ΠΕΛΑ ΣΟΥΛΤΑΤΟΥ
Niemands rose (Του κανενός το ρόδο)
Τα φώτα στο βάθος
σκηνοθ.: Εστέρ Αντρέ Γκονζάλες
θέατρο: Από μηχανής
ΚΩΣΤΑΣ ΜΟΥΡΣΕΛΑΣ
Εκείνος και Εκείνος
σκηνοθ.: Νίκος Σακαλίδης
θέατρο: Αλεξάνδρεια
Τέσσερις ηθοποιοί, με άνετα ρούχα πρόβας, κάθονται σ’ ένα παγκάκι απέναντι στο κοινό και μας κοιτάζουν στο μισοσκόταδο. Περιμετρικά στο «ρείθρο» της σκηνής διάφορα αντικείμενα. Ξεχωρίζω κόκκινες γόβες, λουλούδια, μαύρα ρούχα. Οι ηθοποιοί μάς προτρέπουν με επιμονή να κλείσουμε τα μάτια. Μερικοί τα κλείνουν. Εγώ έχω έρθει για να παρακολουθώ σκηνή και κοινό, άρα δεν τα κλείνω. Οι τέσσερις στο παγκάκι υποδύονται και αφηγούνται. Είναι μια συντροφιά σε νότια παραλία της Κρήτης, νύχτα κάτω από έναστρο ουρανό, μπροστά τους το Λιβυκό Πέλαγος και στο βάθος απέναντι, μήπως τα φώτα της Λιβύης; Τα φώτα των «άλλων», του «Αλλου»; Που συνήθως κοιτάμε χωρίς να βλέπουμε, αν εκεί ζουν άνθρωποι σαν εμάς, αν εκεί μαίνεται πόλεμος, αν εκεί στέκει μια γυναίκα βαστώντας ένα παιδί;
Ετσι αρχίζει η παράσταση που βασίστηκε σε δέκα από τις τριάντα οκτώ αυτοτελείς αφηγήσεις μικρού μήκους και κινούμενου γεωγραφικού πλάτους της συγγραφέως και blogger Πέλας Σουλτάτου («Του κανενός ρόδο»).
Η πρώτη αφήγηση που μας υποδέχεται κλείνει στο τέλος την παράσταση περικλείοντας τις υπόλοιπες εννέα μαζί με τη ζητούμενη φιλοσοφία και το ζητούμενο στίγμα τους. Δεν θεωρώ την πρώτη με τις εννέα συγκρίσιμες ούτε ως φιλοσοφία, ούτε ως χειρισμό, ούτε ως δύναμη. Παρ’ όλα αυτά, η ικανή σκηνοθέτις Εστέρ Γκονζάλες συμπύκνωσε επιδέξια σε κοινό παρονομαστή τον προσωπικό, ψυχολογικό αλλά και ψυχοπαθολογικό εκτροχιασμό, τις κοινωνικές παθογένειες, περιστατικά από το αστυνομικό δελτίο, την τρομοκρατική υστερία, τον κοινωνικό αποκλεισμό, τον ρατσισμό, τη μοναξιά. Ανέδειξε έτσι το «και επί γης Irene», το «έρωτας στο Διαδίκτυο» ή τη «βιβλική καταστροφή» σε ποιοτικούς σταθμούς οδηγώντας τους ηθοποιούς σε εξαιρετικά σκηνικά στιγμιότυπα και εικόνες, ταχυμεταμορφώσεις και δυναμικές συνθέσεις.
Οι εξαιρετικά συντονισμένοι ηθοποιοί, αποφασιστικό μέρος της σκοτεινής γοητείας της βραδιάς, πέτυχαν άνετα περάσματα από την αφήγηση στην υποκριτική, την οποία εμπλούτισαν με γήινη, στιβαρή εκφραστικότητα (Αντωνία Γιαννούλη), ακαριαία μεταστροφή της παιδικότητας σε σκληράδα (Μάνος Καναβός), ντελικάτη δύναμη και μεταμορφωτική σβελτάδα (Ιζαμπέλλα Κογεβίνα), ευπροσήγορη άνεση και μελαγχολική εμβρίθεια (Κώστας Φαλελάκης).
42 χρόνια μετά
Από ένα παγκάκι βλέπουν τη ζωή και οι δύο Μπεκετο-γενείς ήρωες του Κώστα Μουρσελά, ο φιλοσοφών Σόλων (Γιάννης Κρανάς) και ο πονηρο-αθώος, ενστικτώδης Λουκάς (Βασίλης Βλάχος) σε σκηνοθεσία Νίκου Σακαλίδη. Δύο περιπλανώμενοι, αρνητές της μικροαστικής βολής και του νοικοκυρίστικου «μαντρώματος», περιφέρονται, φιλοσοφούν, ονειρεύονται κρατώντας πάντα μια μικρή «σταθερά»: τη γυναίκα. Στην οποία καταφεύγουν στα δύσκολα και την οποία, κόντρα στα φτηνά στερεότυπα, σέβονται (Κατερίνα Σουβλή).
Μας υποδέχτηκαν στον Πολυχώρο Τέχνης Αλεξάνδρεια, 42 χρόνια από την ασπρόμαυρη τηλεοπτική τους γέννηση, σταθμεύοντας σε πέντε μόνον από τα 103 μονόπρακτα που συμπλήρωσε το «Εκείνος και Εκείνος» και άλλα 27 που γράφτηκαν ανάμεσα.
Δύσκολο, ομολογουμένως, εγχείρημα για δύο σεμνούς, διακριτικούς ηθοποιούς η μετά τόσα χρόνια αφύπνιση των πολύ προσωπικών διαλογικών μονολόγων του εμβληματικού ντουέτου Διαμαντόπουλου – Μιχαλακόπουλου, που άφησε εποχή τα τελευταία χρόνια της χούντας. Η τόλμη τους δεν πήγε χαμένη καθώς απέδειξαν την αντοχή των υλικών του Μουρσελά, τη διαχρονικότητα και θεατρικότητα της χιουμοριστικά συνδιαλεγόμενης δυάδας από Αριστοφάνη σε Μένανδρο, από Πλαύτο στους Μεσαιωνικούς Μίμους και από Θερβάντες σε Μπέκετ. Οποιες επιμέρους αντιρρήσεις κι αν έχει κανείς για την επιλογή των συγκεκριμένων μονόπρακτων (Το αυγό, το περίπτερο, Στο ψυχιατρείο, Ισορροπίες, Τα δόντια) όσο κι αν οι φιλοσοφικές τιράντες του ενός τραβούσαν λίγο μακρύτερα από την ανάγκη για χιούμορ και σκηνικό σπίρτο, η αθώα πονηριά και ο παιδικός ερωτισμός του Βασίλη Βλάχου, ο έντεχνα πομπώδης διδακτισμός και η υποκριτική ευγένεια του Γιάννη Κρανά εγγράφονται στο ενεργητικό του Λουκά και του Σόλωνα, σε σκηνικά – κοστούμια Αφροδίτης Κουτσουδάκη.