Της Μαριας Κατσουνακη
Ελεγα ότι δεν ήθελα να ξυπνήσω, Δευτέρα πρωί, σε μια χώρα στην οποία η Χρυσή Αυγή θα ήταν τρίτο κόμμα. Αν και ώς το τέλος της καταμέτρησης μπορεί να υπάρξουν ανατροπές, η εικόνα μέχρι στιγμής –είναι 11.30 η ώρα Κυριακής– δεν προοιωνίζεται αλλαγές για τη θέση του τρίτου κόμματος. Εχει σημασία εάν η Χρυσή Αυγή θα είναι τρίτη ή τέταρτη; Προφανώς. Σε συμβολικό και θεσμικό επίπεδο.
Το ερώτημα –αν τίθεται τελικά– είναι γιατί περίπου μισό εκατομμύριο Ελληνες επιμένουν σε ένα ναζιστικό μόρφωμα του οποίου οι επικεφαλής βρίσκονται στη φυλακή. Μήπως πρόκειται και για ευθεία βολή στη Δικαιοσύνη, πιστεύουν δηλαδή ότι οι κατηγορίες που τους βαρύνουν ή δεν ευσταθούν ή δικαίως έπραξαν ό,τι έπραξαν. Και οι δύο εκδοχές είναι ανατριχιαστικές. Μισό εκατομμύριο συμπολίτες μας δεν πείστηκαν ότι ορθώς παραπέμπονται οι επιτελείς της Χρυσής Αυγής για σύσταση εγκληματικής οργάνωσης και θέλησαν να τους συμπεριλάβουν εκ νέου στο ελληνικό Κοινοβούλιο (με 17 ή 16 βουλευτές). Δεν μπορεί, επίσης, να μην έχουν παρακολουθήσει έστω και ελάχιστα τη συμπεριφορά και τη στάση τους εντός του Κοινοβουλίου. Τι άποψη έχουν, δηλαδή, για τη δημοκρατία και τους θεσμούς της.
Ας δούμε όμως πώς συναρθρώνεται το αποτέλεσμα αυτό με τις ψυχοδυναμικές διαδικασίες. Ποια σχέση μπορεί να έχει η σταθερή (ελάχιστα μειωμένη) δύναμη της Χ.Α. με τον ακραίο και επιθετικό εθνολαϊκισμό, ο οποίος διαπερνά ένα μεγάλο μέρος (αθροιστικά) του πολιτικού συστήματος; Είναι το νήμα που συνδέει όχι μόνο κόμματα με υψηλά ποσοστά αλλά και εκείνα που συγκεντρώνουν πολύ μικρότερα. Κοινός τόπος: διαφθορά των πολιτικών (οι ίδιοι, φυσικά, εξαιρούνται), μετανάστες, κακή Ευρώπη, ο λαός που πένεται και υποφέρει… Ο κατάλογος δεν έχει αποκλίσεις, στα βασικά τουλάχιστον. Αλλά κι αυτό δεν έχει εν τέλει και τόση σημασία. Γιατί δεν είναι η ιδεολογία που συνέχει τον εθνολαϊκισμό, αλλά «συναισθήματα»: τυφλή οργή και μίσος, άρνηση της πραγματικότητας, φαντασίωση διαρκών προνομίων, δαιμονοποίηση του ξένου, ιδιοτέλεια καμουφλαρισμένη ως βοήθεια φτωχών και αδυνάτων… Ενας ιδιότυπος φονταμενταλισμός που δανείζεται και εξιδανικεύει ό,τι «μας βολεύει», που στερεί από την κοινωνία κάθε δυνατότητα ωρίμανσης, συντηρώντας την αρχή «για όλα φταίνε οι άλλοι».
Το ερώτημα είναι πώς δεκάδες χιλιάδες Ελληνες ψηφοφόροι του ακραίου εθνολαϊκισμού δεν θα παραμείνουν στο περιθώριο, αλλά θα ενσωματωθούν στην κοινωνία. Πώς το σχίσμα ανάμεσα στις δύο Ελλάδες δεν θα βαθύνει (ακόμη) περισσότερο, καλλιεργώντας (ακόμη) περισσότερο μίσος και εμφυλιοπολεμική ατμόσφαιρα;
Πώς από σήμερα το πρωί, εκτός από αναλύσεις και αποτιμήσεις, θα αρχίσει να ωριμάζει και η σκέψη μιας εθνικής συνεργασίας που θα μειώσει τους κραδασμούς και τις συνέπειες της κρίσης; Γιατί καμία εξυγίανση του σωφρονιστικού συστήματος, μείωση της ανεργίας, της αδικίας, της ατιμωρησίας δεν μπορεί να ευδοκιμήσει εάν δεν υπάρχει κοινή βούληση, συσπείρωση των δημοκρατικών δυνάμεων. Αν στο πολιτικό σκηνικό κυριαρχούν διαρκώς μια οριακή ισχυρή κυβέρνηση και μια αποδομητική αντιπολίτευση. Οποια κι αν είναι τα κόμματα κάθε φορά.