Η συνάντηση διήρκεσε ακριβώς 1 ώρα και 20 λεπτά. Δηλώσεις μετά δεν έγιναν. Ο κ. Γιώργος Προβόπουλος είπε στον στενό του κύκλο αργότερα ότι «του είπα ό,τι πιστεύω». Κι αυτό κάνει το περιεχόμενό της ακόμα πιο ενδιαφέρον. Πραγματοποιήθηκε στο γραφείο του κ. Αλέξη Τσίπρα στη Βουλή και φεύγοντας ο πρώην διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, συμφώνησαν -κι αυτό είναι επίσης πολύ ενδιαφέρον- να τα ξαναπούν. Η συζήτηση ήταν φιλική, αλλά θα πρέπει να ήταν και εξαιρετικά διδακτική, κάτι που δεν προκύπτει βεβαίως από το non paper που διέρρευσε κατόπιν από την Κουμουνδούρου. Εκείνο περισσότερο είχε ως στόχο να «χτυπήσει» τον νυν διοικητή, παρά να εξηγήσει τι συζητήθηκε με τον πρώην. Βλέπετε, είχαν προηγηθεί οι δημόσιες παρεμβάσεις του κ. Γιάννη Στουρνάρα που από τον ΣΥΡΙΖΑ χαρακτηρίσθηκαν ξεκάθαρα πολιτικές και υποστηρικτικές της κυβέρνησης.
Οι πληροφορίες, παρ’ όλα αυτά, επιμένουν ότι δύο ήταν τα κρίσιμα ζητήματα στα οποία επικεντρώθηκε η συζήτηση και συγκεκριμένα: α) Στο πόσα περιθώρια ανοχής θα βρει μια ενδεχόμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ από τους δανειστές της χώρας (ΔΝΤ, Ε.Ε., ΕΚΤ), σε περίπτωση που επιχειρήσει να επαναδιαπραγματευτεί όρους και συμφωνίες και β) στο πόσο πιθανό είναι ένα νέο πιστωτικό συμβάν στην Ελλάδα το προσεχές διάστημα και κυρίως σε περίπτωση προκήρυξης πρόωρων εθνικών εκλογών.
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ρώτησε επιμόνως τον πρώην διοικητή της κεντρικής τράπεζας αν, με βάση την εμπειρία του, βλέπει περιθώρια ουσιαστικής διαπραγμάτευσης με την τρόικα, σε κρίσιμα θέματα που αφορούν την επόμενη μέρα της ελληνικής οικονομίας. Ο κ. Προβόπουλος, με βάση ακριβώς αυτήν την εμπειρία και τα όσα δημοσίως έχει πει κατά καιρούς σχετικά με το θέμα, του απάντησε ότι τα περιθώρια είναι μικρά και θα γίνονται ακόμα μικρότερα, αν η όποια κυβέρνηση δεν φροντίσει να ξεκαθαρίσει κατ’ αρχήν στους θεσμικούς δανειστές ότι οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις, που έχει ανάγκη η χώρα, θα συνεχισθούν.
Τι άλλο του συνέστησε; Ακριβώς για να εξυπηρετήσει τον παραπάνω σκοπό και να διευρύνει τα όποια περιθώρια ανοχής των δανειστών, μια ενδεχόμενη τροποποίηση ορισμένων ακραίων θέσεων που κατά καιρούς διατυπώνονται από την πλευρά του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης για κρίσιμα θέματα. Κι αυτό γιατί θα μπορούσε να αποδειχθεί ιδιαιτέρως επωφελής τόσο σε ό,τι αφορά τις σχέσεις με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, όσο και με την Ευρώπη. Η επισήμανση ήταν κάτι παραπάνω από ξεκάθαρη.
Το συμπέρασμα; Ιδιαίτερη «κατανόηση» από τους πιστωτές, ο κ. Τσίπρας, μάλλον δεν θα πρέπει να περιμένει.
Μεγάλο μέρος της συζήτησης αφιερώθηκε και στο αν υπάρχει ενδεχόμενο πιστωτικού συμβάντος. Ο κ. Τσίπρας φέρεται να ενδιαφέρθηκε να μάθει λεπτομέρειες αναφορικά με τα διαθέσιμα collaterals της χώρας, το ύψος της πραγματικής ρευστότητας και τις αντοχές της σ’ ένα φαινόμενο ανάλογο εκείνου που έζησε το 2012. Στον ΣΥΡΙΖΑ θεωρούν ότι η παρούσα διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδας κινδυνολογεί, πολιτικολογώντας και ότι βγαίνοντας ο διοικητής της και κάνοντας ανοικτά αναφορά σ’ ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι, ουσιαστικά, σαν να προκαλεί, αυτό που θέλει να αποφύγει. Αυτή ήταν η άποψη Τσίπρα, γι’ αυτό και λέγεται ότι ρωτούσε και ξαναρωτούσε τον κ. Προβόπουλο για ποιο λόγο ο ίδιος προτίμησε να κάνει τις δικές του ενημερώσεις κατ’ ιδίαν, αντί δημοσίως. Οι τότε χειρισμοί, πάντως, στην αποφυγή του πιστωτικού συμβάντος «ακούσθηκαν» εξαιρετικά χρήσιμοι στον κ. Τσίπρα.
Ο οποίος, ούτως ή άλλως και ανεξάρτητα της συζήτησης με τον κ. Προβόπουλο, θα πρέπει να αρχίσει να συμβιβάζεται με την ιδέα ότι η Ελλάδα θα κινείται από τον Μάρτιο έως και τον Ιούλιο, υπό τη διαρκή απειλή ενός «ατυχήματος» αναφορικά με την εξυπηρέτηση των υποχρεώσεών της. Τα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας εξαρτώνται από πολλές μεταβλητές, αλλά είναι σαφές ότι από τον Μάρτιο και μετά θα βρίσκονται σε οριακή κατάσταση.
Συγκεκριμένα, από τις αρχές του έτους έως και τον Μάρτιο η χώρα θα πρέπει να ξεπληρώσει 4,5 δισ. ευρώ σε τόκους, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ομόλογα και άλλες υποχρεώσεις. Στο υπουργείο Οικονομικών θεωρούν ότι υπό «ακραίες προϋποθέσεις» μπορούν να καλυφθούν αυτές οι υποχρεώσεις. Και αυτό θα συμβεί με τη χρήση των αποθεμάτων του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) ύψους 3 δισ. ευρώ, την εξάντληση των δανεικών από τους φορείς του Δημοσίου (repos) που ανέρχονται σε περισσότερα από 9 δισ. ευρώ και την πιθανή έκδοση νέων έκτακτων εντόκων γραμματίων.
Ωστόσο, η κατάσταση είναι τόσο οριακή που ακόμα κι αν χρησιμοποιηθούν τα παραπάνω εργαλεία, υπάρχει ενδεχόμενο να αποδειχθούν «λίγα». Η μεγαλύτερη αβεβαιότητα είναι η πορεία των φορολογικών εσόδων. Αν λόγω εκλογών οι φορολογούμενοι τραβήξουν χειρόφρενο και σταματήσουν να πληρώνουν τις υποχρεώσεις τους, τότε είναι βέβαιο ότι θα λείψουν σημαντικά κεφάλαια από τα δημόσια ταμεία.
Επίσης, μία άλλη παράμετρος είναι εκείνη της αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Δημοσίου. Στο οικονομικό επιτελείο έχουν επεξεργαστεί σενάρια διακοπής της εξόφλησης των οφειλών αυτών, σε περίπτωση που δεν «βγαίνει» το ταμείο. Ωστόσο, κάτι τέτοιο θα στεγνώσει την αγορά και θα αποτελέσει ένα σημαντικό πλήγμα στην προσπάθεια της οικονομίας να ανακάμψει.
Ο επόμενος «κάβος» είναι τον Ιούλιο. Στις 20 του μήνα η Ελλάδα θα πρέπει να εξοφλήσει ομόλογα αξίας 3,5 δισ. ευρώ, ενώ συνολικά οι υποχρεώσεις του μήνα ανέρχονται σε 5,1 δισ. ευρώ. Στο υπουργείο Οικονομικών υποστηρίζουν πως ακόμα κι αν ξεπεραστεί ο σκόπελος του Μαρτίου, τον Ιούλιο η Ελλάδα δεν μπορεί να πληρώσει τις υποχρεώσεις της αν δεν εκταμιευτούν οι δόσεις που εκκρεμούν από την Ευρωζώνη και το ΔΝΤ.
Για να συμβεί αυτό, όμως, θα πρέπει να έχει κλείσει ο έλεγχος της τρόικας. Κάτι που κανείς αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να προβλέψει πότε και πώς θα γίνει.