Η Γερμανία πρέπει να θυμηθεί την τεράστια βοήθεια που έλαβε από τις ΗΠΑ μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο για να ορθοποδήσει, παρά το γεγονός ότι είχε προκαλέσει τεράστια καταστροφή στην ανθρωπότητα, τονίζει σε συνέντευξή του στην «Κ» ο διάσημος οικονομολόγος, ειδικός σε θέματα χρέους και καθηγητής του Πανεπιστημίου Columbia στη Νέα Υόρκη Τζέφρεϊ Σακς, ο οποίος έχει διατελέσει σύμβουλος του ΔΝΤ, της Παγκόσμιας Τράπεζας, του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης όπως και πολλών κρατών που αντιμετώπιζαν προβλήματα χρέους.
Ο κ. Σακς υπογραμμίζει ότι η Ελλάδα χρειάζεται μια νέα αρχή, σημειώνει ότι το χρέος είναι πολύ υψηλό και θα πρέπει να επιμηκυνθεί ο χρόνος αποπληρωμής του καθώς και να μειωθούν τα επιτόκια, ενώ σπεύδει να τονίσει ότι ενδεχόμενη έξοδος από την Ευρωζώνη θα ήταν καταστροφική για την Ελλάδα.
– Πρέπει να ανησυχεί η Ευρώπη για μια πιθανή νίκη του ΣΥΡΙΖΑ;
– Το κλειδί είναι ότι η Ελλάδα χρειάζεται αυτή τη στιγμή μια νέα αρχή. Εάν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Γερμανία το μόνο που προσφέρουν στην Ελλάδα είναι πόνος και σκληρές δηλώσεις, δεν εκπλήσσει το γεγονός ότι το μόνο που καταφέρνουν είναι η στάση τους αυτή να γίνεται πολιτικό μπούμερανγκ. Η σημερινή κατάσταση δεν είναι βιώσιμη.
– Πώς βλέπουν οι ΗΠΑ τις προοπτικές της Ελλάδας;
– Οι ΗΠΑ δεν παρακολουθούν την ελληνική υπόθεση. Εχουν αφήσει την Ελλάδα στα χέρια της Ευρώπης.
– Ο Πολ Κρούγκμαν και άλλοι επιμένουν ότι η λύση για την Ευρώπη είναι η επεκτατική πολιτική. Ισχύει αυτό για την Ελλάδα;
– Η ελληνική οικονομία δεν δύναται να επεκταθεί από μόνη της. Ποιος θα της δανείσει τα χρήματα; Και εάν, τελικά, χρεοκοπήσει με μονομερείς ενέργειες, θα υπάρξει τεράστιος πόνος και θα εκτοπισθεί. Η χώρα χρειάζεται ενίσχυση μέσα από διαπραγμάτευση. Εδώ θα κριθεί η σοφία της Ευρώπης.
– Πώς βλέπετε τη στάση και τον ρόλο της Γερμανίας;
– Η Γερμανία πρέπει να θυμηθεί τι συνέβη στη δική της περίπτωση όταν εξαναγκάσθηκε να επωμισθεί αβάσταχτα βάρη επανορθώσεων μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Θα πρέπει, επίσης, να μην ξεχνά ότι έλαβε τεράστια βοήθεια μετά τον πόλεμο, παρά το γεγονός ότι είχε προκαλέσει τεράστια ζημία και μεγάλο πόνο στην ανθρωπότητα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήθελαν να βοηθήσουν τη μεταπολεμική δημοκρατική Γερμανία ώστε να κάνει μια νέα αρχή. Ηταν μια πολύ ευφυής κίνηση. Η Αμερική έπραξε πολύ σωστά.
– Τι πρέπει να κάνει το Βερολίνο;
– Τώρα, η Γερμανία και η Ευρώπη πρέπει να δώσουν στην Ελλάδα μια ανάλογη ευκαιρία ώστε να κάνει και αυτή μια νέα αρχή. Αλλωστε, η Ελλάδα δεν προκάλεσε ηθελημένα μεγάλη ζημιά σε κάποιον. Εχει ανάγκη τη βοήθεια, και η ενίσχυσή της θα ήταν απλά έξυπνη πολιτική. Η τόσο σκληρή πίεση στην Ελλάδα όχι μόνο προκαλεί πόνο, αλλά απειλεί και ολόκληρη την Ευρωζώνη.
– Μπορεί ο κ. Τσίπρας να σηματοδοτήσει το τέλος της λιτότητας στην Ευρώπη;
– Η Ελλάδα λειτουργεί εντός των περιορισμών που επιβάλλουν οι εξωτερικές συνθήκες. Εάν λάβει την ελάφρυνση που χρειάζεται, η νέα κυβέρνηση θα μπορέσει να ξεκινήσει την ανάκαμψη. Ταυτόχρονα, η Ελλάδα πρέπει να βοηθήσει τον εαυτό της προσπαθώντας ακόμη πιο έντονα να βρει νέες αγορές για τα προϊόντα της. Και διαθέτει μερικά εξαιρετικά προϊόντα, όπως υπηρεσίες, τουρισμό, αγροτικά αγαθά, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, κατασκευαστικά υλικά, όπως, φυσικά, και πολιτισμό. Είναι ώρα να το κάνει!
– Είναι η σημερινή συγκυρία λιγότερο επικίνδυνη από αυτήν της άνοιξης του 2012;
– Ναι. Η ανάπτυξη επιστρέφει στην Ευρωζώνη. Οι προοπτικές για το 2015 δείχνουν πιο θετικές από ό,τι το 2012. Η πτώση των τιμών του πετρελαίου δίνει μια μεγάλη ώθηση. Η αμερικανική οικονομία αναπτύσσεται. Δεν πρέπει να θέσουμε σε κίνδυνο την ανάκαμψη που σημειώνεται μέσα από ένα νέο γύρο αντιπαράθεσης ανάμεσα στο Βερολίνο και την Αθήνα, όπου κανείς δεν δείχνει πρόθυμος να υποχωρήσει.
– Είναι το Grexit μια σοβαρή πιθανότητα;
– Το Grexit θα ήταν καταστροφικό για την Ελλάδα και την Ευρώπη. Πρέπει να αγωνισθούμε για να το αποτρέψουμε.
– Θεωρείτε ότι το χρέος της Ελλάδας είναι βιώσιμο;
– Το χρέος της Ελλάδας είναι πολύ υψηλό. Το κλειδί είναι να μειωθούν τα επιτόκια σε πολύ χαμηλό και σταθερό επίπεδο, π.χ. 1% ή ακόμη και 0,5%, και η ωρίμανση των δανείων να επιμηκυνθεί στα 40 χρόνια. Τότε το χρέος θα γίνει βιώσιμο.
– Αρα, υπό τις σημερινές συνθήκες δεν είναι βιώσιμο.
– Η σημερινή κατάσταση δεν είναι βιώσιμη και τα «μπαλώματα» που γίνονται χρόνο με τον χρόνο παρεμποδίζουν τη μακροπρόθεσμη ανάκαμψη της Ελλάδας. Χρειαζόμαστε μια βαθιά και μόνιμη ελάφρυνση του βάρους της εξυπηρέτησης του χρέους.
– Η όποια κίνηση για μείωση του χρέους πρέπει να περιορισθεί στους εταίρους ή να επεκταθεί και στους ιδιώτες που κατέχουν ομόλογα;
– Ως αρχή, θα πρέπει να αφορά όλο το χρέος, αλλά προφανώς στον πυρήνα του ζητήματος βρίσκεται το 85% των ομολόγων που βρίσκονται στα χέρια των εταίρων.