Για ένα μέρος του πολιτικού συστήματος το χρέος φαίνεται ως βιώσιμο, αλλά την ίδια άποψη δεν έχουν οι αγορές που δεν είδαν με καθόλου καλό μάτι αυτήν τη λανθασμένη αντίληψη. Γι’ αυτό και η βασική αλήθεια παραμένει, παρότι δεν θέλουμε να την αντιμετωπίσουμε, ότι δεν θα βγούμε ποτέ ξανά στις αγορές, παρά μόνο εάν σε αντίσταση όλων των οικονομικών νόμων αρχίσουμε να αναπτυσσόμαστε με λιτότητα. Πέραν του παραπάνω επιχειρήματος που ενδέχεται να είναι και μαχητό από τη σκοπιά των νεοκλασικών οικονομικών, τα επόμενα έξι χρόνια έχουμε λήξεις ομολόγων και τόκους που αγγίζουν τα 80 δισ. ευρώ, τα οποία θα πρέπει να αντλήσουμε είτε από τις αγορές είτε από ένα νέο διακρατικό -μνημονιακού τύπου- δανεισμό. Στην πρώτη περίπτωση ακόμα και για μια οικονομία με τρία «Α» το κόστος δανεισμού θα είναι σημαντικά υψηλότερο από αυτό που έχουμε εξασφαλίσει σήμερα. Αυτό με τη σειρά του θα καταστήσει την εξυπηρέτηση του χρέους ιδιαίτερα ακριβή με συνέπεια να απαιτείται νέα πρόσθετη λιτότητα. Το ίδιο, λιτότητα δηλαδή, θα έχουμε και στην περίπτωση του διακρατικού δανεισμού. Αλλωστε, ακόμα και με την προληπτική πιστωτική γραμμή, το πρόγραμμα λήγει το 2016 και μετά θα αναγκαστούμε να δανειστούμε πολύ ακριβά από τις αγορές.
Η πρόταση επίλυσης του προβλήματος σ’ αυτήν την περίπτωση συνοψίζεται στην αδρανοποίηση του χρέους, δηλαδή στον μηδενισμό του επιτοκίου δανεισμού ή έστω στη σύνδεσή του με το βασικό παρεμβατικό επιτόκιο της ΕΚΤ και τη μετακύλισή του στα πενήντα ή εξήντα χρόνια ωρίμανση. Η εν λόγω πρόταση δεν συνιστά διαγραφή, καθώς δεν απαιτεί την κατάπτωση των εγγυήσεων που έχουν δώσει τα κράτη-μέλη ούτε θα σημάνει οικονομική ζημία για κανέναν. Αλλωστε μέρος του παραπλανητικού αφηγήματος που συνόδευσε όλα αυτά τα χρόνια τις πολιτικές λιτότητας, στο οποίο σπανίως γίνεται αναφορά, είναι ότι οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι μας δάνεισαν από τους προϋπολογισμούς τους στερούμενοι οι ίδιοι κάτι. Βέβαια οι προϋπολογισμοί των χωρών αυτών δεν είχαν καμία επιβάρυνση, καθώς τα κράτη έδωσαν κατά βάση εγγυήσεις και όχι άμεσα δικά τους μετρητά.
Η πρόταση της αδρανοποίησης του χρέους απαιτεί απλώς μια ήπια ποσοτική χαλάρωση. Αλλωστε, ο ηθικός κίνδυνος που τόσο πολύ φοβούνται τα γεράκια της Ευρώπης έχει εκλείψει γιατί η χώρα έχει πληρώσει ακριβά το τίμημα. Για να γίνει ακόμα πιο εύκολο για τους Ευρωπαίους, θα μπορούσε η λήξη των ομολόγων να συνδεθεί με ρήτρα ανάπτυξης, δηλαδή πάνω από, ας πούμε, 4% ανάπτυξη η χώρα θα διαθέτει ένα μέρος από το υπερβάλλον ποσοστό για να αποπληρώσει με τους πλεονάζοντες πόρους της μέρος των ομολόγων. Η παραπάνω πρόταση είναι περισσότερο εφικτή από κάθε άλλη, καθώς καμία χώρα δεν πρόκειται να δεχτεί «κούρεμα» και κατάπτωση των εγγυήσεών της για την Ελλάδα. Αυτό είναι ακόμα πιο βέβαιο όσον αφορά το ΔΝΤ. Επιπλέον και ο ΣΥΡΙΖΑ έχει δεσμευτεί για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, συνεπώς μεσοπρόθεσμα δεν υφίσταται κίνδυνος υπερχρέωσης εκ νέου της χώρας.
Ας συνεννοηθούμε να σταθούμε ενωμένοι απέναντι στη διεθνή κοινότητα τουλάχιστον όσον αφορά το ζήτημα του χρέους και κατόπιν συνεχίζουμε τον ανηλεή διχαστικό μας αγώνα σε όλα τα άλλα πεδία, εάν αυτό μας εκφράζει τόσο ως λαό.
* Διδάσκει Πολιτικές Επιστήμες το ΕΑΠ