Η ζωή στο facebook (δεν) θέλει καλοπέραση

Η ζωή στο facebook (δεν) θέλει καλοπέραση

3' 9" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Είχαμε  διαβάσει για το μαγαζί σε κάποιο από τα σάιτ που καταγράφουν όλες τις τελευταίες προσθήκες στον νυχτερινό χάρτη της Αθήνας. Ηταν πράγματι πολύ ωραίο, αν και βρήκαμε τσιμπημένα τα κοκτέιλ. «Θα κάνουμε κάνα τσεκ ιν ή τσάμπα τα σκάμε;» είπε ο Λευτέρης, αναφερόμενος σκωπτικά στον κανόνα που θέλει αν κάτι δεν ποσταριστεί, να μην έχει συμβεί στην πραγματικότητα. «Ασε καλύτερα μην αρχίσουν πάλι» του απάντησε η Ελένη. Τα Χριστούγεννα είχε ανεβάσει μια φωτογραφία από ένα χωριό του Παρνασσού και είχε ακούσει τα σχολιανά της στα σχόλια. «Τς τς, πάλι εκδρομή;» της είχε γράψει κάποιος. «Αλί σε μας» είχε προσθέσει από κάτω μια άλλη. «Και τι σε νοιάζει;» την είχα ρωτήσει όταν μου τα έλεγε. «Λογαριασμό θα τους δώσεις;».

Υπόνοια καλοπέρασης

Η αλήθεια είναι όμως ότι όσοι χρησιμοποιούμε τα social media, έχουμε βρεθεί μαζί με τα λάικ να μετράμε και ενοχές. Την εποχή της κρίσης (που συνέπεσε από μια περίεργη συναστρία με την ανάπτυξη των κοινωνικών δικτύων στην Ελλάδα), κυριαρχεί η άποψη ότι ακόμα και η υπόνοια καλοπέρασης είναι πρόκληση: «μην ανεβάζετε φωτογραφίες από το νησί, υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν χρήματα για διακοπές», «φτάνουν οι εικόνες φαγητών, άλλοι πεινούν», «μη χαίρεστε με το χιόνι, υπάρχει κόσμος που δεν έχει θέρμανση».

«Ισως θα έπρεπε το facebook να καθιερώσει, εκτός από το σηματάκι του like, ένα αντίστοιχο με υψωμένο δείκτη για τους επαγγελματίες της φαντασιακής κοινωνικής αλληλεγγύης, να τους γλιτώσει και από την πληκτρολόγηση» λέει γελώντας η μεταφράστρια Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, που πρόσφατα εξέδωσε το πρώτο της βιβλίο «Το παρόν αποτελεί προϊόν μυθοπλασίας», μια συρραφή των αναρτήσεών της στο facebook. «Πότε ακριβώς μετατράπηκε η κάθε φυσιολογική εκδήλωση της ζωής, όπως η χαρά του χιονιού ή ακόμα και η ενασχόληση με τις τέχνες, σε τεκμήριο συναισθηματικής νέκρωσης; Είναι κι αυτό ένα από τα μυστήρια της κρίσης σε συνδυασμό με την ψυχολογία των social media, που ευνοούν την κατασκευή "στρατοπέδων"». Οπως λέει, πρόκειται για μια κακοφορμισμένη, δήθεν, ευαισθησία που στην πραγματικότητα είναι ένδειξη ενός ιδιόμορφου εγωκεντρισμού: «αποδεικνύοντας ότι όλοι οι άλλοι είναι αναίσθητοι και ο κόσμος τελεσίδικα φρικτός, μπορώ εγώ να απολαύσω αυτάρεσκα την ανωτερότητα της "ψυχούλας" μου».

Από την πλευρά του, ο Γιώργος Παπαναγιώτου, ελεύθερος επαγγελματίας στη ζωή και ο περιλάλητος Μάο στο Ιντερνετ, σχολιάζει στην «Κ» ότι, πράγματι, πολλοί βιώνουν την κρίση ως ενοχή παρά ως πραγματικότητα. «Αμαθοι στην αλληλεγγύη, πολλοί, μην έχοντας τη δυνατότητα να στηρίξουν έμπρακτα συνανθρώπους τους που έχουν ανάγκη, εσωτερικεύουν την κρίση ως ενοχή σε ό,τι αφορά τη δική τους καλοπέραση. Αυτή η απόσταση από την πραγματικότητα της κρίσης και κυρίως από τα μέσα να αντιληφθούμε τι σημαίνει η κρίση για κάποιους συνανθρώπους μας με πραγματικούς όρους, ευνοεί στρεβλώσεις στην αντίληψη και φουσκώνει την ηθικολογία της ενοχής». Φυσικά, όπως σημειώνει, η τάση ενισχύεται από τον τιμωρητικό λόγο των «ευαγγελιστών» μιας ενοχικής ηθικής «που υποτίθεται ότι προασπίζεται τα δικαιώματα των στερημένων αλλά τελικά λειτουργεί ως ανάστροφος ελιτισμός που αντιμετωπίζει το στερημένο συνάνθρωπό μας ως καρικατούρα».

Η δύναμη της χαράς

Οι ειδικοί, πάντως, συστήνουν να μην καταπνίγουμε τις χαρές μας. «Είναι σημαντικό την εποχή της κρίσης να είσαι συνδεδεμένος με τη χαρά -με όποια χαρά μπορείς να βρεις- και να τη μοιράζεσαι» τονίζει στην «Κ» η ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια Χαριτίνη Καρρά. «Υπάρχουν πολλοί τρόποι για τους ανθρώπους που θέλουν να δείξουν κοινωνική ευαισθησία να τη δείξουν, δεν εξαντλούνται στο να μην ανεβάσουν μια φωτογραφία. Αντίστοιχα, αυτός που αισθάνεται βαλλόμενος, αυτό τον θυμό δεν χρειάζεται να τον διοχετεύσει στο διπλανό του, αλλά κάπου όπου θα έχει αντίκτυπο». Στο Ιντερνετ φυσικά τα πνεύματα οξύνονται. «Ενα από τα αρνητικά των κοινωνικών δικτύων είναι ότι στερούνται αναφοράς στο πλαίσιο που δημιουργεί ένα πρόβλημα, με αποτέλεσμα να το αισθάνεται κανείς σαν κάτι πολύ δικό του, να το οικειοποιείται. Βιώνουμε συναισθήματα απλαισίωτα, συνομιλούμε σαν να αισθανόμαστε προσωπική απειλή από μια φωτογραφία. Ξεχνάμε ότι όλοι απειλούμαστε από την κρίση και ότι όλοι έχουμε τη δυνατότητα να είμαστε ενεργοί και δραστήριοι».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή