Δραματική συντήρηση οι καταλήψεις και τα λουκέτα

Δραματική συντήρηση οι καταλήψεις και τα λουκέτα

8' 16" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Σπουδάζω σημαίνει αυτοπειθαρχώ, ερευνώ, στοχεύω. Η μάθηση είναι το πρόσταγμα. Είναι το καθήκον του διδάσκοντος και του φοιτητή» λέει η Μαρία Ευθυμίου. «Ηταν μια σκέψη αυθόρμητη: πάμε για μάθημα» είπε κάποια άλλη στιγμή στη διάρκεια της συνάντησής μας η Μαρίζα Φουντοπούλου. Δύο καθηγήτριες της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών που προ ημερών, όταν βρήκαν τη σχολή τους κλειδωμένη από μία μικρή ομάδα φοιτητών, έφτιαξαν χαρτονένια πανό που έγραφαν «Ανοιχτές Σχολές! Φτάνει πια!» και έκαναν συμβολικά μάθημα σε διπλανό χώρο στάθμευσης.

Μαρία Δ. Ευθυμίου, αναπληρώτρια καθηγήτρια, διδάσκει Ιστορία του Νέου Ελληνισμού και Παγκόσμια Ιστορία και Μαρίζα Φουντοπούλου, αναπληρώτρια καθηγήτρια, διδάσκει Μεθοδολογία της Διδασκαλίας της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας.

Κατά τη συνάντησή μας κινούνταν άνετα και διακριτικά στον χώρο του πανεπιστημιακού εντευκτηρίου, χωρίς επιτήδευση του ανθρώπου που θέλει να κουνήσει το χέρι στο ακροατήριό του. Ομως, με μεστό λόγο συνεχίζουν να δίνουν μαθήματα και σε εκείνους –εντός και εκτός ΑΕΙ– που επιθυμούν να πατούν σε δύο βάρκες: να τα έχουν καλά και με τη σιωπηρή πλειοψηφία φοιτητών και καθηγητών που υποφέρει υφιστάμενη τα έκτροπα και με την ηχηρή μειοψηφία εκείνων που κρατούν το πανεπιστήμιο δέσμιο στην αυθαιρεσία των λίγων.

Εθισμός στον φασισμό

«Οι καταλήψεις, η ανοχή στη βία των μειοψηφιών είναι αποτέλεσμα μιας μεταπολιτευτικής στρέβλωσης» λέει η κ. Ευθυμίου. «Ενώ, μετά τη Χούντα, ήλθε η Δημοκρατία, ένα κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας ανέχθηκε να υπονομεύεται η Δημοκρατία έχοντας ως άλλοθι την εξέγερση του Πολυτεχνείου η οποία εξέγερση δεν διεκδικούσε άλλο παρά τη Δημοκρατία! Στη μεταπολίτευση, το ποιος είναι “προοδευτικός" έγινε γρήγορα αντικείμενο καπηλείας από διάφορες ομάδες που παγίδεψαν ολόκληρη την κοινωνία καθώς πρόλαβαν να βάλουν στο μέτωπό τους την επιγραφή “δημοκράτης"» ούτως ώστε να κατηγορούν πιο άνετα τους άλλους ως “φασίστες". Με τον τρόπο αυτό, στερούσαν, εκ προοιμίου και με τρόπο φασιστικό, την έκφραση της διαφορετικής γνώμης. Ετσι, η ελληνική κοινωνία έχει εθιστεί στον φασισμό κάτω από τον μανδύα της δημοκρατίας. Αυτή η στρεψοδικία ακόμη διατρέχει βαθιά την ελληνική κοινωνία – αν και, πλέον, υπάρχουν ρωγμές. Η κατάσταση αυτή έχει ανθίσει κατεξοχήν στα ελληνικά πανεπιστήμια. Ο εκφυλισμός του φοιτητικού κινήματος –που όρθωσε το ανάστημά του το 1973 για να εξελιχθεί στην οικτρή εικόνα του σήμερα- δείχνει να συμπυκνώνει τη σημερινή απαξίωση των δημοκρατικών θεσμών» προσθέτει η κ. Ευθυμίου. Και τονίζει: «Ρωτώ: τι έχει επιβληθεί στα πανεπιστήμια στη θέση της ΕΦΕΕ του 1973; Η δράση των μεμονωμένων ομάδων φοιτητών, οι οποίοι ισχυρίζονται, επιπλέον, ότι νομιμοποιούνται από φοιτητικές εκλογές που έχουν, από καιρού, χάσει κάθε κύρος. Αυτό είναι διάλυση της δημοκρατίας. Επειδή η στρέβλωση δεν αντιμετωπίστηκε εγκαίρως, οι μειοψηφίες θεωρούν ότι αυτό είναι νομιμότητα, ενώ δεν υπηρετούν τίποτε άλλο παρά την αυθαιρεσία».

Hδη όμως τα αμφιθέατρα γεμίζουν από φοιτητές όλων των ετών που θέλουν να παρακολουθήσουν τα μαθήματα. Μήπως οι καταλήψεις είναι πλέον ντεμοντέ;

«Οι περισσότεροι φοιτητές δυσφορούν με τις καταλήψεις και το κλίμα επιβολής και αυθαιρεσίας που επικρατεί στις συνελεύσεις. Δεν είναι επειδή αδιαφορούν για τα τεκταινόμενα της σχολής τους. Οι καταλήψεις και τα λουκέτα είναι δραματική συντήρηση. Πρέπει να σας πω ότι ο ξύλινος λόγος των παρατάξεων ηχεί στ’ αυτιά μου από τότε που εγώ ήμουν φοιτήτρια στην ίδια σχολή που σήμερα διδάσκω» παρατηρεί η κ. Φουντοπούλου, που μίλησε για την ιστορία του πανεπιστημιακού ασύλου στους φοιτητές που –μπροστά στην κλειδωμένη Φιλοσοφική– δεν έφυγαν αλλά επέλεξαν να παρακολουθήσουν το υπαίθριο μάθημα. «Οι καταλήψεις και τα λουκέτα στις σχολές είναι λάθος τρόπος να εκφράζεις την αγωνία σου για το μέλλον. Δεν είμαστε απέναντι από τους φοιτητές, είμαστε δίπλα τους. Το πανεπιστήμιο είμαστε όλοι μαζί» συμπληρώνει.

Σεβαστή η διαμαρτυρία

«Τα παιδιά των 18 και 19 χρόνων δεν είναι εκπαιδευμένα πολιτικά – με την έννοια των ευθυνών του πολίτη και του ήθους της δράσης του. Η διαμαρτυρία είναι απολύτως σεβαστή και νομιμοποιείται όταν η σχολή είναι ανοιχτή» παρεμβαίνει η κ. Ευθυμίου, προσθέτοντας: «Οι νέοι εκτιμούν τους καθηγητές που είναι ταγμένοι στη δουλειά τους και απαιτητικοί στο λειτούργημά τους. Με τον υποτελή στη μετριότητα καθηγητή βολεύονται. Τελικά, όμως, θαυμάζουν τον απαιτητικό που έχει αρχές και κύρος, γιατί τέτοιοι θέλουν, στο βάθος, να γίνουν και οι ίδιοι. Οι νέοι έχουν ανάγκη από πρότυπα και ο καθηγητής διδάσκει -κατ’ αρχήν- αξίες».

«Οι φοιτητές αισθάνονται το ενδιαφέρον του πανεπιστημιακού και του το επιστρέφουν στον κύβο. Εφόσον έχουμε στα χέρια μας παιδιά είτε απολίτικα είτε στην πορεία συνειδητοποίησης, οι πανεπιστημιακοί έχουμε χρέος να τους δείξουμε έμπρακτα ότι είμαστε δίπλα τους. Αυτό είναι το πιο πολιτικό που κάνουμε στα πανεπιστήμια. Και δυστυχώς, πολλοί πανεπιστημιακοί ξεχνούν ότι υπάρχουν επειδή υπάρχουν οι φοιτητές μας, στο αμφιθέατρο, με ανοιχτή τη σχολή. Αυτή είναι η σημαντικότερη πολιτική πράξη που κάνουμε μέσα στο πανεπιστήμιο» υπογραμμίζει η κ. Φουντοπούλου.

«Είχατε αντιδράσεις μετά την ενέργειά σας;», ρωτώ. Η κ. Φουντοπούλου χαμογελά. «Δράση και αντίδραση, απ’ όπου και εάν προέρχεται η καθεμία είναι άρρηκτα συνδεδεμένες» αναφέρει. Η κ. Ευθυμίου ανασηκώνεται στη θέση της και ανεβάζει ένταση: «Οχι, δεν είχα αντιδράσεις, τουναντίον μηνύματα συμπαράστασης. Μπορεί να υπάρχουν εξωπανεπιστημιακοί ινστρούχτορες που καθοδηγούν τις ομάδες διάλυσης των ελληνικών πανεπιστημίων αλλά είναι σίγουρο ότι κάτι αλλάζει. Αλλωστε, ο καθείς και τα όπλα του».

Στην Ελλάδα όλοι τα δικαιούνται όλα και κανείς δεν τιμωρείται για τίποτα

«Στην Ελλάδα όλοι τα δικαιούνται όλα, όλοι τα μπορούν όλα, και κανείς δεν τιμωρείται για τίποτα», λέει με οξύ τόνο η κ. Ευθυμίου. Αδικο έχει;

«Εχουμε φτάσει να αμείβουμε τα παιδιά μας για τα αυτονόητα. Ομως, η αμοιβή για να αξίζει πραγματικά να δοθεί, απαιτεί χρόνο και κόπο. Διαφορετικά, όλα θεωρούνται δεδομένα και η ικανοποίηση της επιτυχίας μετριάζεται», παρατηρεί η κ. Φουντοπούλου. Το θέμα της ανάδειξης των μετρίων από την ελληνική κοινωνία που βούλιαζε στη ραστώνη της δανεικής ευμάρειας, μας απασχόλησε αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της συνάντησης, καθώς είναι κάτι που διατρέχει όλο το σύστημα αξιών στην Ελλάδα, και όχι μόνο το σχολείο ή το πανεπιστήμιο. «Στην Ελλάδα συνηθίσαμε ουδείς να δέχεται επιπλήξεις, να αξιολογείται. Ετσι όλοι είναι ευχαριστημένοι, βολεμένοι, αφού ουδείς ακούει κακή κουβέντα», προσθέτει η ίδια.

«Χαλάρωσε όλο το εκπαιδευτικό σύστημα σε μία κοινωνία πλήρως αποσυντονισμένη. Στις κοινωνίες υπάρχουν ισορροπίες, αλλά εμείς τις πετάξαμε στον κάδο των αχρήστων. Κοιτάξτε πώς βαθμολογούμε τα παιδιά. Από το Δημοτικό οι περισσότεροι μαθητές αριστεύουν και το ίδιο συμβαίνει στο Γυμνάσιο και το Λύκειο. Δημιουργήσαμε ένα κλίμα που μαθαίνει το παιδί ότι θα αμείβεται επειδή έκανε τα ελάχιστα, τα αυτονόητα», τονίζει η κ. Ευθυμίου. «Ας αναλογιστούμε τι σημαίνει ένας προαγωγικός βαθμός σε ένα πανεπιστημιακό γραπτό – το λεγόμενο “δημοκρατικό 5”! Σημαίνει ότι εγώ, ως πανεπιστημιακός, δίνω τον λόγο μου στην ελληνική κοινωνία ότι ο συγκεκριμένος φοιτητής είναι ικανός επιστήμονας. Τα απλόχερα Αριστα στην πρωτοβάθμια και τα 19άρια στη δευτεροβάθμια δημιουργούν συνθήκες παρασιτισμού: ο μαθητής επαναπαύεται και ο δάσκαλος δεν αισθάνεται ότι πρέπει να είναι σε εγρήγορση», προσθέτει, τονίζοντας ότι οι σημερινοί φοιτητές φτάνουν στο πανεπιστήμιο χωρίς συναίσθηση του στόχου τους. «Τα παιδιά στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια δουλεύουν με ένα σύστημα δυσλειτουργικό. Ετσι δεν μπορούν, συχνά, να ανταποκριθούν στον τρόπο διδασκαλίας και πρόσκτησης της γνώσης στα πανεπιστήμια».

Κατάρρριψη βεβαιοτήτων

Δεν υπάρχουν αλλαγές στην κοινωνία; Η κρίση δεν μας άλλαξε;

«Η κοινωνία ζει πυκνές αλλαγές που τις απηχεί και το πανεπιστήμιο. Οι ζυμώσεις είναι περίπλοκες. Τα τελευταία δύο χρόνια με έναν βουβό τρόπο υπάρχουν μετακινήσεις, αναστοχασμός», απαντά η κ. Ευθυμίου, ενώ από την άλλη η κ. Φουντοπούλου συμπληρώνει: «Διανύουμε περίοδο αλλαγής κουλτούρας. Ενας κύκλος ολοκληρώνεται και ένας άλλος ξεκινάει. Στο πλαίσιο αυτό, οι βεβαιότητες έχουν καταρριφθεί».

«Το πανεπιστήμιο βρίσκεται σε αυτή τη φάση;» ρωτάω. «Ηλθα πρόσφατα στη Φιλοσοφική και είδα γεμάτες αίθουσες από φοιτητές. Την ίδια στιγμή όμως, ομολογώ ότι σοκαρίστηκα με τη βρώμικη εικόνα που παρουσιάζει το κτίριο».

Η εικόνα μάς αδικεί

«Αυτή η διάλυση που έζησε πέρυσι το Πανεπιστήμιο Αθηνών ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Μας ξάφνιασε, μας έδωσε ένα μέτρο για την καταστροφή που μπορεί να συμβεί όταν χάνεται το μέτρο. Βέβαια, η εικόνα του κτιρίου είναι πολύ άδικη για το έργο που γίνεται εκεί. Δίνει το μέγεθος των προκλήσεων αλλά όχι το μέγεθος της δουλειάς. Η Φιλοσοφική εκπαιδεύει περίπου 10.000 φοιτητές, αλλά πρέπει να προσθέσουμε τις διατμηματικές συνεργασίες», παρατηρεί η κ. Ευθυμίου.

«Εκπαιδεύουμε όλες τις καθηγητικές σχολές σε μαθήματα Παιδαγωγικής. Η Φιλοσοφική υποστηρίζει το έργο όλης της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης», τονίζει η κ. Φουντοπούλου, και προσθέτει: «Και οι φοιτητές μας είναι πράγματι παρόντες, τα αμφιθέατρα είναι γεμάτα, η σκέψη τους, όταν τους επιτρέπεται, είναι παραγωγική και η ανταπόκρισή τους συγκινητική».

Το πάθος της έμπειρης ιστορικού για τη Φιλοσοφική, για το Πανεπιστήμιο Αθηνών, για το αντικείμενό της –«πρέπει όλοι να αγαπάμε την Ιστορία γιατί μας μαθαίνει για τις περιπέτειες της ζωής», λέει– συμπληρώνεται από την αγωνία της φιλολόγου «να υπερασπιστούμε όλοι τη σχολή, το χρωστάμε στον εαυτό μας και τους φοιτητές», αναφέρει.

Ρωτώ, τέλος, για τη στάση του πανεπιστημιακού μέσα σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες για τα ΑΕΙ. Και οι δύο κοντοστέκονται, σκέπτονται, με τα μάτια η καθεμία παραχωρεί στην άλλη την προτεραιότητα για να απαντήσει. «Ο πανεπιστημιακός νιώθει δικαιωμένος για την επιλογή του να γίνει δάσκαλος», λέει η κ. Φουντοπούλου. Κοιτώ την κ. Ευθυμίου ζητώντας τη δική της απάντηση. Εκείνη, μετά μια μικρή παύση, λέει: «Με δεδομένα τα προβλήματα, ο πανεπιστημιακός που είναι δοσμένος κάνει θαύματα. Τι κερδίζει; Κοιμάται ήσυχος!».

Η συνάντηση

Συναντηθήκαμε στο εντευκτήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών, στην οδό Ακαδημίας. Οι δύο κυρίες επέλεξαν το μενού της ημέρας (αποτελείτο από σαλάτα, κόκορα με μακαρόνια και γλυκό – τσιζκέικ ή καρυδόπιτα). Εγώ προτίμησα μία σαλάτα φρέσκων λαχανικών. Ο λογαριασμός ήταν 30,80 ευρώ.

Μαρία Ευθυμίου, αν. καθηγήτρια Ιστορίας

Oι σταθμοί της

1955

Γεννήθηκε στη Λάρισα.

1977

Πτυχίο Τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας ΕΚΠΑ.

1981

Εφεξής διδάσκει Ιστορία στο ΕΚΠΑ.

1982, 1984

Γέννηση των δύο γιων της.

1984

Διδακτορικό από τη Σορβόννη.

2007

Αρχίζει δωρεάν διδασκαλία Παγκόσμιας και Ελληνικής Ιστορίας σε δήμους, πολιτιστικούς φορείς, κέντρα απεξάρτησης, φυλακές. Εχει διδάξει 30.000 άτομα.

2013

Βραβείο Εξαίρετης Πανεπιστημιακής Διδασκαλίας στη μνήμη Β. Ξανθόπουλου -Στ. Πνευματικού.

Μαρίζα Φουντοπούλου, αν. καθηγήτρια Παιδαγωγικής

Oι σταθμοί της

1968

Γεννήθηκε στην Πάτρα από γονείς δασκάλους.

1989

Πτυχίο Φιλολογίας ΕΚΠΑ.

1991

Μεταπτυχιακά στο Πανεπιστήμιο της Louvain – La – Neuve (Βέλγιο).

1998

Λέκτορας στο ΕΚΠΑ.

2000

Παντρεύτηκε με τον Φάνη Τζαφέρη και έχουν αποκτήσει δύο παιδιά.

2007

Το εκπαιδευτικό λογισμικό «Ομηρικά Επη», του οποίου είναι επιστημονική υπεύθυνη, απέσπασε την ευρωπαϊκή διάκριση Comenius EduMedia Medaille.

2010

Βράβευση από την Ομηρική Ακαδημία Χίου.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή