Έχεις δει χάρτινα αεροπλανάκια να πετάνε, έτσι δεν είναι; Θέλεις να μάθεις λίγη από την ιστορία τους; Αναρωτιέσαι πόσο μακριά μπορούν να φτάσουν; Θέλεις να διαπιστώσεις πόσο μακριά μπορεί να φτάσει το δικό σου;
Κανένας δεν ξέρει στα σίγουρα πότε κατασκευάστηκε το πρώτο χάρτινο αεροπλανάκι. Οι κατασκευές από διπλωμένο χαρτί, είτε για διασκέδαση είτε για καλλιτεχνική δημιουργία, είναι, πάντως, παλιά υπόθεση. Μερικοί ιστορικοί λένε πως ο πρώτος κατασκευαστής χάρτινου αεροπλάνου ήταν ο Λεονάρντο ντα Βίντσι. Στην Ασία, όμως, κατασκευάζονταν χαρταετοί σε κάθε μέγεθος και σχήμα εκατοντάδες χρόνια πριν από τη γέννηση του Λεονάρντο, το 1452. Οι κατασκευές οριγκάμι των Ιαπώνων, με ιστορία πολλών εκατοντάδων χρόνων, σήμερα έχουν φίλους σχεδόν σε όλο τον κόσμο. Χάρτινα λουλούδια, χάρτινα ζώα, χάρτινα αντικείμενα, γιατί να μην πρωτοκατασκευάστηκαν και χάρτινα αεροπλανάκια στην Ιαπωνία ή κάπου αλλού στην Ασία; Κάποιοι, μάλιστα, αποκαλούν «αερογκάμι» την κατασκευή αεροπλάνων από χαρτί, από τις λέξεις αέρα+όρι (δίπλωμα)+κάμι (χαρτί).
Σήμερα, όλο και περισσότεροι άνθρωποι ασχολούνται με τις χάρτινες κατασκευές. Νέες ιδέες και τεχνικές εφαρμόζονται καθημερινά για να κατασκευαστούν καινούργια χάρτινα παιχνίδια και καλλιτεχνικά αντικεί-μενα που ομορφαίνουν τη ζωή.Αυτό έχει σημασία και όχι η πρωτιά στην ιστορία. Παρ’ όλα αυτά, κάποιοι κάνουν σκοπό της ζωής τους αυτή την πρωτιά. Ένας από αυτούς, ο Τζον Κόλινς, προσπαθούσε επί 4 χρόνια να τελειοποιήσει τα χάρτινα αεροπλανάκια του. Και τα κατάφερε! Στις 28 Φεβρουαρίου 2012, με τη βοήθεια της μυϊκής δύναμης του φίλου του Τζόι Άγιουμπ, σημείωσαν νέο παγκόσμιο ρεκόρ. Ο Τζόι Άγιουμπ, που ήταν φημισμένος παίκτης του ράγκμπι όταν πήγαινε στο κολέγιο, έστειλε το αεροπλανάκι-σαΐτα σε απόσταση 69,10 μέτρων. Το προηγούμενο ρεκόρ ταχύτητας χάρτινου αεροπλάνου ήταν 6 ολόκληρα μέτρα μικρότερο!
Μόνο παιχνίδι;
Όμως, τα χάρτινα αεροπλανάκια, εκτός από παιχνίδι, είναι και σοβαρή υπόθεση. Επιστήμονες και μηχανικοί τα μελετούν και παρατηρούν την πτήση τους για να μάθουν βασικά πράγματα για την αεροναυπηγική και την αεροδυναμική. Μια φορά μάλιστα, η Υπηρεσία Αεροναυπηγικής και ∆ιαστήματος των Ηνωμένων Πολιτειών -η ΝΑSA– έβαλε και ένα χάρτινο αεροπλανάκι μέσα σε διαστημόπλοιο που εκτόξευσε στο ∆ιάστημα.
Έκπληξη; ∆εν το φαντάζεσαι, αλλά το μόνο μέρος που δεν μπορούν να πετάξουν τα χάρτινα αεροπλανάκια είναι το ∆ιάστημα. Στο κενό αέρος, «πλέουν» το ένα πίσω από το άλλο σε ευθεία γραμμή. Αν και εφόσον δε συγκρουστούν με κάποιο αντικείμενο, θα παρα-μείνουν έτσι για πάντα, λένε οι επιστήμονες.
Πρώτα χάρτινη η πτήση…
Οι αδελφοί Ράιτ χρησιμοποίησαν και αυτοί χάρτινα αεροπλανάκια για να ελέγξουν αν οι θεωρίες τους για τις «φτερωτές μηχανές» ήταν σωστές. Έβαλαν χάρτινα αεροπλανάκια σε μια αεροδυναμική σή-ραγγα για να μελετήσουν πώς θα λειτουργούσε η δική τους φτερωτή μηχανή στη διάρκεια μιας πραγματικής πτήσης. Ύστερα πραγματοποίησαν την πρώτη τους αεροπορική πτήση, που ήταν και η πρώτη επιτυχημένη μηχανοκίνητη πτήση του ανθρώπου με διάρκεια και με σκάφος βαρύτερο από τον αέρα. Θυμόσουν ότι αυτό συνέβη στις 17 ∆εκεμβρίου 1903;
Δοκίμασε τις δυνάμεις σου
Αν δεν έχεις ξαναφτιάξει χάρτινο αεροπλανάκι, άρχισε με το ευκολότερο, το βελάκι, που είναι γνωστό και ως σαΐτα. Με τις φίλες και τους φίλους σου μπορείτε να φτιάξετε καθένας το δικό του και να κάνετε διαγωνισμό για το ύψος και τη διάρκεια της πτήσης, αλλά και για την πιο όμορφη κατασκευή.
Θα χρειαστείς: ένα φύλλο χαρτιού σε σχήμα παραλληλόγραμμο και ένα ψαλίδι. Το χαρτί Α4 είναι μια χαρά. Εμπρός λοιπόν!
Πώς θα το φτιάξεις: Δίπλωσε το χαρτί στη μέση της στενής πλευράς. • Δίπλωσε κάθε στενή πλευρά, ώστε οι διπλωμένες εσωτερικές αιχμές του να ευθυγραμμιστούν με το κεντρικό τσάκισμα. • Ξαναδίπλωσε από την ίδια πλευρά κάθε μακρόστενο μισό, προσέχοντας πάλι οι εσωτερικές αιχμές του χαρτιού να ευθυγραμμίζονται με το κεντρικό τσάκισμα. • Δίπλωσε τώρα στα δύο το χαρτί, πάνω στην τσάκιση και με τις διπλωμένες πλευρές στο εσωτερικό του. • Πάρε τη μία άκρη και ξαναδίπλωσέ την προς τα έξω σε όλο της το μήκος, έως τη μύτη του βέλους σου. • Γύρισέ το ανάποδα και δίπλωσε με τον ίδιο τρόπο και την άλλη πλευρά. • Το κρατάς από την «ουρά», δηλαδή με την «κοιλιά» από κάτω και τη σχισμή ανάμεσα στα φτερά από πάνω. Το αεροπλανάκι σου είναι έτοιμο για απογείωση!
Μικρά μυστικά: Καθώς διπλώνεις, πρόσεξε να μην τσαλακώνεις τη μύτη του βέλους σου, γιατί θα χαλάσει. Προσπάθησε να κάνεις ολόιδιες και ολόισιες τις δύο πλευρές. Αν δεις ότι το αεροπλανάκι σου κάνει στριφο-γυριστές τούμπες μόλις το πετάξεις, δίπλωσε λίγο προς τα μέσα τις πίσω εξωτερικές γωνίες των φτερών. Αν πάλι ανεβαίνει αλλά πέφτει γρήγορα, δίπλωσε προς τα κάτω ένα μικρό κομμάτι από το πίσω μέρος των φτερών.
Ιδέα: Αντί για λευκό, μπορείς να χρησιμοποιήσεις χρωματιστό χαρτί ή πολύχρωμες σελίδες από περιοδικά. Μπορείς, φυσικά, να χρωματίσεις και να διακοσμήσεις το χαρτί με δικά σου σχέδια. Και αν θέλεις, να το «γραμματοκιβώτιό» μας να το δημοσιεύσουμε.
Το ήξερες;
• Η ρίζα της ελληνικής λέξης «σαΐτα» είναι η λατινική λέξη sagitta, που σημαίνει βέλος. Το βέλος, πάλι, προέρχεται από το αρχαιοελληνικό ρήμα «βάλλω».
• Αεροδυναμική σήραγγα ονομάζεται μια σωληνωτή εγκατάσταση μέσα στην οποία γίνονται πειράματα για τη μελέτη της επίδρασης που έχει ένα ρεύμα αέρα πάνω σε στερεά αντικείμενα, όπως αεροπλάνα, τρένα, κτίρια, γέφυρες, πύραυλοι και κάθε είδους βλήματα. Στα πειράματα χρησιμοποιούνται μικρά ομοιώματα των αντικειμένων, ώστε η μελέτη να κοστίζει λιγότερο.