ΑΠΟΣΤΟΛΗ – ΑΓΚΥΡΑ: Eχοντας υποκύψει στη «μέθη» της αλαζονείας της εξουσίας, που ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο μετά την αναρρίχησή του στην προεδρία με 52% των ψήφων, ο Ταγίπ Ερντογάν προχωρά στη βάναυση πάταξη της ελευθερίας του Τύπου, σε μια απόπειρα να σιγήσουν και οι λιγοστές φωνές δημόσιας αμφισβήτησης που έχουν απομείνει.
Με τη συμπεριφορά του προκαλεί έντονες αντιδράσεις και καταγγελίες από τη διεθνή κοινότητα και πρωτίστως από την Ε.Ε., στην οποία η Τουρκία υποτίθεται ότι προσδοκά να ενταχθεί ως ισότιμο μέλος, αλλά και από τις ΗΠΑ με τις οποίες οι σχέσεις παραμένουν τεταμένες.
Το νέο κεφάλαιο στη σταθερή διολίσθηση προς έναν όλο και πιο επιθετικό αυταρχισμό, που διακρίνεται από μια σχεδόν μηδενική ανοχή σε κάθε είδους διαφορετικότητα και κριτική, περιελάμβανε εφόδους της αστυνομίας σε γραφεία μέσων ενημέρωσης που συνδέονται με το δίκτυο του αυτοεξόριστου στις ΗΠΑ ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν, συλλαμβάνοντας δημοσιογράφους και παραγωγούς.
Συζητήσεις με Τούρκους συναδέλφους τις προηγούμενες ημέρες στην Αγκυρα και στην Κωνσταντινούπολη οδηγούν αβίαστα στο συμπέρασμα ότι βρίσκεται σε εξέλιξη ένα «πογκρόμ» χωρίς να διαφαίνεται στον ορίζοντα κάποιο τέλος. «Η επίθεση της κυβέρνησης εναντίον συναδέλφων είναι επίθεση κατά των οικουμενικών αξιών της δημοσιογραφίας. Αυτήν την πρακτική ακολουθούν δικτατορικά καθεστώτα με στρατιωτικούς νόμους» τονίζει στην «Κ» ο Αχμέτ Αμπακάι, πρόεδρος της Πλατφόρμας Δημοσιογράφων, που εκπροσωπεί τις δημοσιογραφικές ενώσεις της χώρας. Και προσθέτει: «Η κυβέρνηση του ΑΚΡ θέλει τους δημοσιογράφους κρατικούς υπηρέτες και βλέπει τις εφημερίδες και τα κανάλια ως παράλληλες δομές της κυβέρνησης. Γι’ αυτό χρησιμοποιούν βία κατά των δημοσιογράφων που τους ασκούν κριτική. Οι πάντες, αλλά ειδικά οι δημοσιογράφοι που αντιτίθενται σε αυτήν την τυραννία, την κρατική καταπίεση και βία, χαρακτηρίζονται τρομοκράτες και κατηγορούνται ότι σχεδιάζουν πραξικόπημα για να ανατρέψουν την κυβέρνηση».
Δεν ήρθε ο Νταβούτογλου
Λίγες ημέρες φθάνουν για να διαπιστώσει κανείς τα σύννεφα φόβου που σκιάζουν τον χώρο του Τύπου. «Η πίεση που ασκείται στα μέσα ενημέρωσης παραβιάζει κάθε έννοια ελευθερίας και μας προκαλεί βαθιά ανησυχία» σημειώνει στην «Κ» η αρθρογράφος της «Ζαμάν», Λάλε Κεμάλ, η οποία επικαλείται την έκθεση του Freedom House, σύμφωνα με την οποία δεν υπάρχει πλέον ελευθερία του Τύπου στην Τουρκία. Η συμπεριφορά του Ερντογάν λειτουργεί συνεκτικά στους κόλπους των δημοσιογράφων. «Ελπίζω ότι θα κινηθούμε όλοι μαζί με μια φωνή, χωρίς ιδεολογικές διαιρέσεις» σημειώνει η Κεμάλ.
Σε συνέδριο Ευρωπαίων δημοσιογράφων τις προηγούμενες ημέρες στην Αγκυρα, στο οποίο συμμετείχε η «Κ», το πρόγραμμα προέβλεπε συνάντηση και με τον Αχμέτ Νταβούτογλου. Με δεδομένο το «βαρύ» κλίμα που έχει δημιουργηθεί με την Ε.Ε. για το συγκεκριμένο ζήτημα, ο Τούρκος πρωθυπουργός επέλεξε να μην εμφανισθεί ώστε να αποφύγει να απαντήσει στις ερωτήσεις των Ευρωπαίων δημοσιογράφων.
«Τα τελευταία περιστατικά αποτελούν άλλο ένα σοβαρό πλήγμα στην ελευθερία του Τύπου στην Τουρκία. Και όχι μόνο για τους υποστηρικτές του κινήματος του Γκιουλέν, αλλά όλων των δημοσιογράφων που πιστεύουν ότι μέρος του λειτουργήματός τους είναι να κρίνουν την κυβέρνηση» τονίζει στην «Κ» η αρθρογράφος της «Χουριέτ», Μπαρσίν Γινάντς, που προσθέτει ότι «πολλοί Τούρκοι έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στην ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης».
Η καταδίκη της επιχείρησης με την οποία κορυφώνει ο Ερντογάν την καταδίωξη του δικτύου του Γκιουλέν έγινε σε ασυνήθιστα σκληρό τόνο από τις Βρυξέλλες. Σε ανακοίνωση που εξέδωσαν από κοινού η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Φεντερίκα Μογκερίνι, και ο επίτροπος Διεύρυνσης, Γιοχάνες Χαν, καταγγέλλουν ότι «οι έφοδοι της αστυνομίας και οι συλλήψεις δημοσιογράφων και εκπροσώπων μέσων ενημέρωσης στην Τουρκία δεν συνάδουν με την ελευθερία του Τύπου, η οποία αποτελεί θεμελιώδη αρχή της Δημοκρατίας. Η επιχείρηση αυτή αντιβαίνει στις ευρωπαϊκές αξίες και στο πλαίσιο κανόνων του οποίου η Τουρκία φιλοδοξεί να αποτελέσει μέρος».
Ο Ταγίπ Ερντογάν απέρριψε τις επικρίσεις από την Ε.Ε., λέγοντας ότι οι ενέργειες στις οποίες προέβη η αστυνομία ήταν η αναγκαία απάντηση σε «βρώμικες επιχειρήσεις» πολιτικών εχθρών. Παράλληλα, εκτόξευσε πυρά κατά των Ευρωπαίων. «Φωνάζουν για την ελευθερία του Τύπου, αλλά (οι έφοδοι) δεν έχουν καθόλου να κάνουν με αυτό. Δεν μας ενδιαφέρει τι λέει η Ε.Ε., εάν η Ε.Ε. μας αποδεχθεί ως μέλη ή όχι, δεν έχουμε τέτοιες ανησυχίες. Σας παρακαλώ κρατήστε τη σοφία σας για τον εαυτό σας».
Η «απάντηση» της Αγκυρας
Κάτι είναι πραγματικά σάπιο στο βασίλειο της Τουρκίας όταν κορυφαίοι συγγραφείς, όπως ο νομπελίστας Ορχάν Παμούκ και η Ελίφ Σαφάκ, κατηγορούνται από τον φιλοκυβερνητικό Τύπο ότι έχουν στρατολογηθεί από ένα «διεθνές λογοτεχνικό λόμπι» που έχει στόχο να πλήξει τον Ερντογάν.
Ο Παμούκ κατηγορήθηκε για αντικυβερνητική προπαγάνδα επειδή στο τελευταίο του βιβλίο καταγράφει την καταπίεση των γυναικών στην Τουρκία. Γι’ αυτούς που τον κατηγόρησαν, προφανώς δεν έχει σημασία το γεγονός πως ο ίδιος ο Ερντογάν δημόσια δηλώνει ότι από τη φύση τους οι γυναίκες δεν είναι ίσες με τους άνδρες.
Φωτογραφίες της Σαφάκ και του Παμούκ κυκλοφόρησαν σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με τη λεζάντα «είναι πιόνια» – υπονοώντας ότι εξυπηρετούν δυτικά κέντρα που αντιτίθενται στον Ερντογάν.
«Μια κατηγορία ήταν ότι έχουμε στρατολογηθεί από δυτικές δυνάμεις, προκειμένου να επικρίνουμε την Τουρκία. Αυτό συμβαίνει κάθε φορά που λέμε κάτι επικριτικό, όποτε γράφω ένα άρθρο που είναι επικριτικό για την κυβέρνηση ή για την ιστορία της Τουρκίας. Αλλά αυτή είναι η πρώτη φορά που ακούω για ένα διεθνές λογοτεχνικό λόμπι», είπε η Ελίφ Σαφάκ.