Μιλώντας με ξένο πολύπειρο συνάδελφο που δεν εργάζεται στην Ευρώπη ούτε καλύπτει θέματα ευρωπαϊκά, ένιωσα και πάλι πόσο εμείς οι Ελληνες παίρνουμε ως δεδομένα κάποια πράγματα που θα έπρεπε να μας προβληματίζουν, πώς αυτή η απερισκεψία συχνά μας οδηγεί νομοτελειακά στο να κάνουμε τη ζωή μας ακόμη πιο δύσκολη.
Συζητούσαμε για την ελληνική οικονομία και τις πολιτικές εξελίξεις. «Δεν καταλαβαίνω», είπε. «Για την εκλογή ενός Προέδρου που δεν έχει ουσιαστικές εξουσίες θα οδηγηθεί η χώρα σε βουλευτικές εκλογές, στη μέση της θητείας της κυβέρνησης;» Είχαμε μιλήσει ήδη για πιθανό αδιέξοδο εάν κάποιο κόμμα (ή συνασπισμός) δεν συγκέντρωνε τις απαραίτητες έδρες ώστε να μπορεί να κυβερνήσει, με ό,τι αυτό θα σήμαινε για την οικονομία. Δεν είχα απάντηση. Σκεφτόμουν μόνο ότι όσοι πρωταγωνιστούν στον δημόσιο διάλογο –πρωτίστως οι πολιτικοί, αλλά και οι δημοσιογράφοι και οι συνταγματολόγοι– δεν είχαν θίξει τον παραλογισμό που ορίζει ότι μια κυβέρνηση που μπορεί να λαμβάνει σκληρές αποφάσεις με πλειοψηφία μιας έδρας υποχρεούται να πέσει εάν δεν μπορεί να συγκεντρώσει τουλάχιστον 180 ψήφους από τους 300 βουλευτές υπέρ ενός υποψηφίου προέδρου.
Ωραία είναι η σκέψη ότι ο Πρόεδρος πρέπει να λειτουργεί ως σύμβολο της εθνικής ενότητας και όχι ως υποψήφιος ενός μόνο κόμματος. Καλύτερο, όμως, θα ήταν εάν το Σύνταγμα είχε προβλέψει και τις σημερινές συνθήκες – όπου η αντιπολίτευση έχει δεσμευθεί ότι δεν θα ψηφίσει κανέναν υποψήφιο και κάνει ό,τι μπορεί για να οδηγηθεί η χώρα σε πρόωρες εκλογές. Η αντιπολίτευση έχει κάθε δικαίωμα να επιδιώκει εκλογές με αυτόν τον τρόπο· είναι απολύτως σύμφωνο με το Σύνταγμα όπως ψηφίστηκε το 1975, όταν, πριν από την αναθεώρηση του 1986, οι αρμοδιότητες του Προέδρου ήταν πολύ πιο ουσιαστικές. Παραμένει, όμως, το ερώτημα: ο υψηλός στόχος της εκλογής ενός «ενωτικού» υποψηφίου υπερτερεί του κινδύνου που προέρχεται από τη δυσκολία να επιτευχθεί αυτό;
Τώρα που ολοκληρώνεται η δεύτερη θητεία του Προέδρου Κάρολου Παπούλια, είναι αργά να σκεφτόμαστε πώς αλλιώς θα μπορούσαν να είναι τα πράγματα. Βλέπουμε, όμως, ότι το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών δηλητηριάζει την ήδη βεβαρημένη πολιτική σκηνή. Εκτοξεύονται καταγγελίες για υποτιθέμενη «εξαγορά» βουλευτών, η κυβέρνηση είναι παγιδευμένη μεταξύ των απαιτήσεων της τρόικας και του πολιτικού κόστους νέων μέτρων και η οικονομία, που ασφυκτιά εδώ και χρόνια, περιμένει να τελειώσει η πολιτική αβεβαιότητα.
Η μηνιαία έρευνα εκτίμησης πολιτικών τάσεων, που διεξήγαγε το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας για λογαριασμό του ραδιοτηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΪ και παρουσιάστηκε χθες, δείχνει ότι από τον Οκτώβριο η πρόθεση ψήφου σε ενδεχόμενες βουλευτικές εκλογές είναι αμετάβλητη (με τον ΣΥΡΙΖΑ στο 27,5% και τη Νέα Δημοκρατία στο 20%). Την ίδια ώρα, το ποσοστό αυτών που επιθυμούν η παρούσα Βουλή να εκλέξει Πρόεδρο αυξήθηκε από 43% τον Οκτώβριο σε 46% τον Νοέμβριο, ενώ αυτών που θέλουν την εκλογή να γίνει από την επόμενη Βουλή μειώθηκε από 49,5% σε 46%. Αυξάνεται σταδιακά η ανησυχία των πολιτών, επειδή αυτοί που όφειλαν να ανησυχούν νωρίτερα αδιαφορούσαν. Το παράδοξο είναι ότι, παρά την ένταση που προηγείται πάντα, δεν έχει «πέσει» κυβέρνηση λόγω προεδρικής εκλογής. Οι Ελληνες πολιτικοί εμφανίζονται μοναδικοί να πετύχουν το ακατόρθωτο. Στα αυτονόητα δυσκολεύονται.