Ο μύθος της ανεπάρκειας τροφίμων

Ο μύθος της ανεπάρκειας τροφίμων

2' 38" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Τρώγοντας με μια φίλη τις προάλλες, ανέφερα ότι θα έδινα μια διάλεξη αντικρούοντας την ιδέα ότι χρειάζεται να παράγουμε περισσότερα τρόφιμα σε μεγάλη κλίμακα έτσι ώστε να μπορούμε να «ταΐσουμε τα 9 δισεκατομμύρια» – τον προβλεπόμενο παγκόσμιο πληθυσμό για το έτος 2020.

Με κοίταξε τρομαγμένη και είπε: «Μα πώς γίνεται να παράγουμε αρκετά τρόφιμα για να τρέφονται οι πεινασμένοι;». Της πρότεινα την εξής άσκηση: «Φαντάσου ότι βρίσκεσαι σ’ ένα πολύ φτωχό μέρος του κόσμου, π.χ. στην Αιθιοπία. Πεινάς; Θα έχεις πρόβλημα να βρεις τροφή;».

Η απάντηση προφανώς είναι «όχι». Διότι η φίλη μου και όλοι σχεδόν όσοι διαβάζετε αυτό το κομμάτι θα βρισκόσασταν σ’ αυτή τη φτωχή χώρα έχοντας μερικά 20δόλαρα και πιστωτικές κάρτες στο πορτοφόλι σας. Και θα αγοράζατε κάτι να φάτε.

Η διαφορά ανάμεσα σ’ εσάς και τους πεινασμένους δεν είναι το επίπεδο της παραγωγής· είναι τα χρήματα. Δεν υπάρχουν πεινασμένοι με λεφτά· δεν υπάρχει έλλειμμα τροφής ούτε πρόβλημα διανομής. Το πρόβλημα συνοψίζεται στο εξής: «Δεν έχω τη γη και τα μέσα να παράγω την τροφή μου ούτε έχω χρήματα να αγοράσω τροφή».

Η φτώχεια και η πείνα δεν είναι ζήτημα κακής τύχης· συχνά προκαλούνται όταν κάποιοι αγοράζουν (ή απαλλοτριώνουν) την ιδιοκτησία παραδοσιακών καλλιεργητών και τους διώχνουν από τη γη τους, ιδιοποιούμενοι το νερό, την ενέργεια και τους μεταλλευτικούς πόρους τους, ή ακόμα παράγοντας εξαγώγιμα προϊόντα σε μαζική κλίμακα και αναγκάζοντας τους καλλιεργητές να γίνουν πεινασμένοι εργάτες στη δική τους γη.

Η φτώχεια, βέβαια, δεν είναι το μόνο πρόβλημα. Είναι και το εντελώς ανεξέλεγκτο σύστημα παραγωγής τροφίμων, του οποίου η διαχείριση αποσκοπεί στο κέρδος παρά στην κάλυψη των αναγκών των ανθρώπων.

Η λύση στον υποσιτισμό δεν είναι να παραγάγουμε περισσότερα τρόφιμα, είναι να καταπολεμήσουμε τη φτώχεια. Δείτε την πιο παραγωγική σε αγροτικά προϊόντα χώρα του κόσμου, τις ΗΠΑ: Υπάρχει πείνα εδώ; Ναι, αρκετή. Εχουμε το υψηλότερο ποσοστό πεινασμένων από οποιαδήποτε άλλη ανεπτυγμένη χώρα. Υπάρχει έλλειψη τροφίμων; Εδώ γελάμε. Αντίθετα, έχουμε ένα «καρναβάλι φαγητού». Μόνο που το εισιτήριο είναι κάπως ακριβό.

Η πλειονότητα του παγκόσμιου πληθυσμού τρέφεται από τους μικρής κλίμακας καλλιεργητές, πολλοί από τους οποίους είναι και αυτοί μεταξύ των πεινασμένων. Οι υπόλοιποι πεινασμένοι είναι κακοπληρωμένοι εργαζόμενοι ή άνεργοι. Η αύξηση της παραγωγής δεν θα τους ωφελούσε. Δεν πρέπει λοιπόν να ρωτάμε «πώς θα θρέψουμε τον κόσμο», αλλά «πώς θα καταπολεμήσουμε τη φτώχεια», πώς θα μειώσουμε την ανισότητα. Το να ισχυρίζεσαι ότι η αυξημένη παραγωγή θα θρέψει τους φτωχούς είναι σαν να λες ότι παράγοντας περισσότερα αυτοκίνητα θα μπορούν να έχουν όλοι από ένα.

Το βιομηχανικό μοντέλο παραγωγής τροφίμων δεν είναι ούτε αναπόφευκτο ούτε επιθυμητό. Για τον περισσότερο κόσμο, η καλύτερη μέθοδος είναι η παραδοσιακή καλλιέργεια βοηθούμενη από την επιστήμη. Για τις κοινωνίες με υψηλή παραγωγικότητα, το καλύτερο θα ήταν να γίνει η καλλιέργεια πιο «έξυπνη» και λιγότερο αρπακτική – ο τρόπος καλλιέργειας που μπορούμε να μάθουμε από ανθρώπους που έχουν αληθινή σχέση με τη γη και αποβλέπουν περισσότερο στην ποιότητα παρά στην απόδοση.

Υπάρχει άφθονη τροφή. Υπερβολικά μεγάλο μέρος της πηγαίνει για να τραφούν ζώα και για να παραχθούν καύσιμα, ενώ επίσης τεράστιες ποσότητες καταλήγουν στα σκουπίδια. Δεν χρειάζεται να αυξήσουμε την παραγωγή, αλλά να παράγουμε τα τρόφιμα με πιο έξυπνο τρόπο από αυτόν της βιομηχανικής βαναυσότητας· και οφείλουμε επίσης να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα της φτώχειας.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή