ΚΙΝΑ-ΑΠΟΣΤΟΛΗ. Μια διεθνής συνάντηση με αντικείμενο τη βιώσιμη κινητικότητα στον 21ο αιώνα αποτελεί αντικειμενικά μια πρόκληση. Και μόνο να σκεφτεί κανείς πως σήμερα κυκλοφορούν στη Γη ένα δισ. αυτοκίνητα, τα οποία αναμένεται να τριπλασιαστούν μέχρι το 2050 (φτάνοντας τον εντυπωσιακό αριθμό των 3 δισ. οχημάτων) εάν συνεχιστεί η ίδια πορεία, καταλαβαίνει το μέγεθος του ερωτήματος για το πού πάνε τα πράγματα. Αλλά ο στόχος της βιώσιμης κινητικότητας γίνεται ακόμα πιο προκλητικός όταν συζητείται στην Κίνα, εκεί όπου έγινε από 11 έως 14 Νοεμβρίου η Διεθνής Συνάντηση Challenge Bibendum 2014 της Μισελέν, της πολυεθνικής που είναι γνωστή κυρίως για την παραγωγή παντός τύπου ελαστικών. Ο τόπος της συνάντησης υπογράμμιζε τα ερωτήματα για το μέλλον: στην πόλη Τσενγκντού, πρωτεύουσα της περιοχής Σιτσουάν στη Νοτιοδυτική Κίνα (γνωστής από τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο και το θεατρικό έργο «Ο καλός άνθρωπος του Σετσουάν» του Μπέρτολτ Μπρεχτ), η οποία αναπτύσσεται με ρυθμούς ενός εκατομμυρίου τον χρόνο και οι ουρανοξύστες ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια μετά τη βροχή· στο Τσενγκντού των 15 εκατ. κατοίκων (στην ευρύτερη περιοχή του), των 3 εκατ. αυτοκινήτων και των 3 εκατ. ηλεκτρικών σκούτερ και των μόλις δύο γραμμών μετρό.
«Πρέπει να δούμε τη μετακίνηση και την κινητικότητα στον 21ο αιώνα ως δικαίωμα, ως δυνατότητα και όχι ως απειλή», τόνισε στην παρέμβασή του ο επικεφαλής της Μισελέν, Ζαν-Ντομινίκ Σενάρ. Πώς όμως; Το μόνο σίγουρο είναι πως το σύστημα μετακίνησης και οι πόλεις μας δεν μπορούν να παραμείνουν ίδια εάν δεν θέλουμε ο πλανήτης να κατακλυστεί από αυτοκίνητα, ο άνθρωπος να αισθάνεται παρίας σε πόλεις που έχουν σχεδιαστεί κυρίως ως επικράτεια των Ι.Χ. και η ατμόσφαιρα να έχει γίνει ένα εφιαλτικό θερμοκήπιο με δηλητηριώδη καυσαέρια στα κατώτερα στρώματα.
Το στοίχημα είναι μεγάλο, το οικονομικό διακύβευμα επίσης και κάθε πολυεθνική δεν μπορεί παρά να μπει στη συζήτηση και να επιδιώξει να καθορίσει το μέλλον, εντάσσοντας τον εαυτό της εντός του μέλλοντός μας. Πέντε είναι οι βασικοί στόχοι που θέτει η Πράσινη Βίβλος που παρουσίασε η Μισελέν:
Πρώτος είναι ο ορισμός μεγάλων στόχων περιορισμού των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) παγκόσμια. Σήμερα, οι οδικές μεταφορές παράγουν το 17% του CO2. Ο μέσος όρος εκπομπών CO2 ανά χλμ. κίνησης από Ι.Χ. αυτοκίνητο υπολογίζεται στα 200 γραμμάρια. Εάν υπολογίσουμε διπλασιασμό (και όχι τριπλασιασμό) των αυτοκινήτων μέχρι το 2050, για να πέσουν οι εκπομπές στο μισό, πρέπει ο μέσος όρος για κάθε όχημα να πέσει στα 50 γρ./χλμ.! Πρόκειται για ριζοσπαστικό στόχο, ο οποίος μπορεί να επιτευχθεί μόνο με νέες μορφές αυτοκίνησης, όπως το ηλεκτρικό αυτοκίνητο, τα υβριδικά οχήματα, τις κυψέλες καυσίμου κ.λπ. Ας αναλογιστούμε πως ο στόχος που έχει θέσει η Ε.Ε. είναι τα νέα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν τώρα στην Ευρώπη να εκπέμπουν 130 γρ./χλμ.
Δεύτερος, δημιουργία εκτεταμένων ζωνών χαμηλών εκπομπών μέσα στις πόλεις. Αυτό σημαίνει εκτεταμένες ζώνες πρασίνου, ελεύθερων χώρων, δικτύων πεζόδρομων και ποδηλατόδρομων, περιοχές όπου επιτρέπεται ελάχιστη κίνηση Ι.Χ. και μόνο σε πολύ χαμηλές ταχύτητες (και για οχήματα με χαμηλότατες εκπομπές καυσαερίων). Αναφέρθηκε το παράδειγμα του κέντρου του Λονδίνου, όπου ανάλογα μέτρα οδήγησαν σε μείωση του μποτιλιαρίσματος κατά 30%, της κυκλοφορίας κατά 15% και των εκπομπών CO2 κατά 19%. Ακόμα πιο οραματική ήταν η παρέμβαση του Κολομβιανού Γκιλιέρμο Πεναλόσα, ο οποίος μίλησε για μια πόλη όπου ο κόσμος θα περπατά και θα κάνει ποδήλατο, βελτιώνοντας την υγεία και την κοινωνικότητά του, μειώνοντας το καυσαέριο και τα δυστυχήματα.
Τρίτος, ανάπτυξη λύσεων μετακίνησης «από πόρτα σε πόρτα»
Τέταρτος, αναζήτηση νέων απαντήσεων για τις μεταφορές του τελευταίου χιλιομέτρου από το σπίτι. Πλήθος ιδεών και εφαρμογών αναπτύσσονται για την προσέγγιση αυτών των αλλαγών: μείωση της χρήσης Ι.Χ. με αύξηση των συστημάτων κοινής χρήσης και της ενοικίασης για λίγη ώρα και μικρές αποστάσεις. Αξιοποίηση των κινητών τηλεφώνων και έξυπνων ανοιχτών ψηφιακών εφαρμογών για να βρίσκει κανείς από θέση στάθμευσης μέχρι διαθέσιμο όχημα για μεταφορά. Κυκλοφορία αυτόματων ηλεκτρικών οχημάτων, μεταφοράς 4-6 ατόμων, συχνά χωρίς οδηγό.
Πέμπτος, προώθηση της δημόσιας και ιδιωτικής επένδυσης για την ανάπτυξη σύγχρονων μέσων μαζικής μεταφοράς, με αντικειμενικά δημόσιο χαρακτήρα, που θα καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος των μετακινήσεων.
Ιδέες αντιμετώπισης των σύγχρονων προκλήσεων
Η Πράσινη Βίβλος της Μισελέν έδωσε βάρος στη στρατηγική των 4 R: reduce (μειώνω), reuse (επαναχρησιμοποιώ), recycle (ανακυκλώνω) και renew (ανανεώνω). Μιλώντας με τον κ. Ντομινίκ Εμόν, υπεύθυνο Επιστημονικής και Τεχνικής Επικοινωνίας του Ομίλου Μισελέν, μας παρουσίασε ορισμένες νέες ιδέες για το πώς αντιμετωπίζει ο όμιλος τις σύγχρονες προκλήσεις. «Ενδιαφερόμαστε να πουλάμε υπηρεσίες και όχι ελαστικά. Για παράδειγμα, στις αερομεταφορές, ερχόμαστε σε συμφωνία με αεροπορικές εταιρείες για την πώληση τόσων χιλιάδων ασφαλών πτήσεων, απογειώσεων – προσγειώσεων. Το πόσα λάστιχα θα χρειαστούν γι’ αυτό αποτελεί δική μας δουλειά. Συμφέρον δικό μας είναι να είναι όσο το δυνατόν λιγότερα. Αρα φτιάχνουμε ελαστικά πιο ανθεκτικά, πιο ασφαλή, που μπορεί να επιδιορθωθούν χωρίς να πετιέται όλο το λάστιχο. Αυτή η προσέγγιση είναι ευνοϊκή και για εμάς και για τους πελάτες μας και για το περιβάλλον», εξηγεί ο κ. Εμόν. Ο στόχος είναι να ελεγχθεί τελικά η παραγωγή ελαστικών, καθώς το 75% του υλικού που χρησιμοποιείται για την παρασκευή ενός ελαστικού προέρχεται από τη φύση, από φυσικές πηγές. Από την άποψη αυτή η Μισελέν κατασκευάζει τώρα ελαστικά για αεροπλάνα, που να μπορούν να δώσουν διπλάσιες προσγειώσεις με μικρότερο βάρος. «Επιδιώκουμε να κατασκευάσουμε ελαφρύτερα λάστιχα που θα ανεβάζουν την απόδοση του αυτοκινήτου. Ενα ελαστικό πολύ καλής ποιότητας μπορεί να εξασφαλίσει οικονομία έως και 100 λίτρων καυσίμου στη διάρκεια της ζωής του σε σχέση με ένα μέτριο λάστιχο», σημείωσε το στέλεχος της Μισελέν. Στο Michelin Challenge Bibendum στο Τσενγκντού παρουσιάστηκε μια σειρά τεχνολογικά πρωτοποριακά ελαστικά που είτε έχουν δυνατότητα αυτοεπούλωσης πληγών (μικρά ρήγματα) είτε δεν «σκάνε» ακόμα και αν πατήσουν καρφί, μειώνονται τον κίνδυνο απώλειας του ελέγχου του οχήματος.
Η διεθνής συνάντηση είχε στραμμένο το βλέμμα στο μέλλον, όπως έδειχνε η απόφαση της Μισελέν να εμπλακεί στην κατασκευή ελαστικών για τους αγώνες μεταξύ ηλεκτρικών αυτοκινήτων, εκτιμώντας πως το ηλεκτρικό όχημα θα είναι ένα μαζικό όχημα στο μέλλον. «Η προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας είναι βασικός στόχος της Μισελέν. Κάθε μέρα οι καινοτομίες των σύγχρονων τεχνολογιών βοηθούν να κάνουμε καλύτερο το περιβάλλον μας, να είμαστε πιο ασφαλείς και να μειώσουμε το κόστος των μετακινήσεών μας μέσα στην πόλη», είπε ο κ. Σενάρ, διευθύνων σύμβουλος της γαλλικής πολυεθνικής.