Ο θυμός νίκησε τον φόβο και η πίστη τη λογική, και η Ελλάδα ψήφισε αποφασιστικά ένα λαϊκιστή. Οι άμεσες προκλήσεις για την Ελλάδα θα είναι:
• Nα στείλει ισχυρό μήνυμα στους πολίτες της και στους πιστωτές της ότι η παραμονή στο ευρώ θα έχει προτεραιότητα έναντι των υποσχέσεων της προεκλογικής εκστρατείας.
• Nα απόσχει από οποιαδήποτε κίνηση θα μπορούσε να προκαλέσει χρηματοπιστωτική κρίση στην Αθήνα και μαζικές αναλήψεις καταθέσεων.
• Να διασφαλίσει σε 10 ημέρες παράταση της έκτακτης παροχής ρευστότητας από την ΕΚΤ, που διατηρεί στη ζωή το ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
• Να συζητήσει με την Ευρώπη τους όρους για παράταση της προθεσμίας για την τελική αξιολόγηση μέχρι τα μέσα του 2015 ή αργότερα.
• Να συλλέξει τους φόρους αντί να αφήσει τους φορολογουμένους να πιστεύουν πως δεν χρειάζεται να τους καταβάλουν.
Ο κίνδυνος να αρνηθεί ο κ. Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ την πραγματικότητα και να ακυρώσει τις μεταρρυθμίσεις βγάζοντας από το ευρώ την Ελλάδα, που θα καταλήξει μια Βενεζουέλα χωρίς πετρέλαιο, είναι της τάξεως του 30%. Για την Ευρώπη, οι κίνδυνοι παραμένουν περιορισμένοι. Η Ευρώπη αξιοποίησε την τελευταία πενταετία για να ενισχύσει την άμυνά της έναντι κινδύνου μετάδοσης. Προβλέπουμε πως αυτοί οι αμυντικοί μηχανισμοί θα αποδώσουν. Ο ESM, η τραπεζική ένωση, ένας καλά προγραμματισμένος μηχανισμός για την αντιμετώπιση των κρίσεων και προπαντός μια ΕΚΤ έτοιμη να αγοράσει ομόλογα μάλλον θα το επιτύχουν. Δεν φαίνεται πιθανή μια εκτεταμένη οικονομική και χρηματοπιστωτική μόλυνση ενώ το σοκ της πραγματικότητας στην Ελλάδα μάλλον θα αποθαρρύνει παρά θα ενισχύσει τον λαϊκισμό σε άλλες χώρες.
Η νέα κυβέρνηση της Ελλάδας θα αντιμετωπίσει τουλάχιστον τέσσερις προκλήσεις:
• Η βραχυπρόθεσμη δημοσιονομική εικόνα είναι δυσάρεστη. Τα φορολογικά έσοδα υποχώρησαν ραγδαία τις τελευταίες εβδομάδες.
• Το τραπεζικό σύστημα μπορεί να κλονισθεί σύντομα εάν η Ελλάδα δεν μπορέσει να καταλήξει σε ενδιάμεση συνεννόηση με τους πιστωτές της, καθώς η ΕΚΤ δεν θα συνεχίσει να χορηγεί έκτακτη ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες εάν η Ελλάδα αρνηθεί τις δεσμεύσεις της.
• Η ανησυχία για τον προϋπολογισμό, τις τράπεζες και την οικονομία μπορεί να δημιουργήσει φαύλο κύκλο.
• Αν και ο κ. Τσίπρας έχει στείλει ημι-συμφιλιωτικά μηνύματα στους πιστωτές της Ελλάδας, δεν φαίνεται να έχει καταλάβει την απάντησή τους: υπάρχουν περιθώρια για συμβιβασμούς που θα σώσουν τα προσχήματα, αλλά δεν θα ικανοποιηθούν οι βασικότερες επιθυμίες του καθώς δεν θα υπάρξει «κούρεμα» χρέους, δεν θα γίνει ανεκτή καμία ανάκληση στις μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας.
Υπάρχουν τέσσερις πιθανότητες:
• Ο κ. Τσίπρας συμφωνεί την τελική αξιολόγηση με την τρόικα και διασφαλίζει νέα χρηματοδότηση συνεχίζοντας τις μεταρρυθμίσεις. Οι λαϊκιστές χάνουν σε δημοτικότητα σε όλη την Ευρώπη εάν ο ΣΥΡΙΖΑ υποκύψει.
Πιθανότητα: 50%.
• Η πραγματικότητα διασπά τον ΣΥΡΙΖΑ σε 6 μήνες και οι συνιστώσες δεν κατορθώνουν να συμφωνήσουν αν θα απορρίψουν το ευρώ ή την οικονομική τους πολιτική, ακολουθούν εκλογές που οδηγούν στον σχηματισμό πιο μετριοπαθούς κυβέρνησης. Πιθανότητα: 10%.
• Η Ελλάδα κάνει στάση πληρωμών εντός του ευρώ, δεν έχει χρηματοδότηση και αναγκάζεται να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό της στο εξής. Μπορεί η ΕΚΤ να εξακολουθήσει να στηρίζει τις ελληνικές τράπεζες εάν εξαιρεθεί από τη στάση πληρωμών. Σοβαρή ύφεση. Πιθανότητα: 10%. • Grexit. Επειτα από σύγκρουση με τους πιστωτές και μη μπορώντας να διασφαλίσει τη στήριξη της ΕΚΤ για τις τράπεζες, η Ελλάδα τυπώνει χρήμα. Ακολουθεί βαθύτατη ύφεση και πολιτική κρίση. Πιθανότητα: 30%.