Εχω νέα που δεν θα σας αρέσουν. Να σας το φέρω με το μαλακό λοιπόν. Ακούστε, ο δικός μας σούπερ ήρωας, ο Σούπερ Βαρούφας, δεν τα κατάφερε στην τελευταία αποστολή του. Διέσχισε τον ουρανό με τη γροθιά προτεταμένη και την μπέρτα να ανεμίζει, αλλά τράκαρε σε έναν ουρανοξύστη. Και το δυσάρεστο είναι ότι δεν έπεσε ο ουρανοξύστης…
Λίγες φορές ταιριάζει τόσο πολύ το δημοσιογραφικό στερεότυπο που θέλει τις εξελίξεις να «επιταχύνονται ραγδαία» όσο στην παρούσα φάση της κατάστασης. Η ρήξη της Ελλάδας του Τσίπρα με την Ευρώπη επήλθε ― και μάλιστα επήλθε εν ονόματι της Ευρώπης από ελληνικής πλευράς, καθώς η κυβέρνηση παρουσιάζει τα επιχειρήματά της για διαπραγμάτευση από μηδενική βάση (αυτό ζητεί ουσιαστικά) ως ένα υποτίθεται συνολικό «όραμα», μια άλλη αντίληψη για την Ευρώπη. Είπαν, δηλαδή, στον Σουλτς πρώτα και στον Ντάισελμπλουμ έπειτα, τις μπαρούφες (συγγνώμη Γιάνη*…) που έλεγαν και σε εμάς στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας.
Το φυσιολογικό, το αναμενόμενο αποτέλεσμα από όσους είχαν την πραγματική εικόνα της κατάστασης είναι ότι, από την περασμένη Παρασκευή, έχουμε τη φαντασιακή Ευρώπη του Τσίπρα σε ευθεία ρήξη με την Ευρώπη όλων των άλλων: με την Ευρώπη της πραγματικότητας. Εμείς, με το πουκαμισάκι έξω από το παντελόνι, το σακάκι ξεκούμπωτο και το χέρι στην τσέπη (δηλαδή, όπως ακριβώς κι ο Βαρουφάκης στη συνάντησή του με τον Ντάισελμπλουμ…) κάνουμε την «έφοδο προς τον ουρανό», διεκδικώντας στην πραγματικότητα έναν ρόλο προνομιακού μέλους της Ευρωζώνης, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ενωσης ολόκληρης.
Συγκεκριμένα, διεκδικούμε εμείς μεν να μην αλλάξουμε τίποτε, οι δε άλλοι Ευρωπαίοι να μοιράζονται μαζί μας όχι μόνον το κόστος της δικής μας αξιοπρεπούς διαβίωσης (αυτό το κάνουν ήδη, όταν μας δανείζουν φθηνά για να μη χρεοκοπήσουμε και επισήμως), αλλά να χρηματοδοτήσουν κιόλας τη μελλοντική ευημερία μας (με τη διαγραφή χρέους). Ζητούμε, για να το πω μεταφορικά, να μας αναγνωρίσουν την ελεύθερη άσκηση του επαγγέλματος «Ελληνας» μέσα στην Ευρώπη – κατά τον τρόπο, ενδεχομένως, με τον οποίο εμείς είχαμε αναγνωρίσει κατά καιρούς ανάλογα επαγγέλματα στην επικράτειά μας, όπως του «Κυπρίου αδελφού», του «Βορειοηπειρώτη αδελφού», του «Παλαιστίνιου εξαδέλφου» (δεύτερου εξαδέλφου, ευτυχώς…) κ.ά.
Είναι αλήθεια ότι το χρέος μας δεν είναι βιώσιμο και, συνεπώς, στο απώτερο μέλλον κάποιου είδους πολιτική διευθέτηση είναι λογικό να υπάρξει. Κάτι τέτοιο όμως θα γίνει στο μέλλον και προϋποθέτει απαραιτήτως τη στενή συνεργασία μας με τους εταίρους-δανειστές στην Ευρώπη για τις μεταρρυθμίσεις, δηλαδή για τις αλλαγές στη δομή του κράτους και στη λειτουργία της αγοράς ώστε να πάψουμε να παράγουμε ελλείμματα.
Δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί με «εφόδους στον ουρανό», δηλαδή με τσαμπουκάδες σαν αυτούς που επιχειρήθηκαν την Παρασκευή και οδηγούν στην απομόνωση ή αλλού που είναι ακόμη χειρότερα.
Αυτό που διακυβεύεται στην αναμέτρηση είναι η θέση μας στην Ευρώπη συνολικά. Διότι η μεν Ευρώπη αντιμετωπίζει τη δική της υπαρξιακή κρίση, καλούμενη να αποφασίσει αν το ευρώ αξίζει τον κόπο παρά τα κατασκευαστικά λάθη του ή όχι, εμείς δε επαναφέρουμε στο τραπέζι το δικό μας υπαρξιακό, αν δηλαδή θέλουμε να είμαστε Ευρώπη ή κάτι άλλο που δεν υπάρχει αλλά θα το σκεφθούμε εμείς μόνοι μας. (Αλλωστε, οι Ελληνες δεν ανακάλυψαν τα πάντα;).
Ετσι έχει το πρόβλημα σε αδρές γραμμές και δεν βλέπω πώς η Ελλάδα του Τσίπρα μπορεί να επιβάλει το δικό της. (Μπορεί να υπάρχει τρόπος, αλλά εγώ δεν είμαι Βαρουφάκης για να μπορώ έστω και να τον φαντασθώ. Οταν ο σούπερ ήρωας συνέλθει από την κουτουλιά με τον ουρανοξύστη, θα τον ρωτήσουμε και θα μας πει. Προς το παρόν αναπαύεται διότι ο εγκέφαλος είναι το πολυτιμότερο μέρος του σώματός του, μετά το μυϊκό του σύστημα εννοείται…).
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, με ανοικτό το ενδεχόμενο να έχουμε ξανά εκλογές και μάλιστα πολύ σύντομα, είναι απλώς αδιανόητο η Ν.Δ. να μένει αδρανής ― επειδή, ενδεχομένως, η ηγεσία της βλέπει στην τρέχουσα κρίση την κατάλληλη ευκαιρία για να διασφαλίσει τη θέση της. Είναι ανάγκη επιτακτική να κοιτάξει λίγο πιο πέρα από την τωρινή (αρχική) φάση της σύγκρουσης και να προετοιμαστεί το ταχύτερο δυνατόν για τα χειρότερα που έρχονται. Πρέπει, θέλω να πω, το κόμμα που συγκέντρωσε σε αυτές τις εκλογές το μεγαλύτερο μέρος των ψήφων του αστικού κόσμου και των ευρωπαϊστών να ξαναγίνει το κατ’ εξοχήν αστικό κόμμα που θα εκφράζει τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας και δεν θα ντρέπεται να λέει ότι «ανήκομεν εις την Δύσιν».
Τέτοιο κόμμα η Ν.Δ. σήμερα δεν είναι. Ας μην κάνουμε το λάθος να νομίζουμε ότι, επειδή συγκέντρωσε τις ψήφους αυτές, εκφράζει κιόλας τον συγκεκριμένο κόσμο. Τις συγκέντρωσε, επειδή οι ψηφοφόροι αυτοί δεν είχαν άλλη επιλογή και παρά το ότι η Ν.Δ. δεν εκπροσώπησε επάξια τις αντίστοιχες θέσεις, ιδίως κατά το τελευταίο εξάμηνό της.
Τέτοιο κόμμα, ωστόσο, δεν δημιουργείται πάνω στην τούρλα του Σαββάτου από τη μια μέρα στην άλλη. Αυτό όμως που μπορεί να γίνει είναι αλλαγή ηγεσίας, τέτοια ώστε να σηματοδοτεί την αναδιοργάνωση της πολιτικής έκφρασης του αστικού κόσμου και των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων. Και για να γίνει σωστά, για να γίνει ταχέως και με τρόπο συντεταγμένο, είναι απαραίτητο να την ξεκινήσει ο Αντώνης Σαμαράς. Αν το κάνει, η προσφορά του ως προς αυτό θα είναι εξίσου σημαντική με τα πρώτα δύο χρόνια της κυβέρνησης και τον άθλο της στα δημοσιονομικά.
Δυστυχώς για τον Α. Σαμαρά, ευκαιρία να επανέλθει δεν υφίσταται. Στις 25 Ιανουαρίου, οι κεντροδεξιοί ψηφοφόροι που έδωσαν στη Ν.Δ. το 28% την ψήφισαν για την ιστορία της παρά για την ηγεσία της. Γι’ αυτό και τώρα, αν μιλήσει κάποιος με ανθρώπους που άφησαν κατά μέρος τις επιφυλάξεις τους και ψήφισαν με βαριά καρδιά τη Ν.Δ., θα διαπιστώσει ότι γι’ αυτούς ο Σαμαράς είναι σαν να μην υπάρχει. (Βοήθησε και ο ίδιος, εδώ που τα λέμε, με την απρέπεια να μην ακολουθήσει την εθιμοτυπία της τελετής παράδοσης και παραλαβής…). Αυτή η σημερινή αδιαφορία μετά βίας κρύβει την πικρία που βράζει από κάτω. Αν ο Α. Σαμαράς δεν τη λάβει υπ’ όψιν, δεν είναι απίθανο η πικρία να ξεσπάσει σε οργή, με ανυπολόγιστες επιπτώσεις, εκ των οποίων μία είναι βεβαία: ότι, στην περίπτωση νέων εκλογών, το 28% της 25ης Ιανουαρίου η Ν.Δ. υπό τον Α. Σαμαρά θα το κοιτάζει με το κιάλι. Την ίδια ώρα όμως, ο Σαμαράς έχει στο χέρι του τη δυνατότητα και να συμβάλει ώστε η οργή να εκτονωθεί και –γιατί όχι;– να μετατραπεί ακόμη και σε ελπίδα. Στο χέρι του είναι…
* Το θέλει με ένα νι για λόγους αισθητικής…