Στη διοικητική επιστήμη (management) υπάρχει ο όρος benchmarking που σημαίνει ότι τα διευθυντικά στελέχη των επιχειρήσεων μπορούν να συγκρίνουν τις πρακτικές και τις επιδόσεις τους με τις αντίστοιχες των επιχειρήσεων που θεωρούνται οι πιο πετυχημένες και ηγέτες στον κλάδο τους, έτσι ώστε να υιοθετήσουν τις καλύτερες πρακτικές (best practices) των ηγετών.
Η χώρα μας με την κατάρρευση του ΑΕΠ, με δημόσιο χρέος κοντά στο 180% του ΑΕΠ, με ιδιωτικό χρέος που δεν εξυπηρετείται στα 77 δισ. ευρώ, με αύξηση της ανεργίας κοντά στο 27%, με αδυναμία να προσελκύσει άμεσες ξένες επενδύσεις, με έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο που ανέρχεται στο 10% του ΑΕΠ και με το 35,7% των Ελλήνων να βρίσκεται στα όρια της ανέχειας, σίγουρα έχει ανάγκη να μπει σε μια διαδικασία benchmarking. Ετσι, στο πλαίσιο της δημιουργίας ενός νέου προτύπου και μοντέλου ανάπτυξης που έχει ανάγκη η χώρα, θα πρέπει να μελετήσουμε τι έκαναν άλλες χώρες που βρέθηκαν σε ακόμη χειρότερη κατάσταση από τη δική μας και κατάφεραν μέσα σε λίγα χρόνια να πετύχουν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Μια τέτοια χώρα είναι η Σιγκαπούρη, η οποία, όταν απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1965, ήταν ένα τριτοκοσμικό ψαροχώρι, με κατά κεφαλήν εισόδημα μόλις 320 δολάρια, με πολύ φτωχές υποδομές και μεγάλη ανεργία. Σήμερα, θεωρείται μια από τις πλέον ευημερούσες χώρες καταλαμβάνοντας για σειρά ετών τη 2η θέση στον Δείκτη της Παγκόσμιας Ανταγωνιστικότητας (Global Competitiveness Index) που δημοσιεύει το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (η Ελλάδα είναι στην 91η θέση).
Η αναφορά στη Σιγκαπούρη μπορεί για κάποιους να θεωρηθεί άστοχη, καθώς είναι μια μικρή νησιωτική χώρα στη Νοτιοανατολική Ασία, μόλις 710 km2 με 5,5 εκατ. κατοίκους που έχει κατηγορηθεί για περιορισμένες δημοκρατικές ελευθερίες αν και το πολίτευμα της είναι Προεδρευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, όπως και της Ελλάδας. Είναι γεγονός ότι το κόμμα της Λαϊκής Δράσης (People’s Action Party) που ίδρυσε ο δικηγόρος, με σπουδές στο Κέιμπριτζ, Lee Kuan Yew, κυβέρνησε τη χώρα τα τελευταία 50 χρόνια εκμεταλλευόμενο ένα ιδιότυπο εκλογικό σύστημα, ενώ ο ίδιος έχει διατελέσει πρωθυπουργός για 25 συναπτά έτη. Βέβαια, παρά τις όποιες συζητήσεις για τον αυταρχικό τρόπο διακυβέρνησης της χώρας, η Διεθνής Διαφάνεια κατατάσσει τη Σιγκαπούρη 5η λιγότερο διεφθαρμένη χώρα στον κόσμο (μεταξύ 177 χωρών) στον Δείκτη Διαφθοράς, με τη χώρα μας στη 72η θέση, ενώ η Παγκόσμια Τράπεζα την κατατάσσει 1η μεταξύ 202 χωρών στην ποιότητα των θεσμών και κανονισμών (Regulatory Quality Index), με την Ελλάδα στην 64η θέση, και η Heritage Foundation, μια ΜΚΟ, την κατατάσσει στη 2η θέση στον δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας (Economic Freedom Index 2013) με την Ελλάδα στην 117η θέση.
Το μοντέλο ανάπτυξης που υιοθέτησε ήταν η δημιουργία ενός φιλικού προς τις επιχειρήσεις και τις επενδύσεις οικονομικό περιβάλλον σε συνδυασμό με δημόσιες επενδύσεις σε στρατηγικούς τομείς της οικονομίας. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η Σιγκαπούρη κατατάσσεται στην 1η θέση (μεταξύ 189 χωρών) στον δείκτη που μετράει το πόσο φιλικό είναι το επιχειρηματικό περιβάλλον (Ease of Doing business Index). Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 61η θέση.
Η Σιγκαπούρη ίδρυσε το Συμβούλιο Οικονομικής Ανάπτυξης (EDB) με σκοπό να προβάλει τη χώρα σε ξένους επενδυτές ως μια χώρα φιλική προς τις επιχειρήσεις και τις επενδύσεις. Ανοίγοντας γραφεία σε Ευρώπη, ΗΠΑ και Ασία, το EDB κατάφερε αρχικά να υλοποιήσει ένα πρόγραμμα βιομηχανοποίησης με την ενδυνάμωση κομβικών κλάδων, όπως χημικών, ηλεκτρονικών και μηχανολογίας, ενώ παράλληλα άρχισε να προσελκύει διεθνείς επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών.
Ο κλάδος των υπηρεσιών π.χ. τράπεζες, τηλεπικοινωνίες και μεταφορές απετέλεσαν την κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης και σήμερα οι τράπεζες της Σιγκαπούρης αντιπροσωπεύουν το 3% του παγκόσμιου ενεργητικού των τραπεζών, με 590 χρηματοοικονομικά ιδρύματα να λειτουργούν στη χώρα, η οποία, επίσης, θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά και διαμετακομιστικά κέντρα στον κόσμο και παγκόσμιος ηγέτης στη διύλιση πετρελαίου. Επιπλέον, έχει αναπτύξει τις βιοϊατρικές επιστήμες και σήμερα στη χώρα λειτουργούν τα κέντρα Ερευνας και Ανάπτυξης των έξι από τις δέκα μεγαλύτερες φαρμακοβιομηχανίες στον κόσμο.
Η ανάπτυξη της χώρας δεν στηρίχθηκε μόνο σε ένα φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον με μια σχεδόν μηδενική διαφθορά και με επενδύσεις σε κλάδους αιχμής αλλά και σε ένα αποτελεσματικό εκπαιδευτικό σύστημα σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Σύμφωνα με έρευνα του διεθνούς εκπαιδευτικού οργανισμού TIMSS, η Σιγκαπούρη είναι η 1η χώρα στον κόσμο στα μαθηματικά και στις επιστήμες, κάτι που επιβεβαιώθηκε από αντίστοιχη έρευνα του ΟΟΣΑ μεταξύ 65 χωρών. Οσον αφορά την τριτοβάθμια εκπαίδευση, δύο από τα έξι Εθνικά Πανεπιστήμια της χώρας κατέχουν, σύμφωνα με το Times Higher Education, τις υψηλότερες θέσεις της σχετικής παγκόσμιας κατάταξης Πανεπιστημίων, ενώ στη χώρα λειτουργούν και πανεπιστημιουπόλεις, που ίδρυσαν κορυφαία πανεπιστήμια των ΗΠΑ, Ευρώπης και Αυστραλίας.
Πού έχουν οδηγήσει όλα αυτά;
Το ΑΕΠ της χώρας εκτιμάται το 2014 στα 304 δισ. δολάρια δίνοντας ένα κατά κεφαλήν εισόδημα γύρω στα 55 χιλιάδες δολάρια, με πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου γύρω στο 23% του ΑΕΠ και με εξαγωγές που ανέρχονται στα 461 δισ. δολάρια δηλαδή στο 150% του ΑΕΠ!!! Οι άμεσες ξένες επενδύσεις ανέρχονται στα 57 δισ. δολάρια γύρω στο 20% του ΑΕΠ και με σχεδόν απειροελάχιστη ανεργία (2%) και χαμηλό πληθωρισμό (2,4%).
Κλείνοντας, πιστεύω ότι αυτοί που καθορίζουν το μέλλον της χώρας μας καλό θα ήταν να έκαναν ένα σύντομο ταξίδι στη Σιγκαπούρη, να ανταλλάξουν απόψεις και ιδέες με τον κ. Lee Kuan Yew, ο οποίος είναι ένας ενεργός πολίτης 91 ετών, έχοντας τυπικά αποσυρθεί από την κεντρική πολιτική σκηνή, και να μελετήσουν από κοντά σ’ ένα από τα κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου που βρίσκονται στη Σιγκαπούρη, το μοντέλο ανάπτυξής της και το οικονομικό θαύμα που επετεύχθη, με σκοπό τη συγκρότηση ενός ολοκληρωμένου και ρεαλιστικού σχεδίου ανάτασης της χώρας προσαρμοσμένο στην ελληνική πραγματικότητα.
* Ο κ. Γεώργιος Ι. Αυλωνίτης είναι καθηγητής, αναπληρωτής πρόεδρος συμβουλίου Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών