Η επιστροφή στην ύφεση οδηγεί την Ιαπωνία στις πρόωρες εκλογές

Η επιστροφή στην ύφεση οδηγεί την Ιαπωνία στις πρόωρες εκλογές

3' 38" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Μιλώντας πέρυσι τον Σεπτέμβριο στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, Σίνζο Αμπε, είχε δώσει μια παγκόσμια διάσταση στο όραμά του για αναθέρμανση της ιαπωνικής οικονομίας παρουσιάζοντας το οικονομικό του πρόγραμμα ως μοχλό ικανό να προσφέρει προωθητική δύναμη όχι μόνο στη χώρα του αλλά και στην παγκόσμια οικονομία.

Στο εσωτερικό της Ιαπωνίας, άλλωστε, άφηνε συχνά να εννοηθεί, ακόμη και με τη διαφιλονικούμενη επίσκεψή του στο μνημείο των Ιαπώνων ηρώων, πως η αναθέρμανση της οικονομίας δεν ήταν παρά το πρώτο επίπεδο μιας αναγέννησης της Ιαπωνίας ως μεγάλης δύναμης με παγκόσμιο εκτόπισμα. Οικονομικοί και πολιτικοί αναλυτές εκλαμβάνουν τώρα ως ομολογία αποτυχίας αυτού του μείγματος οικονομικής πολιτικής, του γνωστού ως Αμπενόμπικς, την απόφασή του να προκηρύξει πρόωρες εκλογές στις αρχές της εβδομάδας, μία ημέρα μετά την είδηση ότι η τρίτη οικονομία στον κόσμο διολίσθησε εκ νέου σε ύφεση.

Εκλογές

Ανακοινώνοντας την απόφασή του, ο κ. Αμπε τόνισε πως θέλει νωπή λαϊκή εντολή για να προχωρήσει σε περαιτέρω οικονομικές μεταρρυθμίσεις, ενώ δήλωσε αποφασισμένος να παραιτηθεί αν δεν συγκεντρώσει την πλειοψηφία, καθώς κάτι τέτοιο θα υποδηλώσει «πως ο κόσμος απέρριψε το πρόγραμμα Αμπενόμικς».

Μερίδα οικονομικών αναλυτών την ερμηνεύει ως τακτικό ελιγμό του, που σκοπεύει να δρομολογήσει επώδυνες μεταρρυθμίσεις. Αλλοι θεωρούν πως επιλέγει να αντιμετωπίσει τώρα τους ψηφοφόρους παρά αργότερα, ακριβώς επειδή διαβλέπει ότι δεν θα ανακάμψει η οικονομία και οι Ιάπωνες θα γίνουν δυστυχέστεροι.

Σε ό,τι αφορά τα Αμπενόμικς, είναι ένα μείγμα πολιτικής αποτελούμενο από εκτεταμένες δημόσιες δαπάνες και ενέσεις ρευστότητας από την κεντρική τράπεζα με τρίτο πυλώνα μια σειρά από διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Στην πρώτη φάση εφαρμογής του, το πρόγραμμα φάνηκε να αποδίδει καθώς επέφερε ανάκαμψη στην οικονομία και άνοδο στο χρηματιστήριο του Τόκιο, με αποτέλεσμα να προσελκύσει εγκώμια και να θεωρηθεί υποψήφιο μοντέλο για την αναθέρμανση άλλων ανεπτυγμένων οικονομιών.

Δεν άργησε, όμως, να παρουσιάσει καθίζηση καθώς το δεύτερο κιόλας τρίμηνο του έτους το ιαπωνικό ΑΕΠ σημείωσε θεαματική πτώση 7,3%. Ωστόσο, το μέγεθος της συρρίκνωσης που σημείωσε η ιαπωνική οικονομία το τρίτο τρίμηνο, οπότε μειώθηκε το ιαπωνικό ΑΕΠ κατά 1,6%, φάνηκε να διαψεύδει τις ελπίδες του Σίνζο Αμπε, πολλώ μάλλον όταν οι προβλέψεις μιλούσαν για ανάπτυξη της τάξεως τουλάχιστον του 2%. Ισως επρόκειτο για υπερβολικά αισιόδοξες προβλέψεις, αν και η κυβέρνηση είχε ήδη αποφασίσει τη διεύρυνση του προϋπολογισμού κατά 5,5 τρισ. γιεν με σκοπό την τόνωση της οικονομίας, καθώς και ο αιφνιδιασμός που προκάλεσε στις διεθνείς αγορές την τελευταία ημέρα του Οκτωβρίου, όταν η Τράπεζα της Ιαπωνίας ανακοίνωσε ότι αυξάνει τα μέτρα στήριξης στα 80 τρισ. γιεν ετησίως, ποσό αντίστοιχο των 570 δισ. ευρώ.

Είχε μεσολαβήσει το πλήγμα που είχε δεχθεί η ιαπωνική οικονομία στη διάρκεια του δευτέρου τριμήνου του έτους όταν, τον Απρίλιο, η κυβέρνηση προχώρησε στην αύξηση του ΦΠΑ στο 8% από το 5%, με αποτέλεσμα μια ραγδαία μείωση της κατανάλωσης. Μολονότι ότι ο ΦΠΑ στην Ιαπωνία είναι χαμηλός το πλήγμα στην κατανάλωση και έμμεσα στην ιαπωνική οικονομία ήταν μεγάλο.

Λάθος με παρελθόν

Είναι ενδεικτικό πως το 1997 ο τότε πρωθυπουργός της χώρας Χασιμότο, είχε τολμήσει να αυξήσει τον ΦΠΑ κατά 2% με αποτέλεσμα να βυθιστεί η οικονομία σε ύφεση, αφού επλήγη η εγχώρια ζήτηση σε μια περίοδο που δέχονταν πλήγμα οι εξαγωγές από την ασιατική κρίση. Κάτι ανάλογο συνέβη και στην περίπτωση του κ. Αμπε, που επανήλθε στην εξουσία προ διετίας με την υπόσχεση να αναθερμάνει την τρίτη οικονομία στον κόσμο ύστερα από περίπου δύο δεκαετίες στασιμότητας και αποπληθωρισμού.

Αχίλλειος πτέρνα η μείωση των μισθών

Προτού δοθούν στη δημοσιότητα τα τελευταία στοιχεία για την οικονομία, είχε ήδη διαρρεύσει πως ο Σίντζο Αμπε εξέταζε τις δύο κινήσεις στις οποίες προχώρησε: τις πρόωρες εκλογές και την αναβολή για το 2017 της προγραμματισμένης για τον Οκτώβριο του 2015 δεύτερης αύξησης του ΦΠΑ στο 10%. Η πρόβλεψη για ανάπτυξη 2% δεν εθεωρείτο ικανή να αναπληρώσει το έδαφος που είχε χάσει η ιαπωνική οικονομία και μια νέα αύξηση του φόρου είχε ήδη εκτιμηθεί πως θα ήταν ολέθρια. Πρόκειται για φόρο που ουσιαστικά «κληρονόμησε» ο κ. Αμπε από την προηγούμενη κυβέρνηση.

Ο φόρος αυτός απέβλεπε στη μείωση του ιλιγγιώδους δημόσιου χρέους της Ιαπωνίας, που αγγίζει το 230% και είναι το υψηλότερο μεταξύ των ανεπτυγμένων οικονομιών. Μερίδα οικονομικών αναλυτών εκτιμά, πάντως, πως η πραγματική αποτυχία του Αμπε ειναι πως δεν κατόρθωσε να ανακόψει τη συνεχή μείωση των μισθών, που περιόρισε την αγοραστική δύναμη των Ιαπώνων. Οπως χαρακτηριστικά σχολίαζε προ ημερών σχετικό δημοσίευμα των Financial Times, η απώλεια των μισθών είναι κάτι πολύ πιο χειροπιαστό από όσα λέγονται για τις «χαμένες δεκαετίες» της ιαπωνικής οικονομίας.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή