείτε θα είναι άκρως εμπιστευτικό. Για περισσότερες πληροφορίες, www.piaac.gr.