Η Ευρώπη αλλάζει. Μαζί με τις πληροφορίες για τους 20 τρομοκρατικούς πυρήνες στη Γηραιά Ηπειρο οι οποίοι καθοδηγούνται από τους τζιχαντιστές και τους 5.000 Ευρωπαίους μαχητές κυρίως από Γαλλία, Δανία, Βέλγιο και Ολλανδία που αφήνουν τα πάντα πίσω τους για να βρεθούν -συχνά οικογενειακώς-στο Ισλαμικό Χαλιφάτο και στο Μέτωπο Αλ Νούσρα (συριακός βραχίονας της Αλ Κάιντα), ώστε να εκπαιδευτούν και ενδεχομένως να επιστρέψουν πάνοπλοι στις πατρίδες τους, εξαπλώνεται και ο φόβος για απανωτά αιφνίδια αιματοκυλίσματα.
Οσο περνούν οι μέρες μετά τις επιθέσεις με τα 17 θύματα στη Γαλλία και το παρ’ ολίγον χτύπημα στο Βέλγιο, οι Ευρωπαίοι συνειδητοποιούν ότι το αίμα δεν ρέει συστηματικά μόνο στις Τρίτες Χώρες (όπου βέβαια οι αναλογίες είναι διαφορετικές ― 55.000 νεκροί από επιθέσεις αυτοκτονίας μέσα σε τρία χρόνια σε Ιράκ, Συρία, Αφγανιστάν, Πακιστάν, Υεμένη, Νιγηρία, Σομαλία· μόνο σε μία επίθεση προ ημερών στη Νιγηρία η Μπόκο Χαράμ κατακρεούργησε 2.000 ανθρώπους), αλλά ίσως αύριο και στο ισχυρό ευρωπαϊκό κέντρο. Αντιλαμβάνονται ότι η αστυνόμευση θα ενταθεί σε σημείο που να αποτελεί καθημερινότητα η εμφανής παρουσία φρουρών σε πρεσβείες, εφημερίδες, κανάλια, πολυσύχναστα μέρη. Οτι με την καλπάζουσα ισλαμοφοβία θα δημιουργηθούν στο κοινωνικό σώμα ρήγματα, θα σπάσουν γέφυρες επικοινωνίας, οι εντάσεις μεταξύ αλλόθρησκων και αλλόφυλων θα οξυνθούν, θα γίνει δυσχερέστερη η αφομοίωση των μουσουλμάνων (που συχνά νιώθουν ότι η πραγματικότητα στη οποία ζουν συγκρούεται με τις παραδόσεις και τα έθιμά τους, π.χ. απαγόρευση μαντίλας), στις σχέσεις θα τρυπώσουν τα «οχυρά» και η καχυποψία. Θα διευρυνθεί η πολιτική πόλωση, θα ενισχυθεί κι άλλο η Ακροδεξιά, θα ανοίξουν πάσης φύσεως και μορφής χαρακώματα, θα ακουστούν φωνές ακραίες να σαλπίζουν δόγματα ― γνώρισμα εξασθενημένων αδιέξοδων εποχών, όταν κάθε υπόσχεση για ακύμαντο μέλλον μοιάζει με παραλήρημα ή απάτη.
Ο υπέρμετρος φόβος, ήττα της αίσθησης του μέτρου και της λογικής, γεννά όχι μόνο απέχθεια προς τον άλλο, τακτικές αποκλεισμού του και απροκάλυπτη επιθετικότητα (περισσότερες από 60 επιθέσεις κατά μουσουλμάνων καταγράφηκαν τις τελευταίες μέρες στη Γαλλία, ενώ πύκνωσαν στη Δρέσδη οι αντιισλαμικές διαδηλώσεις του κινήματος των PEGIDA – «Ευρωπαίοι Πατριώτες Ενάντια στον Εξισλαμισμό της Δύσης»), αλλά και μια ανεκλάλητη λιποψυχία. Πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα, η σύσταση του βρετανικού εκδοτικού οίκου Oxford University Press προς τους συγγραφείς παιδικών βιβλίων να αποφεύγουν να αναφέρονται σε γουρουνάκια, λουκάνικα ή άλλες λέξεις που παραπέμπουν σε χοίρους και χοιρινό κρέας, ώστε να μην εκληφθούν ως προσβολή από μουσουλμάνους και Εβραίους…
Η Ευρώπη απέτυχε να ενσωματώσει μεγάλη μερίδα μεταναστών, τους έθεσε στο περιθώριο, στην ανεργία, στην απαξίωση, χωρίς μέλλον, χωρίς ταυτότητα, την οποία ορισμένοι βρήκαν στον ισλαμικό φονταμενταλισμό. Είναι μια επικίνδυνη στιγμή για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες· μπορεί να χαθεί για καιρό η πιθανότητα να υπάρξει κοινή «γλώσσα» και κάθε δραματική εξέλιξη να λειτουργεί αποσυνθετικά, τραυματικά για την κοινωνία, τονώνοντας τις φονικές ιδέες και εξασθενώντας τον πολιτισμό της ζωής. Τα είδωλά του ήδη ωχριούν, απομακρύνονται. Κάτω από το μαυσωλείο του απόλυτου, η ειρηνική συνύπαρξη μοιάζει να κοιμάται τον έσχατο ύπνο.