Οταν το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 25% της οικονομίας της Βενεζουέλας και οι εξαγωγές της σε πετρέλαιο περίπου το 95% των εσόδων της, είναι αυτονόητο πως το Καράκας έχει περιέλθει σε δεινή θέση. H πτώση της τιμής του πετρελαίου συνολικά το τρέχον έτος είναι της τάξης του 40% και παράλληλα εντείνεται ο πόλεμος τιμών στην παγκόσμια αγορά καθώς και ανάμεσα στις πετρελαιοπαραγωγούς χώρες-μέλη του ΟΠΕΚ. Με το Ιράκ να ακολουθεί πλέον τη στρατηγική της Σαουδικής Αραβίας προσφέροντας στους πελάτες του ελαφρό αργό από τη Βασόρα στις χαμηλότερες τιμές των τελευταίων 11 ετών, οι τιμές του «μαύρου» χρυσού συνεχίζουν την ελεύθερη πτώση τους, συμπαρασύροντας τη δημοτικότητα του προέδρου της Βενεζουέλας, Νίκολας Μαδούρο, και εγκυμονώντας κοινωνικές εντάσεις στη χώρα.
Χωρίς να είναι η μοναδική χώρα που πλήττεται καίρια από την πτώση του πετρελαίου, η Βενεζουέλα βλέπει την οικονομία της σε ελεύθερη πτώση και μολονότι διαθέτει τα μεγαλύτερα στον κόσμο διαπιστωμένα αποθέματα, κινδυνεύει άμεσα με στάση πληρωμών. Τα τελευταία στοιχεία φέρουν τον πληθωρισμό να έχει υπερβεί το 60% ενώ τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας έχουν μειωθεί κατά σχεδόν 30% μέσα στα τελευταία δύο χρόνια παρά το δάνειο που της χορήγησε η Κίνα προ εβδομάδων. Το αποτέλεσμα είναι η έλλειψη αγαθών και τα άδεια ράφια στα καταστήματα της πρωτεύουσας, καθώς οι εισαγωγικές εταιρείες δεν διαθέτουν το συνάλλαγμα που χρειάζεται για να τα αγοράσουν. Το νόμισμα της χώρας, το μπολιβάρ, έχει κάνει βουτιά πάνω από 30% και ενώ η επίσημη ισοτιμία του είναι 6,3 μπολιβάρ για την αγορά ενός δολαρίου, στη μαύρη αγορά αγοράζει κανείς με ένα δολάριο τουλάχιστον 150 μπολιβάρ.
Στο μεταξύ, ο πόλεμος τιμών δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας που εξωθεί πτωτικά το πετρέλαιο, καθώς η τιμή του συμπιέζεται και από την ενίσχυση του δολαρίου στο οποίο τιμολογείται. Ετσι παρά την ελαφρά ανάκαμψη που σημείωσε αρχικά χθες το Brent όταν ενισχύθηκε στα 66,93 δολάρια το βαρέλι, το βράδυ είχε και πάλι υποχωρήσει στα 66,06 δολάρια. Κι ενώ το αργό κυμαινόταν το βράδυ στα 63,93 δολάρια το βαρέλι, στις προβλέψεις για περαιτέρω πτώση του προστίθεται κι εκείνη της Morgan Stanley που μιλά πλέον για υποχώρηση του μαύρου χρυσού στα 43 δολάρια το βαρέλι μέσα στο 2015.
Στο μεταξύ αναλυτές της αγοράς εμπορευμάτων εκτιμούν πως η παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ, ο καθοριστικός παράγοντας που ανέτρεψε τις ισορροπίες στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου, δεν πρόκειται να επιβραδυνθεί προς το παρόν. Ανάμεσά τους ο Εντ Μορς, επικεφαλής της μονάδας εμπορευμάτων στη Citigroup, ενώ σε ανακοίνωσή της η ConocoPhillips, που δραστηριοποιείται στον κλάδο, τονίζει πως οι επενδύσεις της για το 2015 περιορίσθηκαν μεν στα 13,5 δισ. δολάρια καταγράφοντας μείωση 20% σε σύγκριση με το 2014 αλλά ο λόγος δεν είναι άλλος από το ότι μεγάλα σχέδιά της βρίσκονται στο στάδιο της ολοκλήρωσης. Η συνεχιζόμενη πτώση των τιμών εξωθεί, άλλωστε, την ΒΡ να αναθεωρήσει τα σχέδιά της στην παραγωγή πετρελαίου της Νορβηγίας. Σύμφωνα με το Bloomberg, η ΒΡ εξετάζει την προοπτική να κλείσει νωρίτερα από όσο είχε αρχικά σχεδιάσει πέντε παλιές πετρελαιοπηγές στη Νορβηγία, καθώς περιορίζονται τα περιθώρια κέρδους της.
Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με μελέτη των Societe Generale και Citigroup, θα μειωθεί το κόστος παραγωγής ενός μεγάλου φάσματος εμπορευμάτων και θα υποχωρήσουν αναπόφευκτα οι τιμές πολλών τροφίμων. Ειδικότερα η Societe Generale εκτιμά πως το καλαμπόκι θα υποχωρήσει 3%, το βαμβάκι 6,5% και ο χρυσός κατά 5%, καθώς περίπου το 40% το λειτουργικού κόστους για την παραγωγή τους αφορά τα καύσιμα.
Ολοι οι δρόμοι οδηγούν στο δολάριο
Με την αμερικανική οικονομία να ενισχύεται, τις γεωπολιτικές εντάσεις ανάμεσα στη Δύση και στη Ρωσία να οξύνονται, την οικονομία της Κίνας να επιβραδύνεται και τη Federal Reserve να έχει ήδη προειδοποιήσει τις αγορές για την προοπτική να αυξήσει τα επιτόκια του δολαρίου νωρίτερα από όσο είχε αρχικά σχεδιάσει, τα επενδυτικά κεφάλαια εγκαταλείπουν τις αναδυόμενες αγορές και επιστρέφουν σε αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία. Ενόψει, έτσι, και της προγραμματισμένης για την επόμενη εβδομάδα συνόδου της Fed στο πλαίσιο της οποίας ενδέχεται να ενισχύσει τις προσδοκίες για αύξηση των επιτοκίων, ανατιμάται το δολάριο προκαλώντας πτώση των νομισμάτων των αναδυόμενων αγορών. Παράλληλα, όμως, η επιβράδυνση της ανάπτυξης στην Κίνα στρέφει μερίδα των επενδυτών στο ασφαλές καταφύγιο του ιαπωνικού νομίσματος, με αποτέλεσμα να ανακάμπτει το γιεν μετά τη βουτιά που σημείωσε προσφάτως όταν ανακοινώθηκε ότι η ιαπωνική οικονομία διολίσθησε εκ νέου σε ύφεση.
Στη διάρκεια των τελευταίων τριών μηνών ο δείκτης νομισμάτων αναδυόμενων αγορών της JPMorgan έχει σημειώσει υποχώρηση σχεδόν 8% έναντι του δολαρίου. Αυτή, όμως, ωχριά μπροστά στην ελεύθερη πτώση νομισμάτων όπως το ρεάλ της Βραζιλίας που έχει χάσει το 17% της αξίας του έναντι του αμερικανικού νομίσματος αλλά και του νάιρα της Νιγηρίας, που συνεπικουρούσης και της πτώσης του πετρελαίου, έχει κάνει βουτιά πάνω από 10% και παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης εξακολουθεί να υποχωρεί.
Τα δεινά των αναδυόμενων αγορών άρχισαν ήδη από την άνοιξη του 2013 όταν η Fed ανακοίνωσε ότι προτίθετο να περιορίσει το φθηνό χρήμα που διοχέτευε άφθονο στις αγορές. Οπως επισημαίνει σχετικό ρεπορτάζ των Financial Times, εταιρείες των αναδυόμενων αγορών έχουν εκδώσει διεθνείς τίτλους συνολικής αξίας 2,6 τρισ. δολαρίων, εκ των οποίων τα 3/4 έχουν εκδοθεί σε δολάρια.
Πέφτει το ρούβλι
Εχοντας κάνει «βουτιά» 39% έναντι του δολαρίου στο σύνολο του έτους, το ρούβλι υποχώρησε χθες 0,9% παρά τις παρεμβάσεις 4,5 δισ. δολαρίων της Τράπεζα της Ρωσίας. Το ρωσικό υπουργείο Οικονομικών αναγκάσθηκε χθες να ακυρώσει μία ακόμη δημοπρασία δεκαετών ομολόγων, καθώς οι αποδόσεις εκτινάχθηκαν κατά 30 μονάδες βάσης στο 12,97%. Οι αποδόσεις του χρέους σε ρούβλι στο χρηματιστήριο της Μόσχας είναι υψηλότερες από εκείνες στο Λονδίνο, καθώς οι επενδυτές εκφράζουν φόβους πως η κυβέρνηση θα επιβάλει περιορισμούς στις κινήσεις κεφαλαίου για να στηρίξει το ρούβλι.