Ξαναδιαβάζοντας τον Αρνολντ Τόινμπι (1889 – 1975) αυτές τις ημέρες και κυρίως το βιβλίο «Οι Ελληνες και οι κληρονομιές τους» (Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα) δεν μπορεί να μην εκτιμήσει κανείς την ιδιαίτερη ματιά του πάνω στην Ιστορία μας. Παρότι ο ίδιος δαιμονοποιήθηκε και αναγκάστηκε να παραιτηθεί από την έδρα Βυζαντινής και Νεοελληνικής Ιστορίας «Αδαμάντιος Κοραής» στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου το 1924, ως φορέας ανθελληνικών απόψεων, η θεώρησή του για το παρελθόν μας εξακολουθεί να έχει ενδιαφέρον.
Ο διακεκριμένος Βρετανός ιστορικός, που βρέθηκε ως ανταποκριτής εφημερίδας στην Ανατολία το 1919 και έγραψε για το Ανατολικό Ζήτημα, ήταν επίσης βαθύς γνώστης της αρχαιότητας και του Βυζαντίου και υποστήριζε κάτι για τους σύγχρονους Ελληνες που δυστυχώς ισχύει ακόμα: «Τόσο το βυζαντινό όσο και το αρχαιοελληνικό τους παρελθόν εξακολουθούσε να τους κατατρύχει. Ακόμα και όταν επανέκτησαν την ανεξαρτησία τους, οι δυνάμεις που θα μπορούσαν να έχουν ξοδευτεί από αυτούς επικερδέστερα στο προμηθεϊκό εγχείρημα τού πώς να σταθούν στα πόδια τους μέσα στον σύγχρονο κόσμο, διοχετεύτηκαν στην άσκηση του να συζητούν για το αν θα έπρεπε να εγκαθιδρύσουν, να αναπλάσουν ή να ξεπεράσουν φορτικές βυζαντινές ή αρχαιοελληνικές παραδόσεις».
Είναι σαφές ότι δεν μπορούμε να κοιτάξουμε το μέλλον χωρίς το βάρος της Ιστορίας μας. Ομως σύμφωνα με τον Τόινμπι, η σωστή εκτίμηση των δεδομένων απαιτεί ρήξη με το παρελθόν, έτσι ώστε αυτό να μη γίνει αφετηριακό εμπόδιο κάθε εγχειρήματος, κάθε βήματος προς τα μπροστά. Το κακό είναι ότι ούτε μπορούμε να πάρουμε αποστάσεις, ούτε όμως έχουμε τη βούληση να το γνωρίσουμε σε βάθος.