Μια κυβέρνηση με τον κ. Καμμένο και τον κ. Κουίκ στους κόλπους της δεν είναι ακριβώς η κυβέρνηση της Αριστεράς που ονειρεύονταν οι αριστεροί, που γλίτωσαν όμως από τα πολύ χειρότερα: την υπουργοποίηση του κ. Νικολόπουλου. Δεν μπορούμε πάντως να λογαριάσουμε σαν βέβαιο πως υπήρχαν αριστεροί όλα αυτά τα χρόνια, ακόμα και μετά το 2012, που τολμούσαν να ονειρευτούν στο ξύπνιο τους κυβερνητικά μεγαλεία. Και εννοώ τα μεγαλεία μιας αυτοτελώς αριστερής κυβέρνησης, δίχως την ανάγκη συνεργασίας με δυνάμεις που ιδεολογικά δεν είναι απλώς ανόμοιές σου αλλά αντίθετές σου. Παρά τη σύμπτωσή τους στην αντιμνημονιακή ρητορική, ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ, ως προς τη λογική και τις ιδέες τους, βρίσκονται πάρα πάρα πολύ κοντά σε ό,τι όριζε το βιβλικό «ου συγχρώνται Ιουδαίοι Σαμαρείταις» – ή, στα καθ’ ημάς, δεν συνταιριάζουν Βολιώτες με Λαρισαίους, Μεσολογγίτες με Αγρινιώτες κ.ο.κ.
Τα συγκυβερνητικά μεγαλεία, πάντως, δεν είχαν λείψει για την Αριστερά, είτε το 1989 θυμηθούμε, με τον τότε Συνασπισμό, είτε το 2012 σκεφτούμε, με τη ΔΗΜΑΡ ασθενές παραπλήρωμα του παλαιοδικομματισμού. Δεν είχαν λείψει επίσης οι πολιτευόμενοι από τον χώρο της Αριστεράς που βάφτισαν «εισοδισμό» τον καριερισμό τους («θα τους αλώσω εκ των ένδον…») για να γευτούν την υπουργική δόξα συμμετέχοντας δίκην αρτύματος σε άνοστη κυβέρνηση «πρασίνων». Χωρίς βεβαίως να κατορθώσουν να αφήσουν το διακριτό στίγμα αριστεροσύνης που υποσχόταν η φλύαρη ματαιοδοξία τους.
Εν πάση περιπτώσει, η Ιστορία δεν σου προσφέρεται ποτέ όπως τη θέλεις ή όπως βιάζεσαι να την προσχεδιάσεις ή να την προσαρμόσεις στην κατεύθυνση που προαποφάσισε η φαντασία σου. Προβλήματα προς επίλυση έχει να σου θέσει συνήθως και πολύ δύσκολα ερωτήματα, και όχι να σου χαρίσει ανοιχτές λεωφόρους και έτοιμες τις απαντήσεις που αναζητάς με αγωνία. Κάθε στιγμή στην απέραντη διάρκειά της είναι ανέκδοτη, πρωτότυπη, όσο κι αν δείχνει να μοιάζει με κάποια παλαιότερη, εγχώρια ή ξένη. Λυσάρια λοιπόν δεν υπάρχουν. Ούτε και χάρτες με σημειωμένες πάνω τους τις παγίδες, τους γκρεμούς και τα βαλτοτόπια. Υπάρχουν όμως άφθονα παραδείγματα προς αποφυγήν ή προς σχετική μίμηση. Τα μελετάς, είσαι υποχρεωμένος να τα μελετήσεις, μαθαίνεις ό,τι πρέπει να μάθεις από τα παθήματα των προηγούμενων και παίρνεις τις αποφάσεις σου.
Ο δρόμος δεν σου προσφέρεται έτοιμος. Τον ανοίγεις όσο περπατάς, όπως το έχουν πει τόσοι και τόσοι σοφοί κάθε γλώσσας και εποχής. Και μόνο η ενεργός μνήμη μπορεί να αναλάβει τον ρόλο του «κελευθοποιού», όπως τον περιγράφει ο Αισχύλος στις «Ευμενίδες» του. Τον ρόλο του οδοποιού δηλαδή, που θα εξημερώσει την άγρια γη μπροστά σου, όπως έπραξαν οι Αθηναίοι δαμάζοντας την «ανήμερον χθόνα», ώστε να φτάσει άκοπα και ακίνδυνα ο Ορέστης από την πόλη της Παλλάδας στους Δελφούς, ικέτης. «Ανήμερος χθων» είναι η Ιστορία. Αγρια γη. Τίποτ’ άλλο.