Λιγότερο από δύο εβδομάδες μετά τις ελληνικές εκλογές, ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, υιοθετεί ρεαλιστικές απόψεις για το πώς θα πρέπει να αντιμετωπιστούν τα μη βιώσιμα χρέη της Ελλάδας.
Η προθυμία του να εγκαταλείψει την απαίτηση για «κούρεμα» του χρέους αξίζει να τύχει συμφιλιωτικής ανταπόκρισης από την Ε.Ε. Πράγμα που δεν συμβαίνει.
Ο Ελληνας υπουργός Οικονομικών, Γιάνης Βαρουφάκης, συνάντησε εμπόδιο την Τετάρτη. Αφότου μίλησε με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, η ΕΚΤ ανακοίνωσε ότι δεν θα δέχεται πλέον τα ελληνικά κρατικά ομόλογα ως εγγυήσεις. Φαίνεται ότι προς το παρόν μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα ελληνικά ομόλογα για παροχή ρευστότητας μέσω της Τράπεζας της Ελλάδος. Παρ’ όλα αυτά, η κίνηση σηματοδοτεί την υιοθέτηση σκληρής «γραμμής» σε σχέση με την απαίτηση της Ελλάδας για μείωση του χρέους και χαλάρωση της λιτότητας.
Αν συνηγορήσει η Γερμανία, θα μπορούσε να δοθεί χρόνος στην Ελλάδα ώστε να βρει τα βήματά της στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές της χωρίς να είναι αντιμέτωπη με κρίση έλλειψης ρευστότητας.
Ομως η γερμανική κυβέρνηση ηγείται της αντίστασης για την επίτευξη συμβιβασμού. Η Γερμανία και η ΕΚΤ πρέπει να αναγνωρίσουν την ανάγκη να βρεθεί κοινός τόπος με την Ελλάδα και γρήγορα. Με τους καταθέτες να αποσύρουν τα χρήματά τους από τις ελληνικές τράπεζες, το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας εξαρτάται από τη χρηματοδότηση της ΕΚΤ, η οποία με τη σειρά της συνδέεται με την εφαρμογή των όρων της συμφωνίας διάσωσης. Το πρόγραμμα εκπνέει στο τέλος του μήνα.
Ο κ. Βαρουφάκης λέει ότι όσο διαρκούν οι διαπραγματεύσεις δεν θέλει να λάβει τα χρήματα που είχε διαπραγματευτεί η προηγούμενη κυβέρνηση. Αντί να απαιτεί «κούρεμα» χρέους, προτείνει τώρα να επιτραπεί στην Ελλάδα να καθυστερήσει την αποπληρωμή του χρέους και να γίνει ανταλλαγή των παλιών με νέα ομόλογα που θα συνδέονται με την ανάπτυξη της οικονομίας. Και οι δύο προτάσεις αξίζει να εξεταστούν.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ελέγχουν την οικονομική μοίρα της Ελλάδας. Η Ελλάδα χρωστάει σχεδόν 316 δισ. ευρώ και η αναλογία χρέους προς ΑΕΠ υπερβαίνει το 170%. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και το ταμείο έκτακτης ανάγκης που ιδρύθηκε πριν από τέσσερα χρόνια κατέχουν περίπου 195 δισ. ευρώ.
Η Ε.Ε. πρέπει να αναγνωρίσει ότι είναι προς το συμφέρον όλων των κρατών-μελών της να επιστρέψει η Ελλάδα στον δρόμο της φερεγγυότητας, κάτι που σημαίνει περαιτέρω μείωση χρέους. Η υπερβολική δημοσιονομική λιτότητα δεν βοηθάει. Η δημοσιονομική αδιαλλαξία της Γερμανίας επέτεινε τα οικονομικά προβλήματα της Ευρωζώνης. Πιο λογικά ήταν τα σχόλια που έκανε προσφάτως ο Γάλλος υπουργός Προϋπολογισμού, Κριστιάν Εκέρ, μιλώντας στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση, όταν είπε πως «πρέπει να επιτρέψουμε στην Ελλάδα να επιστρέψει στην ανάπτυξη».
Αν αποτελεί στόχο η αποκατάσταση της ενότητας στην Ευρώπη -και θα έπρεπε να αποτελεί- η επίδειξη ευελιξίας θα αποφέρει ένα δώρο. Θα αναγνωρίζονταν η εντολή που δόθηκε στη νέα ελληνική κυβέρνηση και η διαμαρτυρία που εξέφρασαν οι Ελληνες ψηφοφόροι στις πρόσφατες εκλογές. Στην πρώτη περίπτωση, το μόνο που χρειάζεται είναι μικρό χρηματοπιστωτικό περιθώριο που θα επιτρέψει στην ΕΚΤ να εξακολουθήσει να χρηματοδοτεί τις ελληνικές τράπεζες και να χαλαρώσουν οι προθεσμίες της συμφωνίας διάσωσης όσο διαρκούν οι διαπραγματεύσεις. Η Ελλάδα και η Ε.Ε. επιθυμούν και οι δύο την παραμονή της χώρας στο ευρώ. Ωστόσο ο κίνδυνος να στραβοπατήσουν μια άπειρη νέα κυβέρνηση και οι σκληροί εταίροι της παραμένει υψηλός. Οι Ευρωπαίοι πιστωτές πρέπει να κατανοήσουν ότι το κόστος μιας ελληνικής εξόδου από το ευρώ θα είναι τεράστιο – όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για ολόκληρη την Ενωση.