Ο ξέφρενος ρυθμός μιας εκρηκτικής ταινίας γύρω από την τζαζ, το φάντασμα του Τσέχοφ που στοιχειώνει ένα σύγχρονο τουρκικό δράμα, αλλά και μια αληθινή ιστορία επικεντρωμένη σε μια εμβληματική μάχη του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ για τα πολιτικά δικαιώματα των μαύρων υπόσχονται συγκινήσεις. Η κινηματογραφική μας εβδομάδα έχει ποιότητα και ποικιλία.
Στο «Χωρίς μέτρο» **** (Whiplash) του νεαρού Ντάμιεν Σαζέλ, ένας νεαρός ντράμερ, που έχει ως πρότυπό του τον κορυφαίο Μπάντι Ριτς, καταφέρνει να πάρει τη βασική θέση στην τζαζ ορχήστρα ενός ονομαστού αμερικανικού ωδείου. Ο αρχηγός της ορχήστρας είναι ο φόβος και ο τρόμος των μουσικών. Οποιος αντέξει μέχρι το τέλος του δρόμου, ίσως κατακτήσει τ’ όνειρο.
Το φιλμ, υποδειγματικά σκηνοθετημένο και με σάουντρακ-φωτιά, είναι μια συναρπαστική σπουδή πάνω στη διαρκή σύγκρουση αντιθέτων χαρακτήρων, ρόλων και καταστάσεων από την οποία, όμως, δεν προκύπτουν μόνον η διάλυση και το χάος, αλλά και η αρμονία! Αυτή η φαινομενική αντίφαση ορίζει την «καταστροφική» τελειότητα της τζαζ. Η πειθαρχία κοντράρει την ελευθερία και ο αυτοσχεδιασμός αντεπιτίθεται απειλώντας την ακρίβεια της παρτιτούρας. Οι πρόβες ορχήστρας φαντάζουν σαν άσκησεις σε στρατόπεδο νεοσυλλέκτων πριν από το βάπτισμα του πυρός στο αληθινό μέτωπο με τα πραγματικά πυρά.
Η πρώτη πλευρά του LP που μας προτείνει ο Σαζέλ θυμίζει το «Full Metal Jacket» του Κιούμπρικ. Εδώ, ο σαδιστής αρχιμουσικός, ο οποίος δεν κατάφερε να κάνει μεγάλη καριέρα, προετοιμάζει τους σπουδαστές του για τον κρίσιμο ετήσιο διαγωνισμό. Η μπάντα του (που είναι ο καθρέφτης του ωδείου, αλλά και δεξαμενή μουσικών για τις μεγάλες δισκογραφικές εταιρείες) πρέπει -πάση θυσία- να παραμείνει στην κορυφή. Ο ανταγωνισμός φτάνει στα άκρα και οι παράπλευρες απώλειες καταδεικνύουν μικρές τραγωδίες. Το σάουντρακ του… ανταγωνισμού, όμως, έχει εκπλήξεις.
H δεύτερη πλευρά του LP θυμίζει «σπαγγέτι» γουέστερν του Σέρτζιο Λεόνε. Η αναμενόμενη μονομαχία πάνω στη σκηνή, ανάμεσα στον νεαρό ντράμερ και τον αρχηγό της μπάντας, απογειώνει αυτοσχεδιαστικά την ταινία. Παράλληλα, βάζει τα πράγματα στη σωστή τους θέση. Ο Σαζέλ βλέπει τους ήρωές του σφαιρικά και την τζαζ σαν έναν λογαρισμό που πάντα θα μένει ανοιχτός. Το «Χωρίς μέτρο», υποφήφιο για πέντε Οσκαρ, είναι μια ταινία που αγαπά τον Τσάρλι Πάρκερ, τον Μπάντι Ριτς, τον Ντιουκ Ελινγκτον και άλλους μεγάλους της τζαζ. Το νεύρο και τη νεανική φρεσκάδα της σκηνοθεσίας της θα τα ζήλευε και ο Φράνσις Κόπολα του «Κόττον Κλαμπ». Ο Τζ. Κ. Σίμονς είναι εξαιρετικός στον ρόλο του δασκάλου.
Η «Χειμερία νάρκη» (*****) του Νουρί Μπιλγκέ Τζεϊλάν είναι ένα αριστούργημα εμπνευσμένο από διηγήματα του Τσέχοφ. Ενας πρώην ηθοποιός του θεάτρου, πλούσιος, υποκριτικής και υπερόπτης, ζει με τη νεαρή γυναίκα του και την αδελφή του, στο ξενοδοχείο του, σε μια περιοχή της Καππαδοκίας. Μιλάει διαρκώς για την υψηλή τέχνη και αναθεματίζει τους φτωχοδιάβολους που ζουν στα γύρω χωριά, γιατί τού καταστρέφουν το «κάδρο» της καθημερινότητας. Ένα περιστατικό με πρωταγωνιστή έναν πάμπτωχο, ενοικιαστή σ’ ένα από τα σπίτια του, θα τον ρίξει σε εσωτερική δίνη. Η ταινία βραβεύτηκε με τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες.
Το «Selma» (** 1/2) της Αβα ΝτιΒερνέ είναι η πρώτη ταινία του Χόλιγουντ γύρω από τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Το σενάριο είναι επικεντρωμένο στην ειρηνική πορεία που έγινε την Ανοιξη του 1965 από τη Σέλμα μέχρι το Μοντγκόμερι της Αλαμπάμα. Οι μαύροι του Νότου διεκδικούσαν δικαίωμα ψήφου. Με τον Ντέιβιντ Ογελόουο.
Το «Με αγάπη, Ρόζι» (***) του Κρίστιαν Ντίτερ ανανεώνει την αγγλική δραματική κομεντί. Η Ρόζι και ο Αλεξ, κολλητοί από παιδιά, θα ανακαλύψουν ότι ο ένας είναι φτιαγμένος για τον άλλον ύστερα από πολλά χρόνια και πολλές περιπέτειες.