Θα μπορούσε να τον εμπνέει ο Τζακ Μα, ο Κινέζος μεγιστάνας, ο οποίος ίδρυσε τον ηλεκτρονικό κολοσσό λιανικού εμπορίου της Alibaba, έναν κολοσσό μεγαλύτερο της Amazon.com, και ο οποίος τον εισήγαγε προσφάτως στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Ο Μαξίμ Νογκότκοφ, ένας από τους νεαρότερους δισεκατομμυριούχους στον κόσμο μέχρι πρότινος, δεν έχει φθάσει καν τα 40 του χρόνια (συγκεκριμένα, είναι μόλις 37 ετών), έχει ήδη τρία παιδιά και έχει προλάβει να οικοδομήσει μία αυτοκρατορία στο λιανεμπόριο, τον πολυσχιδή όμιλο Svyaznoy, και να την χάσει: αυτό συνέβη γιατί την χρηματοδότησε με δάνεια, στα οποία δεν μπορεί σήμερα να ανταποκριθεί.
Πώς ξεκίνησε
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Ο Μαξίμ Νογκότκοφ γεννήθηκε το 1977 και ήδη από τα δώδεκά του χρόνια γνώριζε τι θα γίνει όταν μεγαλώσει: επιχειρηματίας. Οπως εξομολογείται σήμερα, «τότε οι γονείς μου δεν μου έδιναν χρήματα για ό,τι επιχειρηματικό ήθελα να κάνω, οπότε δανείστηκα από φίλους και από πολύ νωρίς ήρθα σε επαφή με την έννοια του κόστους δανεισμού». Ετσι, λοιπόν, ο έφηβος Μαξίμ αρχικά πουλούσε λογισμικό και στα 14 του μέσω ταχυδρομικών παραγγελιών πουλούσε συσκευές αναγνώρισης κλήσεων. Μετά προσανατολίζεται στα ασύρματα τηλέφωνα και, φθάνοντας πλέον στο τέλος του λυκείου, είναι ήδη επιχειρηματίας. Συνεχίζει το 1992 τις σπουδές του στο Κρατικό Πολυτεχνείο της Μόσχας, αλλά εγκαταλείπει το 1994 για να αφοσιωθεί στο επιχειρείν. Το 1995 ιδρύει τη Maximus Company για τη χονδρική πώληση κινητών τηλεφώνων και το 2004 την μετονομάζει σε Svyaznoy – είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος όμιλος λιανικών πωλήσεων κινητών τηλεφώνων στη Ρωσία με 5 δισ. δολάρια τζίρο και 2.400 καταστήματα.
To 2010 ο Μαξίμ Νογκότκοφ επεκτείνεται και στον χρηματοπιστωτικό κλάδο, αγοράζοντας μία μικρή τράπεζα.
Τη χρονιά εκείνη, αποκτώντας με το σύστημα franchise τη δανική Pandora, ανοίγει αλυσίδα κοσμηματοπωλείων. Ενα χρόνο αργότερα το 2011 διεκδικεί μία από τις δύο πρώτες θέσεις στο ηλεκτρονικό λιανικό εμπόριο της Ρωσίας με τον όμιλο Svyaznoy Group: αυτός απαρτίζεται από την εταιρεία Svyaznoy στην τεχνολογία, τον όμιλο Enter –στα βήματα της Αmazon– να πωλεί τα πάντα πλην βιβλίων, την Pandora και την τράπεζα Svyaznoy Bank.
Το 2013 κατατάσσεται στην 82η θέση των ζάμπλουτων Ρώσων με καθαρή περιουσία 1,3 δισ. δολ., σύμφωνα με το Forbes. Την ίδια χρονιά τόσο ο όμιλος Svyaznoy όσο και ο Enter και η Pandora κατορθώνουν να εμφανίσουν κέρδη καλύτερα των προβλέψεων, επειδή καθυστέρησαν σκόπιμα να αυξήσουν τις τιμές ως απάντηση στη ραγδαία υποτίμηση του ρουβλίου.
Ετσι, οι καταναλωτές στη Ρωσία αγόραζαν σε χαμηλές τιμές για ένα χρονικό διάστημα, παρά τον αισθητό και οφθαλμοφανή αντίκτυπο των κυρώσεων της Δύσης στη χώρα.
Ο Μαξίμ Νογκότκοφ είχε δανειστεί από τον όμιλο Onexim του δισεκατομμυριούχου Μιχαήλ Προχόροφ και το κρατικό συνταξιοδοτικό ταμείο των σιδηροδρομικών υπαλλήλων. Οπως είχε αναφέρει στον αρθρογράφο του Bloomberg, Λεονίντ Μπερσντίσκι, σχεδίαζε να καλύψει τις οφειλές του αυτές με την πώληση μετοχών σε πρότζεκτ του ομίλου Svyaznoy σε επενδυτές ιδιωτικών κεφαλαίων. Ομως η επιβολή κυρώσεων «εξάτμισε» το επενδυτικό ενδιαφέρον. Τότε ο επιχειρηματίας στράφηκε στον κρατικό όμιλο κινητής τηλεφωνίας MTS, κάτι που δεν αποδείχθηκε η καλύτερη επιλογή. Στα μέσα Σεπτεμβρίου ο ιδρυτής της εταιρείας συμμετοχών του MTS, Βλαντιμίρ Εβτουσένκοφ, συνελήφθη και κατηγορήθηκε για ανάμειξη σε παράνομη ιδιωτικοποίηση πετρελαϊκής. Ετέθη σε κατ’ οίκον περιορισμό, ο Μαξίμ Νογκότκοφ έχασε έναν βασικό σύμμαχο, η Ρωσία λόγω Ουκρανίας δεν είχε πρόσβαση στις αγορές και εκείνος σε χρηματοδότηση.
Το εθελοντικό του έργο
Αφ’ ής στιγμής διευθετήσει την όλη κατάσταση με τα χρέη του και απαλλαγεί από τα περιουσιακά στοιχεία, που τον έκαναν ζάμπλουτο, θα αφοσιωθεί στο εθελοντικό του έργο Yopolis. Πρόκειται για μία κοινωνική πλατφόρμα που επινόησε και χρηματοδότησε πέρυσι με 6 εκατ. δολάρια και μέσω αυτής έρχονται σε επαφή εθελοντές και ομάδες για συντονισμένες δράσεις. Πάντως, ο 37χρονος επιχειρηματίας, ο οποίος προσωρινά απέχει του επιχειρείν, δεν θεωρεί το Yopolis εργαλείο αντιπολιτευτικής δράσης. «Είναι πολύ ελκυστική η ιδέα οι άνθρωποι να βρίσκουν ο ένας τον άλλο και να κάνουν πράγματα, που το κράτος δεν θα κάνει γι’ αυτούς», τονίζει ο Μαξίμ Νογκότκοφ.
«Ξεκίνα όσο πιο νωρίς μπορείς»
Για τον Μαξίμ Νογκότκοφ ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων που ενδιαφέρονται για το επιχειρείν, είναι να ξεκινούν την πορεία και την αναζήτηση νωρίς. Εκείνος την ξεκίνησε στα 12 του (!). «Ξεκίνα όσο πιο νωρίς μπορείς» είναι η συμβουλή του. «Οταν οι περισσότεροι φίλοι μου έβγαιναν σε μπαρ και σε ντισκοτέκ τα Σαββατοκύριακα, εγώ εργαζόμουν και σχεδίαζα το μέλλον». Κι αυτό του κόστισε, άραγε; «Πάντα ασχολούμαι με πράγματα που με ευχαριστούν», απαντάει. «Συνήθως όταν κοιτάζουμε γύρω μας και αντιλαμβανόμαστε τι είναι αυτό που δεν μας αρέσει ή αισθανόμαστε μία δυσκολία, το πρώτο που πρέπει να αλλάξουμε είμαστε εμείς οι ίδιοι. Είναι καλό να στρέψεις το βλέμμα προς τον εαυτό σου και να αποφασίσεις πως πρέπει να αλλάξεις, ούτως ώστε να βελτιώσεις την κατάσταση».
Το βέβαιο είναι πως η σημερινή κατάσταση στη Ρωσία είναι αντίξοη. Ακόμα κι αν δεν παραδέχεται πως η διάλυση του ομίλου του οφείλεται στη διένεξη Μόσχας – Κιέβου, σίγουρα διαδραμάτισε ρόλο στην εξέλιξη των πραγμάτων.
Αν και το επόμενο βήμα του ακόμα είναι άγνωστο, γνωρίζει τους κανόνες του παιχνιδιού. «Θέλω να αλλάξω τη νοοτροπία ειδικά των νέων ανθρώπων, οι οποίοι προτιμούν τις κρατικές θέσεις εργασίας», επισημαίνει ο κ. Νογκότκοφ. «Θέλω να υπάρχει δημιουργική ατμόσφαιρα στις εταιρείες μου και να προωθήσω την ιδέα της ιδιωτικής επιχειρηματικότητας, η οποία γεννήθηκε στη Ρωσία πριν από μόλις 20 χρόνια».