«Ηταν το πρώτο μου ταξίδι στη Γερμανία και με εντυπωσίασαν δύο πράγματα: το γνήσιο ενδιαφέρον των Γερμανών για όσα συμβαίνουν στη χώρα μας και τα εργοτάξια που συναντάς σχεδόν σε κάθε γωνιά. Παντού κάτι φτιάχνουν, και αυτό σου δίνει την αίσθηση πως η οικονομία κινείται, αλλά κυρίως ότι υπάρχει θέληση για βελτίωση», λέει ο Νίκος Μουστάκας, ο Ελληνας που βραβεύτηκε από το γερμανικό υπουργείο Παιδείας και Ερευνας, στο πλαίσιο του διαγωνισμού «Green Talents». Ο 30χρονος ερευνητής ακτινοβολεί αισιοδοξία για το μέλλον, ενώ θεωρεί ότι υπήρξε τυχερός. «Είχα εξαιρετικούς καθηγητές, με όρεξη να μεταδώσουν τις γνώσεις τους. Παντού υπάρχουν προβλήματα, θεωρώ όμως ότι η προσωπική θέληση και η δύναμη της ομάδας μπορούν να επιτύχουν πολλά. Ειδικά σε περιόδους κρίσης, το σημαντικότερο είναι να δημιουργούμε ομάδες και να συνεργαζόμαστε. Μόνο με αισιοδοξία μπορούμε να προχωρήσουμε».
Ο Νίκος είναι ένας ευγενής, μετριόφρων, θετικός νέος, που απολαμβάνει τη δουλειά του. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα, στην περιοχή του Γκύζη. «Πήγα σε δημόσιο σχολείο και η οικογένειά μου ήταν η τυπική ελληνική οικογένεια των τριών ατόμων.
Είχα πάντα μεγάλη υποστήριξη στο θέμα της μόρφωσης. Μπορεί να μην είχα υπολογιστή τελευταίας τεχνολογίας, π.χ., αλλά ποτέ δεν μου είπαν όχι σε ουσιαστικές απαιτήσεις». Οταν έρχεται η στιγμή να εξηγήσει την έρευνά του, «με απλά λόγια, αν γίνεται», το πρόσωπό του φωτίζεται. «Στην τεχνητή φωτοσύνθεση χρησιμοποιούμε το ηλιακό φως για να διασπάσουμε το διοξείδιο του άνθρακα και να δημιουργήσουμε εκ νέου καύσιμα. Οπως τα φυτά που χρησιμοποιούν το διοξείδιο του άνθρακα και το νερό για να παραγάγουν τη δική τους ενέργεια και να μεγαλώσουν, έτσι και εμείς προσπαθούμε να μιμηθούμε τη φύση. Στην Ελλάδα έχουμε τεχνογνωσία και πολλά πλεονεκτήματα λόγω της γεωγραφικής θέσης, της ακτογραμμής και, φυσικά, λόγω του ήλιου και του αέρα».
Ο Νίκος σπούδασε στο Τμήμα Επιστήμης των Υλικών του Πανεπιστημίου Πατρών, έκανε μεταπτυχιακό στα Συστήματα Διαχείρισης Ενέργειας και Προστασίας Περιβάλλοντος (Πανεπιστήμιο Πειραιά και ΕΜΠ) και σήμερα είναι υποψήφιος διδάκτωρ του Ινστιτούτου Νανοεπιστήμης και Νανοτεχνολογίας (ΙΝΝ) του «Δημόκριτου». Το 2015 θα εργαστεί για τρεις μήνες σε ερευνητικό κέντρο της Γερμανίας. Πιστεύει ότι η «διαρροή μυαλών» δεν είναι κακή, αν ο επιστήμονας εξελιχθεί και κατόπιν επιστρέψει για να εφαρμόσει όσα αποκόμισε στη χώρα του. «Δεν είναι εύκολο, οι θέσεις στον ερευνητικό τομέα είναι δυσεύρετες και τα χρήματα λίγα.
Γι’ αυτό και πολλοί συμφοιτητές μου έχουν ήδη μεταναστεύσει, κυρίως σε χώρες της βόρειας Ευρώπης».
Ο ίδιος «πρόλαβε» και κάθε μήνα λαμβάνει υποτροφία ύψους 600 ευρώ για το διδακτορικό του, καθώς από το 2011 οι κρατικές υποτροφίες για τον «Δημόκριτο» κόπηκαν. Επίσης έχει την τύχη, όπως δηλώνει, να εργάζεται σε μια πολύ καλή ομάδα, με πολλές διεθνείς διακρίσεις. Η εύλογη ερώτηση είναι πώς ένας νέος επιστήμονας θα αντισταθεί σε όσα μπορεί να του προσφέρει, για παράδειγμα, η Γερμανία. «Δεν μπορούμε να κάνουμε συγκρίσεις. Πρόκειται για μια χώρα που βασίζεται στη βιομηχανία. Τα εργαστήριά τους είναι άριστα εξοπλισμένα, κυρίως με γερμανικά όργανα και μηχανήματα.
Οι ίδιες οι εταιρείες απευθύνονται στα πανεπιστήμια και χρηματοδοτούν την έρευνα. Επίσης, η Γερμανία προσελκύει επιστήμονες από όλο τον κόσμο, προκειμένου να εμπλουτίσει το δυναμικό της με διαφορετικές κουλτούρες. Ωστόσο, από όσα είδα εδώ και από τις συζητήσεις μου με τους άλλους βραβευθέντες, δεν απέχουμε πολύ σε επίπεδο έρευνας. Ο καλύτερος εξοπλισμός δεν συνεπάγεται πάντα καλύτερη έρευνα. Οι ομάδες μας είναι ανταγωνιστικές».