Οταν μιλάμε για πραγματικά μεγάλη ακίνητη περιουσία στην Ελλάδα, όλοι σκεφτόμαστε την Εκκλησία. Ωστόσο, και η περιουσία των Ενόπλων Δυνάμεων δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητη. Σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία του ΥΠΕΘΑ, ανέρχεται σε πάνω από 260.000 στρέμματα, κατανεμημένα σε 1.700 περίπου ακίνητα σε όλη τη χώρα.
Παρά το μέγεθος της περιουσίας αυτής, το υπουργείο Εθνικής Αμυνας έχει μηδενικά έσοδα. Κάποια ενοίκια που εισπράττονται από ακίνητα που δεν χρησιμοποιούν οι Ε.Δ. συμπληρώνουν τα έσοδα των Ταμείων των επί μέρους σωμάτων, του ΤΕΘΑ (Στρατός Ξηράς), του ΤΕΣ (Ναυτικό) και του ΤΑΑ (Αεροπορία). Η επαγγελματική διαχείριση της περιουσίας των Ε.Δ. δεν υπήρξε θέμα για το ελληνικό κράτος – τουλάχιστον ώς το 2006, με μοναδική ίσως εξαίρεση τη μετατροπή του κτιρίου του Μετοχικού Ταμείου Στρατού στο πολυκατάστημα Attica.
Ο πρώτος που παρουσίασε μια πρακτική ιδέα για το πώς θα αξιοποιηθεί η περιουσία του στρατού ήταν ο Γιάν. Λαμπρόπουλος. Ανέλαβε υφυπουργός Αμυνας στην κυβέρνηση Καραμανλή το 2004 και ώς το 2006 είχε ετοιμάσει ένα νομοσχέδιο, το οποίο προέβλεπε την ίδρυση μιας Α.Ε. η οποία θα αξιοποιούσε την περιουσία και των τριών Ταμείων, με όλες τις διαδικασίες που προέβλεπε το επαγγελματικό real estate – πλην της πώλησής της.
Τότε, ήταν μια χρυσή εποχή για την οικοδομική και οικιστική ανάπτυξη στην Ελλάδα, και όταν αυτά τα σχέδια έγιναν γνωστά, εκδηλώθηκε μεγάλο ενδιαφέρον από τις ελληνικές αλλά και ξένες τράπεζες για να συμμετάσχουν στην αξιοποίηση της περιουσίας των Ε.Δ. Το νομοσχέδιο Λαμπρόπουλου έφτασε ώς το στάδιο της υπογραφής από τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου – και τις συγκέντρωσε όλες πλην μιας αλλά καθοριστικής, εκείνης του υπουργού Οικονομικών. Ο Γ. Αλογοσκούφης που προωθούσε τότε τον εκσυγχρονισμό της ΚΕΔ με τους ίδιους στόχους δεν θα ευνοούσε ένα ανταγωνιστικό έργο. Το νομοσχέδιο του ΥΕΘΑ μπήκε στο συρτάρι, όπου αράχνιασε και… χάθηκε. Το 2011 ο τότε ΥΕΘΑ Ευάγγελος Βενιζέλος σε συζήτηση με τον κ. Λαμπρόπουλο για το θέμα, του εκμυστηρεύτηκε ότι δεν το βρήκε στο υπουργείο. Εκείνος του έστειλε ένα αντίτυπο.
Στο ΤΑΙΠΕΔ
Μόλις την άνοιξη του 2011 ωστόσο, όταν η Ελλάδα άρχισε να έχει ορατές δυσκολίες με το μνημόνιο και το μέγεθος του χρέους της, έγινε η αξιοποίηση της περιουσίας του Δημοσίου προτεραιότητα για τον πολιτικό κόσμο και τους δανειστές. Οι προσδοκίες για έσοδα πολλών δισ. από τις ιδιωτικοποιήσεις οδήγησαν στη σύσταση του ΤΑΙΠΕΔ, το 2012. Σε αυτό περιήλθε μεταξύ 2013-2014 ένα μέρος των στρατιωτικών εγκαταστάσεων και των στρατοπέδων. Ωστόσο στις Ε.Δ. παραμένει μια τεράστια περιουσία, κυρίως από τα κληροδοτήματα. Σε αυτήν την περιουσία δεν έχει πρόσβαση το ΤΑΙΠΕΔ, παρά μόνον έπειτα από μακροχρόνιες δικαστικές διαμάχες, καθώς το άρθρο 109 του Συντάγματος δίνει προτεραιότητα στη βούληση του διαθέτη.
Αυτή η περιουσία δεν είναι μόνον στρατόπεδα. Είναι εκτάσεις τουριστικά αξιοποιήσιμες, όπως π.χ. το ακίνητο των 150 στρεμμάτων στο Σούνιο, πάνω στην παραλία, το ξενοδοχείο La Mirage ή το Ειρηνοδικείο στην Ομόνοια. Ακόμα, εκτάσεις στις οποίες φιλοξενούνται σήμερα στρατόπεδα, αλλά θα είχαν τεράστιο ενδιαφέρον για Developers, όπως οι εγκαταστάσεις της 127ης Σμηναρχίας Εκπαίδευσης Τηλεπικοινωνιών στο Καβούρι.
Ενοποίηση
Η περιουσία αυτή εξακολουθεί να αποδίδει μηδενικά έσοδα στον προϋπολογισμό του ΥΠΕΘΑ. Τον Μάρτιο του 2014 ωστόσο, ο Δ. Αβραμόπουλος προχώρησε με τον νόμο 4250/2014 στην ενοποίηση των τριών ανωτέρω Ταμείων σε έναν νέο φορέα, το Ενιαίο Ταμείο Εθνικής Αμυνας, με στόχο τη διαχείριση και αξιοποίηση της περιουσίας τους. Σε ένα περίεργο παιχνίδι της ιστορίας, ο πρωθυπουργός τοποθέτησε ξανά τον κ. Λαμπρόπουλο υφυπουργό στο Αμυνας.
Ο νόμος Αβραμόπουλου έδινε στο ΓΕΕΘΑ την εποπτεία του Ταμείου για ένα έτος, ώς την έκδοση του προεδρικού διατάγματος που θα καθόριζε τα της λειτουργίας του. Ο κ. Λαμπρόπουλος, που επιδιώκει τη σύσταση ενός φορέα που θα διοικείται από επαγγελματίες της αγοράς, επιτάχυνε τις διαδικασίες για τη δημιουργία του οργανισμού του νέου φορέα. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη διαγωνισμός για την εκπόνηση οικονομοτεχνικής μελέτης που θα καθορίσει τη μορφή του. Αν και η γραφειοκρατία του ΥΠΕΘΑ κινείται αργά και θέλει ενίοτε σπρώξιμο, υπάρχει η ελπίδα ότι ώς την καταληκτική ημερομηνία της 25ης Μαρτίου, το προεδρικό διάταγμα θα έχει εκδοθεί.