Δύο πονοκεφάλους θα έχει να αντιμετωπίσει «με το καλημέρα» η νέα κυβέρνηση, ώστε να διασφαλίσει ότι η χώρα θα ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της. Αρμόδια στελέχη αναφέρουν ότι η περίοδος μέχρι τα τέλη Μαρτίου είναι κρίσιμη και αυτή τη στιγμή δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι δεν θα συμβεί κάποιο «ατύχημα» στην αποπληρωμή υποχρεώσεων ύψους 4 δισ. ευρώ που λήγουν στο δίμηνο Φεβρουαρίου – Μαρτίου 2015, όσο και στην αναχρηματοδότηση των εντόκων γραμματίων, ύψους 7 δισ. ευρώ, που λήγουν στο ίδιο διάστημα.
Δεδομένου ότι στην παρούσα φάση οι ξένοι επενδυτές έχουν στρέψει την πλάτη τους στην Ελλάδα, λόγω της πολιτικής αβεβαιότητας, οι ελληνικές τράπεζες έχουν μείνει να στηρίζουν μόνες τους τις εκδόσεις εντόκων γραμματίων. Στο πλαίσιο αυτό, τα δύο προβλήματα που υπάρχουν αυτή τη στιγμή είναι:
1. Να μπορέσουν οι ελληνικές τράπεζες να επανέλθουν πλήρως στις δημοπρασίες των εντόκων γραμματίων που διενεργεί το υπουργείο Οικονομικών. Στην τελευταία δημοπρασία, μία εκ των τεσσάρων τραπεζών, που συνήθως καλύπτουν τις εκδόσεις των εντόκων γραμματίων, δεν συμμετείχε. Το ποσό που θεωρητικά θα κάλυπτε, διατέθηκε από το κοινό ταμείο που τηρείται στην Τράπεζα της Ελλάδος και έχει τα διαθέσιμα των φορέων της γενικής κυβέρνησης.
Ωστόσο το ζητούμενο είναι όλες οι τράπεζες να μπορέσουν να στηρίξουν τις εκδόσεις των εντόκων γραμματίων. Παράλληλα, οι ελληνικές τράπεζες καλούνται να καλύψουν και τα ποσά που οι ξένοι επενδυτές είχαν τοποθετήσει τους προηγούμενους μήνες στα έντοκα γραμμάτια του ελληνικού Δημοσίου και τώρα που λήγουν τα γραμμάτια αυτά αρνούνται να τα ανακυκλώσουν.
Συνολικά, στο δίμηνο Φεβρουαρίου – Μαρτίου 2015 θα πρέπει το Δημόσιο να εκδώσει έντοκα γραμμάτια ύψους 7 δισ. ευρώ και το ποσό αυτό θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να το διαθέσουν οι ελληνικές τράπεζες. Κάτι τέτοιο χωρίς την παροχή ρευστότητας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) είναι πολύ δύσκολο και αυτός είναι ένας από τους λόγους που ενεργοποιήθηκε ο μηχανισμός έκτακτης ρευστότητας (ELA) μέσα στην εβδομάδα.
2. Εφόσον καλυφθεί το ποσό των 7 δισ. ευρώ, θα πρέπει να γίνει μία νέα έκτακτη έκδοση εντόκων γραμματίων για να εξυπηρετηθούν και οι υπόλοιπες υποχρεώσεις του διμήνου Φεβρουαρίου – Μαρτίου που ανέρχονται σε 4 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με πληροφορίες, το μέγεθος αυτής της έκτακτης έκδοσης θα μπορούσε να είναι περίπου 1,5 – 2 δισ. ευρώ. Ποσό, πάντως, το οποίο μπορεί να θεωρηθεί ανεπαρκές εάν τα φορολογικά έσοδα δεν είναι εντός στόχων.
Ωστόσο για να καλυφθεί και αυτή η έκτακτη έκδοση θα πρέπει να υπάρχει η απαραίτητη ρευστότητα στις τράπεζες. Να σημειωθεί ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει ξεκαθαρίσει πως θα στηρίξει την Ελλάδα, όσο η χώρα βρίσκεται σε πρόγραμμα. Και το υφιστάμενο πρόγραμμα λήγει στις 28 Φεβρουαρίου.
Οι υποχρεώσεις των 4 δισ. ευρώ αφορούν την αποπληρωμή μέρους των δανείων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ύψους 2,1 δισ. ευρώ), την εξόφληση τόκων περίπου 1,7 δισ. ευρώ, την αποπληρωμή ομολόγων που δεν εντάχθηκαν στο PSI ύψους 79 εκατ. ευρώ και άλλες μικρότερου μεγέθους υποχρεώσεις. Πρόκειται δηλαδή για ανελαστικές υποχρεώσεις, τις οποίες η Ελλάδα δεν έχει το περιθώριο να μην εξυπηρετήσει χωρίς να δημιουργηθεί πρόβλημα.
Πάντως, εφόσον ξεπεραστεί ο σκόπελος του διμήνου Φεβρουαρίου – Μαρτίου, η κατάσταση εξομαλύνεται έως τον Ιούλιο. Τον Απρίλιο οι υποχρεώσεις του Δημοσίου ανέρχονται σε 615 εκατ. ευρώ, τον Μάιο σε 1 δισ. ευρώ και τον Ιούνιο σε 2,6 δισ. ευρώ. Αρμόδια στελέχη θεωρούν ότι τα ποσά αυτά είναι διαχειρίσιμα.
Υπό την προϋπόθεση, βέβαια, ότι η πορεία των φορολογικών εσόδων θα είναι ικανοποιητική και εντός στόχων. Αυτό σημαίνει ότι θα σταματήσει η κατάρρευση των εσόδων που έχει καταγραφεί στο δίμηνο Δεκεμβρίου 2014 – Ιανουαρίου 2015 και οι φορολογούμενοι θα ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Σε διαφορετική περίπτωση, οι χρηματοδοτικές ανάγκες του κράτους θα διευρυνθούν.
Εφόσον κυλήσει βάσει προγραμματισμού η συγκέντρωση των φορολογικών εσόδων, το μεγάλο πρόβλημα θα προκύψει τον Ιούλιο, όταν η Ελλάδα θα πρέπει να εξοφλήσει ομόλογα ύψους 3,5 δισ. ευρώ που κατέχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τον Αύγουστο που λήγουν ομόλογα ύψους 3,2 δισ. ευρώ, τα οποία επίσης βρίσκονται στο χαρτοφυλάκιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Συνολικά, στο δίμηνο Ιουλίου – Αυγούστου 2015 οι υποχρεώσεις της χώρας (μαζί με τις δόσεις προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τους τόκους κ.λπ.) ανέρχονται σε 8,8 δισ. ευρώ.
Καμπανάκι για το χρηματοδοτικό κενό
Προειδοποιητικό «καμπανάκι» έχει χτυπήσει η τρόικα στο οικονομικό επιτελείο αναφορικά με τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας το 2015.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στελέχη της τρόικας έχουν διαπιστώσει την κατάρρευση των φορολογικών εσόδων και έχουν προειδοποιήσει το υπουργείο Οικονομικών ότι όσο συνεχίζεται αυτή η κατάσταση, τόσο διευρύνονται οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας και κατ’ επέκταση το χρηματοδοτικό κενό της.
Δηλαδή τα κεφάλαια που θα χρειαστεί να δανειστεί η Ελλάδα το 2015, είτε από τις αγορές (εάν και όταν ανοίξουν και πάλι τις πόρτες τους) είτε από τους επίσημους δανειστές της (μέσω ενός νέου προγράμματος προληπτικής στήριξης ή κάποιον άλλο τρόπο). Είναι σαφές ότι οι περισσότερες χρηματοδοτικές ανάγκες καθιστούν δυσκολότερη την πρόσβαση στις αγορές, καθώς θα εγείρουν νέες αμφιβολίες για τα οικονομικά μεγέθη του προϋπολογισμού και την ικανότητα της χώρας να καλύψει τις υποχρεώσεις της.