Αυτάρεσκοι, εγωκεντρικοί και επηρμένοι –με μια λέξη: Βαρουφάκηδες– οι Ελληνες έχουμε την πεποίθηση ότι τα δεινά που υπέστη η χώρα στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου από τον ναζισμό, μας καθιστούν κατά κάποιο τρόπο ξεχωριστούς μεταξύ των ευρωπαϊκών λαών. Θεωρούμε, επίσης, ότι όλη αυτή η «μεγάλη» (στην πραγματικότητα από μικρή έως ασήμαντη) προσφορά μας για την ήττα των δυνάμεων του Αξονα δεν έχει ανταμειφθεί όπως θα της άξιζε και αυτό το παράπονο είναι που δημιουργεί στην κοινή γνώμη την ηθική βάση της διεκδίκησης αποζημιώσεων από τη Γερμανία της Μέρκελ για λογαριασμό της Γερμανίας του Χίτλερ. Μάλιστα!
Ας δούμε τώρα τι υπέφεραν οι Πολωνοί –πολύ πιο φρέσκοι από εμάς στην Ε.Ε.– στη διάρκεια του ίδιου πολέμου. Οι νεκροί από τον αεροπορικό βομβαρδισμό της Βαρσοβίας, στην έναρξη του πολέμου, ήταν όσοι και οι νεκροί από τον βομβαρδισμό της Δρέσδης, στο τέλος του πολέμου. Και αυτό ήταν μόνο η αρχή, γιατί σύμφωνα με τους υπολογισμούς ιστορικών, ένας Πολωνός το 1933 είχε τις ίδιες ακριβώς πιθανότητες να είναι ζωντανός το 1945 με έναν Εβραίο στη Γερμανία του 1933. Μόνον οι νεκροί της ηρωικής εξέγερσης της Βαρσοβίας το 1944 ήσαν όσοι και οι νεκροί Ιάπωνες της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι. Στα πολωνικά σχολεία, τα παιδιά μαθαίνουν σήμερα ότι οι Πολωνοί (συμπεριλαμβανομένων των Εβραίων της χώρας) που έχασαν τη ζωή τους κατά τον Β΄ Π. Π. αριθμούνται στα έξι εκατομμύρια. Πιο κοντά στην αλήθεια είναι ο αριθμός των 4,8 εκατομμυρίων νεκρών, αλλά και αυτό δεν αλλάζει την πραγματικότητα ότι καμία άλλη χώρα –ίσως εκτός της Λευκορωσίας και της Ουκρανίας– δεν υπέφερε στον πόλεμο όσο η Πολωνία.
Πώς εξηγείται, λοιπόν, ότι σήμερα οι Πολωνοί είναι «καλύτεροι Ευρωπαίοι» (όπως θα έλεγε ο Γ. Βαρουφάκης) από εμάς; Πολύ απλά, επειδή συγχρόνως με την τυραννία του ναζισμού των Γερμανών υπέστησαν και την τυραννία του κομμουνισμού των Ρώσων και αυτό τους κάνει να εκτιμούν καλύτερα από εμάς την αξία της ενωμένης Ευρώπης. Είναι ενδεικτικό ότι τα θύματα από τη ρωσική κατοχή της ανατολικής Πολωνίας, στο διάστημα των είκοσι μηνών μέχρι την εισβολή των Γερμανών στη Σοβιετία, αριθμούνται στις 100.000 και, επίσης, ότι ο αριθμός των συλληφθέντων από τη σταλινική NKVD κατά το ίδιο χρονικό διάστημα ήταν μεγαλύτερος από εκείνον των συλληφθέντων συνολικά στην υπόλοιπη σοβιετική επικράτεια. Οσο για τον αισχρό ρόλο των Ρώσων στην εξέγερση της Βαρσοβίας το 1944, είναι γνωστός: πρώτα ενθάρρυναν την εξέγερση και έπειτα περίμεναν σε απόσταση ασφαλείας ώσπου τα SS να καταστρέψουν κυριολεκτικά ολόκληρη την πόλη.
Τίποτε από αυτά δεν έχει ξεχαστεί στην Πολωνία. Οταν η χώρα έγινε δεκτή στην Ε.Ε., μια διακεκριμένη λογοτεχνική κριτικός έγραψε: «Στην Ευρώπη, ναι, αλλά με τους νεκρούς μας». Εντούτοις, τις θυσίες τους οι Πολωνοί δεν τις έχουν αναγάγει σε νεύρωση και, πολύ περισσότερο, δεν τις έχουν κάνει στοιχείο των διμερών σχέσεών τους με τη Γερμανία, όπως πάμε να κάνουμε εμείς τώρα. Δεν θεωρούν ότι η «λαϊκή εντολή» της δικής τους κυβέρνησης υπερτερεί των λαϊκών εντολών των άλλων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, ούτε ότι η ισοτιμία και η αλληλεγγύη, που εμείς επικαλούμαστε κατά κόρον, δεν συνοδεύονται από ανάλογες υποχρεώσεις. Με λίγα λόγια, οι Πολωνοί δεν είναι εγκλωβισμένοι στη δική μας ανατολίτικη ακινησία του χρόνου και, επίσης, καταλαβαίνουν ότι μετέχουν στην Ευρωπαϊκή Ενωση μαζί με άλλους.
Βέβαια, η μεγάλη διαφορά από εμάς είναι ότι η Πολωνία ήταν και παραμένει βαθύτατα ευρωπαϊκή χώρα ως προς τον πολιτισμό της. Σαράντα τέσσερα χρόνια κομμουνισμού, παρά τις εργώδεις προσπάθειες των Σοβιετικών, δεν κατάφεραν να ξεριζώσουν την αστική της παράδοση και τον ευρωπαϊκό χαρακτήρα της. Ενώ εμείς; Εμείς προβάλουμε τις θυσίες μας στον αγώνα εναντίον του ναζισμού, παραβλέποντας ότι το κόστος του Εμφυλίου ήταν μεγαλύτερο και σε ανθρώπινες ζωές και σε υλικές ζημίες από εκείνο της Κατοχής. Εμείς κυλιόμαστε μέσα στον βλακώδη λυρισμό της ήττας της Αριστεράς, της χαμένης Ανοιξης και της συναφούς μπουρδολογίας, ενώ κανονικά θα έπρεπε να είχαμε την προτομή του στρατηγού Σκόμπυ στην πλατεία Συντάγματος.
ΥΓ. Για όσους ενδιαφέρονται, τα στοιχεία είναι από το «Bloodlands» του Τίμοθι Σνάιντερ. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα βιβλία σχετικά με την εξόντωση 14.000.000 ανθρώπων σε διάστημα 12 ετών (1933-1945) από χιτλερικούς και σταλινικούς, μόνον στην ανατολική Ευρώπη.
Τι θέλει επιτέλους;
Δεν υπάρχει περίπτωση να γλιτώσουμε από αυτόν. Το κακορίζικο επανήλθε και παρουσίασε χθες τις θέσεις του για τη διαπραγμάτευση, οι οποίες συνοψίζονται στα εξής τέσσερα σημεία: αναδιάρθρωση χρέους (κούρεμα κοινώς), μείωση του ύψους του πρωτογενούς πλεονάσματος, αντικατάσταση της λιτότητας με ανάπτυξη (δηλαδή, ρίξτε χρήμα στην πηγάδα…), μεταρρυθμίσεις για την κατάργηση του πελατειακού κράτους και, τέλος, δημοψήφισμα.
Τα ερωτήματα που γεννώνται είναι πολλά. Ας πούμε, αφού τόσο απεχθάνεται το πελατειακό κράτος (αυτό που ο μπαμπάς του το πήρε ως μικρή βιοτεχνία και το εξέλιξε σε μεγάλη βιομηχανία), γιατί δεν ξεκίνησε την καταπολέμησή του, τότε που μπορούσε, από τους γύρω του, π.χ. τον Πετσάλνικο; Ομως το βασικό ερώτημα είναι γιατί δεν πάει κατευθείαν στον ΣΥΡΙΖΑ (Τ-Λ), αφού ταυτίζεται με τις θέσεις της κυβέρνησης; Εκεί θα βρει, άλλωστε, και την παλιοπαρέα: Ελενα, Λούκα, Βαρούφα, Κοτζιά και τα άλλα τα παιδιά…