ΣΟΥΗΔΙΑ – ΑΠΟΣΤΟΛΗ. Δίνει τα πάντα για να προσελκύσει νέες επιχειρήσεις… εκτός από επιδοτήσεις! Η Σουηδία φιλοδοξεί να εδραιωθεί ως κόμβος καινοτομίας στον χώρο της υγείας και τα τελευταία χρόνια εργάζεται συστηματικά ώστε να δημιουργήσει το πιο γόνιμο περιβάλλον για την επιστημονική έρευνα. Στο πλαίσιο αυτό δημιουργεί μια νέα γειτονιά στη Στοκχόλμη, όπου συναντώνται πανεπιστήμια και εταιρείες, χτίζει ένα σύγχρονο νέο πανεπιστημιακό νοσοκομείο, ενώ δημιουργεί μοντέρνες υποδομές που ενθαρρύνουν την καινοτομία και την έρευνα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον –σε σχέση ιδίως με τα εν Ελλάδι– παρουσιάζει ο δυναμικός ρόλος των δήμων στην υπόθεση.
Η Σουηδία δεν είναι νέος «παίκτης» στον χώρο της υγείας. Ορισμένες από τις μεγαλύτερες φαρμακευτικές εταιρείες του κόσμου είναι σουηδικές. Ομως τα τελευταία χρόνια εστιάζει τις δυνάμεις της στην καινοτομία: τόσο στην ιατρική έρευνα όσο και στη χρήση των νέων τεχνολογιών στη θεραπεία και την αποθεραπεία. Ολα αυτά παράλληλα με τη δημιουργία σύγχρονων υποδομών, όπως το νέο πανεπιστημιακό νοσοκομείο (New Karolinska Solna) που βρίσκεται υπό ανέγερση με σκοπό να λειτουργήσει το 2017. «Πρόκειται για μια νέα προσέγγιση στην υγεία: αντί να πηγαίνει ο ασθενής στους γιατρούς, θα έρχονται εκείνοι στους ασθενείς, οι οποίοι θα νοσηλεύονται όλοι σε μονόκλινα. Ενα μέρος του υψηλού λειτουργικού κόστους αυτής της επιλογής θα αποσβένεται από τη μείωση των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων», τονίζει η Ylva Hultman, εκπρόσωπος του Stockholm Business Region, μιας εταιρείας που ανήκει στον Δήμο Στοκχόλμης και είναι υπεύθυνη για την προώθηση και την επιχειρηματική ανάπτυξη της πόλης.
Εκτός από τις υποδομές, η Σουηδία εστιάζει στη δημιουργία του ιδανικού περιβάλλοντος, αλλά όχι με τον «παραδοσιακό» τρόπο. «Οι νέες εταιρείες δεν έχουν ούτε κυβερνητική χρηματοδότηση ούτε κίνητρα. Η Σουηδία δεν υποστηρίζει με αυτό τον τρόπο τις επιχειρήσεις. Πρέπει να λειτουργούν ως απευθυνόμενες σε όλο τον πλανήτη από την πρώτη ημέρα και να είναι κερδοφόρες, ειδάλλως δεν θα επιβιώσουν», λέει η κ. Hultman.
Το Sci Life Lab
Οι ιδέες που δοκιμάζονται είναι πολλές. Για παράδειγμα, το Stockholm Business Region έχει δημιουργήσει μια «Hotlist», στην οποία είναι λεπτομερώς χαρτογραφημένες περισσότερες από 40 εταιρείες του χώρου της υγείας, προκειμένου να τις βοηθήσει στην αναζήτηση επενδυτών. Επίσης δημιούργησε το Sci Life Lab, ένα εθνικό κέντρο έρευνας στο οποίο συμμετέχουν τα μεγάλα σουηδικά πανεπιστήμια και το οποίο αναλαμβάνει ερευνητικές εργασίες και για ιδιωτικές εταιρείες. «Θέλουμε νέους τρόπους για να ενισχύσουμε την κινητικότητα επιστημόνων και φοιτητών, θέλουμε περισσότερες γυναίκες ερευνήτριες, θέλουμε περισσότερες καινοτόμους επιχειρήσεις στη χώρα μας», σημειώνει η Helene Hellmark Knutsson, μία από τις τρεις (!) υπουργούς Παιδείας, με αρμοδιότητα στην ανώτατη εκπαίδευση και την έρευνα. «Θέλουμε καινοτομία η οποία να φθάνει στην κοινωνία».
Ανακάλυψη ενζύμου κατά καρκίνου, παιχνίδι για φυσικοθεραπεία
Για τον Thomas Helleday, ερευνητή στο Karolinska Institutet, η πρώτη του σημαντική επιστημονική ανακάλυψη συνοδεύτηκε από την πρώτη του μεγάλη απογοήτευση στη ζωή. Ανακάλυψε ένα ένζυμο, το οποίο είχε εξαιρετικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση κάποιων μορφών καρκίνου, ωστόσο η φαρμακευτική εταιρεία που χρηματοδοτούσε την έρευνά του απέσυρε την οικονομική της υποστήριξη, καθώς θεώρησε ότι το φάρμακο δεν αφορούσε κάποια κοινή μορφή καρκίνου, επομένως δεν είχε εμπορικό ενδιαφέρον.
«Αντί λοιπόν να τα παρατήσω, αποφάσισα να αλλάξω τακτική», εξηγεί. «Αντί να φτιάξω τη δική μου εταιρεία και να αναζητώ επενδυτές, πούλησα το σπίτι μου και δημιούργησα ένα ίδρυμα, το Helleday Foundation. Κατόπιν, αφού δημοσιεύτηκε η εργασία μου, αντί να την κρατήσω κρυφή για να τη μελετήσω, την απέστειλα σε 50 εργαστήρια σε όλο τον κόσμο. Τους είπα, μελετήστε την και αν βρείτε κάτι επιπλέον, σας ανήκει. Με αυτή τη μέθοδο της ανοιχτής καινοτομίας (open innovation), αντί να χρειαστεί 1 δισ. ευρώ από την έρευνα μέχρι να δημιουργηθεί το φάρμακο και να φθάσει στην αγορά, θα κοστίσει μερικά εκατομμύρια». Μέχρι στιγμής, πάντως, η ανακάλυψη του Thomas Helleday φαίνεται να αποδίδει σε διαφορετικές μορφές καρκίνου.
Καινοτομία δεν σημαίνει μόνο να ανακαλύπτεις το καινούργιο, αλλά και νέες ευφάνταστες χρήσεις στο παλιό. «Συχνά ο ασθενής δεν κάνεις ασκήσεις φυσικοθεραπείας μόνος του, γιατί βαριέται ή δεν βλέπει αποτέλεσμα γρήγορα», λέει ο Peter Ljungstrand, ερευνητής στο ινστιτούτο ICT AB. «Επομένως, πρέπει να δημιουργήσουμε το κίνητρο. Φτιάξαμε λοιπόν ένα παιχνίδι, συνδυάζοντας την ιατρική τεχνολογία με το game design: ένα δίσκο τον οποίο κινείς με το πόδι, παίζοντας κάποια απλά παιχνίδια στον υπολογιστή.
Ετσι κάνεις σωστά την άσκηση και έχεις ένα συνεχές feedback για την πρόοδο της αποθεραπείας». Η συσκευή μπορεί να βοηθήσει, μεταξύ άλλων, ασθενείς έπειτα από ορθοπεδική επέμβαση ή ανθρώπους που υποφέρουν από διάφορες ασθένειες των αρθρώσεων.