Οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μεταξύ άλλων και από τις ΗΠΑ, εξέθρεψαν εν μέρει την οργάνωση Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ) στο Ιράκ καθώς και την κρίση στην Ουκρανία, εκτιμούν οι υπερασπιστές των δικαιωμάτων αυτών.
"Οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων διαδραμάτισαν μείζονα ρόλο στην ανάπτυξη ή την επιδείνωση των περισσότερων από τις σημερινές κρίσεις", εξήγησε ο διευθυντής του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch, HRW) Κένεθ Ροθ παρουσιάζοντας σήμερα την ετήσια έκθεση της οργάνωσής του.
Σε έναν "κόσμο που κατακερματίζεται", πολλές κυβερνήσεις "μοιάζουν να θεωρούν πως οι σημερινές απειλές για την ασφάλεια πρέπει να έχουν προτεραιότητα επί των δικαιωμάτων του ανθρώπου". "Μοιάζουν να εκτιμούν πως τα ανθρώπινα δικαιώματα πρέπει να περάσουν σε δεύτερο πλάνο" και καθίστανται ως εκ τούτου "μια πολυτέλεια".
Όμως ο υπολογισμός αυτός δεν είναι σωστός, σύμφωνα με τον Ροθ, επειδή τα δικαιώματα του ανθρώπου συνιστουν αντίθετα "μια ουσιαστική πυξίδα για την πολιτική δράση" και το να μπουν στο συρτάρι δεν είναι μόνο "κακό πράγμα, αλλά και μια θεώρηση κοντόφθαλμη και αντιπαραγωγική".
Από το Ιράκ ως τη Συρία, από την Αίγυπτο ως τη Νιγηρία, περνώντας από την Ουκρανία, μέσα στις χώρες αυτές που χαρακτηρίζονται από την αστάθεια, "η προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου και το να επιτρέπεται στους κατοίκους να έχουν λόγο για τον τρόπο με τον οποίο οι κυβερνήσεις τους αντιμετωπίζουν τις κρίσεις, αποτελούν κλειδί για την επίλυσή τους", εκτιμά ο διευθυντής του HRW.
Η εμφάνιση των τζιχαντιστών σουνιτών του ΙΚ τροφοδοτήθηκε ιδιαίτερα από την εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ το 2003, η οποία δημιούργησε κενό ασφαλείας και προκάλεσε καταχρήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στη φυλακή του Αμπού Γράιμπ στη Βαγδάτη ή στην αμερικανική στρατιωτική φυλακή του Γκουαντάναμο.
Επίσης η Ουάσινγκτον και το Λονδίνο "έκλεισαν σε μεγάλο βαθμό τα μάτια" στις σεχταριστικές πολιτικές του σιίτη πρώην πρωθυπουργού Νούρι αλ-Μάλικι, στις διώξεις των σουνιτικών μειονοτήτων, καθώς και στις αυθαίρετες φυλακίσεις και τις εκτελέσεις με συνοπτικές διαδικασίες, συνεχίζοντας μάλιστα να παραδίδουν όπλα στον κυβέρνησή του.
Στη Συρία, οι ΗΠΑ συνέπηξαν έναν συνασπισμό περίπου εξήντα χωρών για να πολεμήσουν το ΙΚ, αλλά καμιά από τις χώρες αυτές δεν άσκησε πίεση στον σύρο πρόεδρο Μπασάρ αλ-Ασαντ "για να σταματήσει τη σφαγή αμάχων".
"Αυτό το επιλεκτικό όραμα ήταν ένα δώρο για τους στρατολόγους του ΙΚ, οι οποίοι εμφανίσθηκαν ως οι μόνοι ικανοί να αντισταθούν στις ωμότητες του Άσαντ", εξήγησε ο Ροθ.
Η ίδια επιλογή έγινε και στην Αίγυπτο, όπου η παγκόσμια απάντηση στη "χωρίς προηγούμενο" καταπίεση που ασκεί ο νυν πρόεδρος, ο στρατηγός Αμπντέλ Φάταχ αλ-Σίσι, είναι "επαίσχυντα ανεπαρκής", σύμφωνα με τον Ροθ.
Η Ουάσινγκτον δεν τόλμησε να χαρακτηρίσει πραξικόπημα την ανατροπή του εκλεγμένου ισλαμιστή πρώην προέδρου Μοχάμεντ Μόρσι, εξαιτίας ανησυχιών για την ασφάλεια της Αιγύπτου, αλλά και του γειτονικού της Ισραήλ.
Η υποστήριξη προς την κυβέρνηση του Σίσι είναι "μια καταστροφή για τους Αιγύπτιους που ελπίζουν σ' ένα δημοκρατικό μέλλον" και στέλνει ένα "φοβερό μήνυμα στην περιοχή".
"Το ΙΚ μπορεί πλέον με αξιόπιστο τρόπο να ισχυρίζεται πως η βία είναι ο μόνος δρόμος που οδηγεί στην εξουσία, επειδή όταν επιδιώκουν την εξουσία με εκλογές και κερδίζουν, τους αποπέμπουν χωρίς να υπάρξουν πολλές διεθνείς διαμαρτυρίες", εξηγεί ο Ροθ.
Από την πλευρά της Ρωσίας, η οποία τα δύο τελευταία χρόνια κατέπνιξε τις φωνές των διαφωνούντων, οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η "σχετικά ασθενής αντίδραση" των δυτικών χωρών "ενδέχεται επίσης να επιδείνωσε την κρίση στην Ουκρανία".
Οι χώρες αυτές, οι οποίες επανήλθαν σε "μια νοοτροπία καλών εναντίον κακών" και επιθυμούν να εμφανίσουν την Ουκρανία ως το θύμα της ρωσικής επίθεσης, φάνηκαν "απρόθυμοι να αντιμετωπίσουν τις παραβιάσεις (των ανθρωπίνων δικαιωμάτων) εκ μέρους της Ουκρανίας".
Το HRW κατήγγειλε επίσης πως οι κινεζικές αρχές έχουν εξαπολύσει από το Μάρτιο του 2013 "μια θεαματική επίθεση εναντίον των θεμελιωδών δικαιωμάτων του Ανθρώπου με μια αγριότητα πρωτοφανή εδώ και χρόνια".
"Πρόκειται για ένα ανησυχητικό σημάδι, καθώς γνωρίζουμε ότι η σημερινή (κομμουνιστική) ηγεσία θα παραμείνει πιθανόν στην εξουσία ως το 2023", προσθέτει στην ετήσια έκθεσή της η οργάνωση αυτή που υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η Κίνα "παραμένει ένα αυταρχικό κράτος, το οποίο περιορίζει συστηματικά τα θεμελιώδη δικαιώματα, μεταξύ των οποίων τις ελευθερίες της έκφρασης, του συνεταιρίζεσθαι, του συνέρχεσθαι και της θρησκείας", συνοψίζει το HRW.
Η οργάνωση επισημαίνει εντούτοις πως από τον Μάρτιο 2013 που ανέλαβε καθήκοντα ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ, ανακοινώθηκαν ορισμένα θετικά μέτρα, όπως η κατάργηση των στρατοπέδων αναμόρφωσης δια της εργασίας.
Η ασφάλεια στην ψηφιακή εποχή ανησυχεί επίσης το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο εκφράζει ανησυχία για την καθημερινή κατασκοπεία που διεξάγεται από τις κυβερνήσεις, οι οποίες συγκεντρώνουν τα δεδομένα εκατοντάδων εκατομμυρίων προσώπων.
"Παντού οι κυβερνήσεις αναπτύσσουν ικανότητες μαζικής επιτήρησης", στο πρότυπο των πρωταθλητών, της Ουάσινγκτον και του Λονδίνου, εκτιμά η ερευνήτρια του HRW αρμόδια για το Ίντερνετ Σίνθια Ουόνγκ.
"Ένα αληθινό οργουελικό σενάριο παίρνει σάρκα και οστά", προειδοποιεί.