Κατά 15,6 δισ. ευρώ φτωχότερο ήταν το λιανεμπόριο τα φετινά Χριστούγεννα σε σύγκριση με το 2008, καθώς η φθίνουσα πορεία που παρατηρείται στον τζίρο της εορταστικής περιόδου συνεχίστηκε, αν και με βραδύτερο ρυθμό σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια.
Στο μειωμένο διαθέσιμο εισόδημα λόγω περικοπών μισθών καθώς και μη χορήγησης δώρου στους μισθωτούς και στους συνταξιούχους του δημόσιου τομέα, ήρθαν να προστεθούν οι αυξημένες φορολογικές υποχρεώσεις, ενώ τη χαριστική βολή στο λιανεμπόριο έδωσε η ρευστότητα που επικρατεί στο πολιτικό σκηνικό της χώρας.
Μάλιστα οι έμποροι εκφράζουν φόβους και για τον τζίρο των εκπτώσεων, οι οποίες ξεκινούν αύριο, καθώς αυτές θα διεξαχθούν εν μέσω προεκλογικής περιόδου και στη συνέχεια εν μέσω προσπαθειών σχηματισμού κυβέρνησης, χωρίς μάλιστα κανείς να μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο νέας προσφυγής στις κάλπες, το επόμενο διάστημα.
Εκτιμήσεις
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Εθνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας, ο τζίρος κατά την πρόσφατη εορταστική περίοδο υπολογίζεται ότι διαμορφώθηκε σε 6,3 δισ. ευρώ, μειωμένος κατά 7,35% ή κατά 500 εκατομμύρια ευρώ σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2013.
Η σύγκριση με την εποχή των παχειών αγελάδων είναι μάλλον άνιση, καθώς το 2008 ο τζίρος της εορταστικής περιόδου των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς ήταν σχεδόν τετραπλάσιος αυτού που πραγματοποιήθηκε τις προηγούμενες ημέρες, καθώς έφτανε τα 21,9 δισ. ευρώ και παρά το γεγονός ότι στις αρχές του Δεκεμβρίου του 2008 είχαν γίνει εκτεταμένα επεισόδια στο κέντρο της Αθήνας. Από τότε, πάντως, ξεκίνησε η φθίνουσα πορεία με τον τζίρο της εορταστικής περιόδου του 2009 να συρρικνώνεται στα 16,4 δισ. ευρώ, ενώ το 2010 ήταν η τελευταία χρονιά που διαμορφώθηκε σε επίπεδα άνω των 10 δισ. ευρώ. Το 2011 με την εορταστική περίοδο να συμπίπτει λίγο μετά την κυβέρνηση Παπαδήμου και με τη χώρα να οδεύει σε εκλογές την άνοιξη του 2012, ο τζίρος υποχώρησε κατά σχεδόν 30%, ποσοστό που αποτελεί ρεκόρ μείωσης.
Ο ρυθμός υποχώρησης του τζίρου μπορεί να επιβραδύνθηκε από το 2012 κι έπειτα, με τη μικρότερη υποχώρηση να καταγράφεται το 2014, όμως στην πραγματικότητα αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το εμπόριο μάλλον έχει φτάσει στα όριά του.
Ενδεικτικό της «βαρυχειμωνιάς» που έπληξε το λιανεμπόριο είναι ότι ακόμη και στα σούπερ μάρκετ ο εορταστικός τζίρος κυμάνθηκε σε χαμηλά επίπεδα, με τους εκπροσώπους των αλυσίδων να κάνουν λόγο για μηδενική αύξηση ή στην καλύτερη περίπτωση οριακή βελτίωση, της τάξης του 1% με 2% σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2013. Οπως, μάλιστα, επισημαίνουν, το γεγονός ότι τα καταστήματα -συμπεριλαμβανομένων και των σούπερ μάρκετ- λειτούργησαν τον φετινό Δεκέμβριο τρεις Κυριακές δεν προκάλεσε αύξηση του κύκλου εργασιών τους. Απλώς ο τζίρος μοιράστηκε σε περισσότερες ημέρες της εβδομάδας με το μέσο καλάθι ανά επίσκεψη να μην ξεπερνά τα 30 ευρώ.
Η θετική, αλλά όχι εντυπωσιακή πορεία τον Δεκέμβριο σε συνδυασμό με το κακό τρίμηνο που προηγήθηκε, ανακόπτοντας την αυξητική πορεία που κατέγραφε ο κλάδος από τις αρχές του 2014, πιθανώς θα επηρεάσει το σύνολο του έτους. Αν και τα επίσημα στοιχεία δεν έχουν ακόμη δημοσιοποιηθεί, παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ θα «κλείσουν» για μια ακόμη χρονιά με αρνητικό πρόσημο.
Τα σούπερ μάρκετ
Με βάση τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) ο όγκος πωλήσεων (κύκλος εργασιών σε σταθερές τιμές) στα σούπερ μάρκετ εμφανίζεται να υποχωρεί τον Δεκέμβριο του 2013 σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2008 (σ.σ.: για το 2014 υπάρχουν στοιχεία από την ΕΛΣΤΑΤ έως τον Οκτώβριο) κατά 32,6%. Αυτή αποτελεί τη δεύτερη μικρότερη μείωση με τη μικρότερη να καταγράφεται στα μεμονωμένα καταστήματα τροφίμων κατά 28,67%. Μέσα στην πενταετία ο κλάδος της ένδυσης-υπόδησης έχει χάσει πάνω από τις μισές πωλήσεις, γεγονός που εξηγεί και τα πολλά «λουκέτα» στα αντίστοιχα καταστήματα, ακόμη και σε αλυσίδες της ίδιας κατηγορίας. Η συνήθεια της αγοράς καινούργιων ρούχων για τα ρεβεγιόν των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς πλέον έχει εξ ανάγκης εγκαταλειφθεί, με τους καταναλωτές να αναβάλλουν τα ψώνια για τις χειμερινές εκπτώσεις.
Η επίσης αξιοσημείωτη κάμψη του όγκου πωλήσεων στα πρατήρια καυσίμων οφείλεται, τέλος, στο γεγονός της σημαντικής μείωσης των χειμερινών διακοπών, είτε κατά την περίοδο των εορτών είτε τα υπόλοιπα Σαββατοκύριακα του Δεκεμβρίου.
Με αρνητικούς οιωνούς και οι εκπτώσεις
Με μειωμένες προσδοκίες από πλευράς εμπόρων ξεκινούν αύριο, 12 Ιανουαρίου, οι χειμερινές εκπτώσεις, οι οποίες θα διαρκέσουν έως το Σάββατο 28 Φεβρουαρίου. Την επόμενη Κυριακή, 18 Ιανουαρίου, πρώτη Κυριακή των εκπτώσεων, όλα τα εμπορικά καταστήματα -ανεξαρτήτως μεγέθους- επιτρέπεται να είναι ανοιχτά από τις 11 το πρωί έως τις 8 το βράδυ. Ο Εμπορικός Σύλλογος Αθηνών, πάντως, προτείνει για την Αθήνα να παραμείνουν ανοιχτά τα καταστήματα την επόμενη Κυριακή έως τις 6 μ.μ.
Ο εμπορικός κόσμος, αν και επιθυμεί οι καταναλωτές να δώσουν «ψήφο εμπιστοσύνης» στην αγορά μία Κυριακή πριν ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα, δεν κρύβει την ανησυχία του για τον τζίρο των φετινών χειμερινών εκπτώσεων. Δεν είναι τυχαίο ότι η ΕΣΕΕ προτρέπει τους καταναλωτές να «ξεχάσουν» τις εκλογές όσο αυτό είναι εφικτό.
Κατά τη διενέργεια των εκπτώσεων, εκτός από την αναγραφή της παλαιάς και της νέας μειωμένης τιμής των αγαθών και υπηρεσιών που πωλούνται με έκπτωση, επιτρέπεται και η αναγραφή και εμπορική επικοινωνία ποσοστού έκπτωσης. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι οι εκπτώσεις είναι ανακριβείς ή παραπλανητικές επιβάλλεται πρόστιμο ποσού ίσο με το 1% του ετήσιου κύκλου εργασιών και πάντως όχι κατώτερο από 10.000 ευρώ.