Ξάνθη: Μισός αιώνας καρναβάλι

Ξάνθη: Μισός αιώνας καρναβάλι

9' 32" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Σαγηνευτική και πολυπολιτισμική, με μακρά εμπορική παράδοση και αξιοζήλευτη αρχιτεκτονική, η Ξάνθη φορά τα γιορτινά της για να υποδεχτεί τους χιλιάδες επισκέπτες της Αποκριάς. Ευκαιρία να τη γνωρίσουμε!

Οι εκδηλώσεις του καρναβαλιού στην ακριτική πόλη έχουν ήδη ξεκινήσει από τις αρχές του μήνα, όμως πρόκειται να κορυφωθούν την προσεχή Κυριακή με τη μεγάλη παρέλαση στο κέντρο και στις παρυφές της Παλιάς Πόλης. Το ξανθιώτικο καρναβάλι συμπληρώνει φέτος 50 χρόνια και οι αριθμοί του -αν μη τι άλλο- εντυπωσιάζουν: στην παρέλαση το μεσημέρι της Κυριακής θα λάβουν μέρος 34 πολιτιστικοί σύλλογοι με 400 καρναβαλιστές ο καθένας (συνολικά 13.600 άτομα!) – αριθμός συμμετεχόντων που τέθηκε ως όριο, καθώς οι στολές εξαντλήθηκαν μέσα σε λίγες ώρες. Στην κεφαλή της παρέλασης, η οποία ξεκινά από την είσοδο της πόλης στα δυτικά για να τη διατρέξει και διαρκεί περισσότερο από τρεισήμισι ώρες, θα βρίσκονται πέντε άρματα. Η πολύχρωμη πομπή πρόκειται να καταλήξει, όπως κάθε χρόνο, στο ποτάμι, όπου θα πυρποληθεί ο βασιλιάς Καρνάβαλος, συμβολίζοντας την κάθαρση μετά την έκσταση. Οι επισκέπτες από ολόκληρη την Ελλάδα, που αναμένεται να κατακλύσουν το προσεχές τριήμερο την Ξάνθη, υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσουν τις 120.000, φτάνοντας δύο φορές τον πληθυσμό της πόλης.

Ακολουθώντας τους καρναβαλιστές

Ξεκινήσαμε τη βόλτα από την πλατεία και το ρολόι που δεσπόζει στο μέσον της, όπου μας περίμεναν καρναβαλιστές του πολιτιστικού συλλόγου «Κατασκηνωτές», ενός από τους παλιότερους στην Ξάνθη, ο οποίος συμμετέχει ανελλιπώς και με διακρίσεις στις αποκριάτικες εκδηλώσεις από το 1987. Τα μέλη κάθε συλλόγου συσπειρώνονται γύρω από τα λεγόμενα «στέκια», όπου οι προετοιμασίες για το καρναβάλι ξεκινούν κάθε χρόνο αμέσως μετά τη λήξη του. Οι ξανθιώτικες ομάδες ράβουν μόνες τις στολές, με ξεχωριστό θέμα και σκηνοθεσία για τη μεγάλη παρέλαση. Ο σύλλογος των «Κατασκηνωτών», που κέρδισε πέρυσι το βραβείο για την καλύτερη στολή, έχει επιλέξει φέτος ως θέμα τη Φρουτοπία. Ανηφορίζουμε προς τα σοκάκια της Παλιάς Πόλης, ακούγοντας με ενδιαφέρον ιστορίες γλεντιού από παλιότερες αποκριάτικες γιορτές. Αυτές διοργανώνονται από ειδική επιτροπή του Δήμου Ξάνθης ήδη από το 1966. Ξεκίνησαν με σκοπό τότε την αναβίωση των λαϊκών εθίμων και την τόνωση της τοπικής οικονομίας και εξελίχθηκαν σήμερα σε ένα σπουδαίο πολιτιστικό γεγονός.

Στο επετειακό λεύκωμα που εξέδωσε το Κέντρο Πολιτισμού του Δήμου Ξάνθης για τα 50 χρόνια των Θρακικών Λαογραφικών Εορτών, όπως είναι ο τίτλος των καρναβαλικών εκδηλώσεων, διαβάζουμε μια «ανταπόκριση» από την πρώτη ξανθιώτικη καρναβαλική εκδήλωση: «Την Κυριακή 13 Φεβρουαρίου 1966 μπήκε με τη συνοδεία της φιλαρμονικής του Δήμου και χορευτικών συγκροτημάτων και στήθηκε ένας πελώριος γελωτοποιός ως καρνάβαλος στην πλατεία της πόλης. Στήθηκε και η εξέδρα και κάθε βράδυ διάφορα χορευτικά συγκροτήματα με τον ζουρνά και το νταούλι ή την γκάιντα έδιναν επί μία εβδομάδα το “παρών”. Και ο κόσμος έτρεχε, παρά το τρομερό κρύο που περόνιαζε μέχρι το κόκαλο, για να δει, να χαρεί και να συμμετάσχει στα λαλήματα των τραγουδιστών και στα σκιρτήματα των χορευτών».

Εχουμε πια φτάσει με τους καρναβαλιστές στην πριβέ «πρόβα καρναβαλιού» στη Δημοτική Πινακοθήκη «Χρήστος Παυλίδης» στην καρδιά της Παλιάς Πόλης (Ορφέως και Πινδάρου, Τ/25410-22.415). Στο περίβλεπτο κτίριο με τον πλούσιο ξυλόγλυπτο διάκοσμο, χτισμένο στα μέσα του 19ου αιώνα, λειτουργεί ειδικά για την περίοδο των Αποκριών έκθεση αφιερωμένη στα 50 χρόνια του ξανθιώτικου καρναβαλιού, όπου παρουσιάζονται παλιές φορεσιές, ιστορικές αφίσες και πλούσιο αρχειακό υλικό για τα παραδοσιακά αποκριάτικα έθιμα. Το προσεχές τριήμερο, η Πινακοθήκη θα παραμείνει ανοιχτή για το κοινό από τις 11.00 έως τις 21.00.

Η πανέμορφη Παλιά Πόλη

Οπωσδήποτε αυτή την περίοδο η Ξάνθη ζει στο ρυθμό του καρναβαλιού, ωστόσο υπάρχουν πολλά αξιοθέατα, που αξίζει να γνωρίσετε με αφορμή την επίσκεψή σας εδώ. Το πιο εμβληματικό σημείο είναι βέβαια η Παλιά Πόλη ή Παλιά Ξάνθη, χτισμένη αμφιθεατρικά στη βόρεια πλευρά του πολεοδομικού ιστού, στους πρόποδες του ορεινού όγκου της Ροδόπης. Στα πέτρινα σοκάκια και στα γραφικά σταυροδρόμια της υπάρχουν ενημερωτικοί χάρτες, ενώ όλα τα σημαντικά κτίρια, κυρίως αρχοντικά του 19ου αιώνα, φέρουν στον περίβολο δίπλα στις μεγάλες αυλόπορτες ειδική σήμανση με ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία. Και αυτό γιατί η Ξάνθη, χτισμένη δίπλα στα ερείπια της βυζαντινής Ξάνθειας, γνώρισε ιδιαίτερη οικονομική άνθηση στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, λόγω του εμπορίου καπνού και της εγκατάστασης καπνεμπόρων, βιοτεχνών, ακόμη και τραπεζιτών. Πολλά διώροφα αρχοντικά με αυλή διασώζονται, καθώς αναστηλώθηκαν τη δεκαετία του ’90, χάρη στη σχετική νομοθεσία που χρηματοδότησε αυτή την προσπάθεια για την ανάδειξη του πολιτιστικού στοιχείου της πόλης. Κοινό αρχιτεκτονικό χαρακτηριστικό είναι τα σαχνισιά του πρώτου ορόφου, δηλαδή οι προεξοχές στηριγμένες σε ξύλινα δοκάρια. Πολλές φορές είναι τόσο κοντά τα κτίρια, ώστε οι προεξοχές μοιάζουν να σχηματίζουν καμάρες. Τα αρχοντικά Μιχάλογλου, Καραδήμογλου, Καλούδη, Ορφανίδη (το παλιό δημαρχείο, που αυτή την περίοδο αναστηλώνεται) είναι μερικά μόνο από τα αρχιτεκτονικά στολίδια της συνοικίας. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, στις αρχές της δεκαετίας του ’90 ιδρύθηκε ο Σύλλογος για την Προστασία και την Αναβίωση της Παλιάς Ξάνθης.

Περπατώντας λίγα μέτρα από τη Δημοτική Πινακοθήκη, θα συναντήσουμε το Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο της Ξάνθης (Αντίκα 7, Τ/25410-25.421, ωράριο 9.00-14.30, τιμή εισιτηρίου 2 ευρώ). Εκθεμα και το ίδιο ως κτίριο, το αρχοντικό της οικογένειας καπνεμπόρων Κουγιουμτζόγλου χτίστηκε το 1870. Στέγασε για κάποια περίοδο το γερμανικό προξενείο και από το 1975 λειτουργεί ως μουσείο, όπου φιλοξενούνται μόνιμες συλλογές, επί το πλείστον δωρεές ευεργετών. Οι εκθέσεις αποτυπώνουν την κοινωνική και οικονομική ζωή της Ξάνθης των αρχών του 20ού αιώνα.

Η πολυπολιτισμική Ξάνθη

Περπατάμε στα πέτρινα σοκάκια – σε πολλά πλατώματα η θέα προς την καινούργια πόλη και μακριά στον κάμπο της Ξάνθης είναι μοναδική. Πόλη με βαρύ ιστορικό φορτίο και πολυπολιτισμικά χαρακτηριστικά, η Ξάνθη αποτελεί μοναδικό δείγμα αρμονικής συνύπαρξης του χριστιανικού με τον μουσουλμανικό πληθυσμό. Εδώ, λοιπόν, γειτονεύουν χριστιανικές εκκλησίες και τζαμιά. Θα ανηφορίσουμε προς τον Ιερό Ναό Ακάθιστου Υμνου, εκκλησία χτισμένη σε ρυθμό τρίκλιτης βασιλικής, που έχει δώσει το όνομά της στην πιο παλιά συνοικία της πόλης. Χτίστηκε το 1860, μετά τους καταστροφικούς σεισμούς του 1829, και αποτελεί χρονικά τον τελευταίο από τους πέντε ναούς της Παλιάς Πόλης. Διαθέτει ανεξάρτητο καμπαναριό, που ίσως κατασκευάστηκε μεταγενέστερα, και πύλη με κατοικία πορτάρη. Πολλές ακόμη εκκλησίες και μοναστήρια στην ευρύτερη περιοχή είναι σημαντικά.

Σχεδόν στην αντικρινή γειτονιά της Παλιάς Πόλης υψώνεται το τέμενος Αχριάν. Χτίστηκε το 1850, σε θέση όπου μάλλον υπήρχε παλιότερο τέμενος. Στο εσωτερικό του υπάρχει ξύλινη κατασκευή γυναικωνίτη και στον περίβολο παλαιό νεκροταφείο. Το τζαμί βρίσκεται στο κέντρο μιας παλιάς γειτονιάς, η οποία κατοικήθηκε από μουσουλμάνους μετά την οθωμανική κατάκτηση (14ος αιώνας). Από το ίδιο σημείο μπορείτε να απολαύσετε τη θέα προς την πόλη.

Η ώρα έχει περάσει, όμως, και κατηφορίζουμε πίσω, προς το κέντρο της Ξάνθης. Τα καφέ γύρω από το ρολόι γεμίζουν με φοιτητές από το Πολυτεχνείο. Συνεργεία του δήμου κάνουν τους τελευταίους αποκριάτικους στολισμούς και τις προετοιμασίες για την κυριακάτικη παρέλαση. Την ίδια ώρα, τα παραδοσιακά ζαχαροπλαστεία βγάζουν στις προθήκες τα ξακουστά σιροπιαστά και τα πολίτικα γλυκά, περιμένοντας τους επισκέπτες.

Αναλυτικά το πρόγραμμα των εκδηλώσεων του καρναβαλιού υπάρχει στην ιστοσελίδα www.carnivalx.gr.

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ

Το Σπίτι του Χατζιδάκι

Το γνωστό ως Παλιό Φρουραρχείο Ξάνθης, στη συμβολή των οδών Βενιζέλου και Κονίτσης, στο κέντρο της πόλης, χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα από τον Εβραίο καπνέμπορο και ασφαλιστή Ισαάκ Δανιέλ και είναι από τα πιο εντυπωσιακά κτίρια της πόλης. Το 1923 εγκαθίσταται στην Ξάνθη ο δικηγόρος Γεώργιος Χατζιδάκις, ο γιος του οποίου, Μάνος, θα γεννηθεί το 1925. Για μικρό διάστημα, όταν ο συνθέτης ήταν στην ηλικία των πέντε ετών, η οικογένεια νοίκιασε τον δεύτερο όροφο του κτιρίου, στο οποίο διέμεναν εύπορες οικογένειες της πόλης. Το κτίριο αναστηλώθηκε μέσω προγράμματος της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης. Εδώ πρόκειται να λειτουργήσει πολυχώρος τέχνης και καφέ, τα οποία ακόμη δεν έχουν ανοίξει για το κοινό. Κάθε φθινόπωρο διοργανώνεται στην Ξάνθη μουσικό φεστιβάλ με το όνομα του Χατζιδάκι.

Το Σπίτι της Σκιάς

Ιδιωτική έκθεση γλυπτών από ανακυκλώσιμα υλικά και «σκουπίδια», τα οποία υπό συγκεκριμένο φωτισμό αποδίδουν με απίστευτο τρόπο σκιώδεις παραστάσεις προσώπων και τοπίων. Καταδυθείτε στον κόσμο της σκιάς, όπου τα πάντα μπορούν να έχουν διττή σημασία, «πικρή και μαζί αισιόδοξη», και δείτε τον Τζον Λένον ή τον Καβάφη ως σκιές πίσω από μεταλλικά εικαστικά έργα, τα οποία εκ πρώτης όψεως μοιάζουν αλλόκοτα. (Παλιά Πόλη, Μαυρομιχάλη 3, Τ/6977-612.726, καθημερινά 10.00-14.00 και 18.00-20.30, τιμή εισιτηρίου: 2 ευρώ, www.vaitsis.com)

Το Σαββατιάτικο Παζάρι

Κάθε Σάββατο στις παρυφές της Παλιάς Πόλης πραγματοποιείται το ξακουστό παζάρι της Ξάνθης, η ιστορία του οποίου χάνεται στα χρόνια της οθωμανικής περιόδου. Ενα από τα ελάχιστα στην Ελλάδα που διατηρεί τόσο έντονα το χρώμα της παράδοσης, προσελκύει όλο το χρόνο χιλιάδες επισκέπτες από τους όμορους νομούς, ακόμη και από τη γειτονική Βουλγαρία. Εδώ θα βρείτε από τρόφιμα έως ρούχα, χαλιά, είδη οικιακής χρήσης και ό,τι βάλει ο νους σας. Οι περισσότεροι Ξανθιώτες θα περάσουν το πρωί του Σαββάτου από το παζάρι έστω για μία βόλτα.

Μετάβαση

Στην Ξάνθη θα φτάσετε με το αυτοκίνητό σας. Θα ακολουθήσετε την Εγνατία Οδό προς Αλεξανδρούπολη και θα τη συναντήσετε 220 χλμ. μετά τη Θεσσαλονίκη και σε απόσταση 738 χλμ. από την Αθήνα. Από τη Θεσσαλονίκη υπάρχουν δύο σταθμοί διοδίων (2,40 ευρώ για ΙΧ στον καθένα). Δεύτερη επιλογή είναι το αεροπλάνο. Το αεροδρόμιο της Καβάλας «Μέγας Αλέξανδρος» απέχει 20 χλμ. από την πόλη και εξυπηρετείται από την Αθήνα με απευθείας πτήσεις της Aegean (www.aegeanair.com). Υπάρχει, τέλος, και η επιλογή του ΚΤΕΛ – Τ/210-51.32.084 (Αθήνα), Τ/2310-595.423 (Θεσσαλονίκη).

Χώρος στάθμευσης για το καρναβάλι

Την Κυριακή της μεγάλης καρναβαλικής παρέλασης λειτουργεί χώρος στάθμευσης ΙΧ έξω από την πόλη, στη θέση «Aεροδρόμιο Ξάνθης» (έξοδος «Ξάνθη Ανατολικά» από την Εγνατία Οδό). Από εκεί λεωφορεία εκτελούν διαρκώς δρομολόγια προς το κέντρο της πόλης. Στο κέντρο της Ξάνθης λειτουργεί επίσης δημοτικό πάρκινγκ και εκτός Σαββάτου ο χώρος του παζαριού προσφέρεται επίσης για στάθμευση.

Διαμονή

Υπάρχουν πολλά ξενοδοχεία σε όλες τις κατηγορίες, τα περισσότερα στο ιστορικό κέντρο.

Μια σίγουρη επιλογή είναι βέβαια το Hotel Z Palace (Τέρμα Γεωργίου Κονδύλη, Τ/25410-64.414, www.zpalace.gr), από 120 ευρώ το δίκλινο. Επίσης καλό ξενοδοχείο με πολλές παροχές είναι το Elisso (Β. Σοφίας 9, Τ/25410-84.400, www. hotelelisso.gr), από 130 ευρώ το δίκλινο. Καλές κριτικές αποσπά και το Hotel Paris (Δημοκρίτου 12, Τ/25410-20.531-2), από 45 ευρώ το δίκλινο. Τέλος, μια εναλλακτική πλην όμως αξιόπιστη πρόταση είναι και το Happy Living Hostel σε νεοκλασικό της Παλιάς Πόλης (Β. Σοφίας 1α, Τ/25410-73.547), από 15 ευρώ το άτομο.  

*Οι τιμές των ξενοδοχείων αλλάζουν ανάλογα με την περίοδο, ενώ πολλά βγάζουν ειδικές προσφορές. Κάντε οπωσδήποτε κράτηση για το τριήμερο του καρναβαλιού.

Για κρατήσεις που αφορούν τη διαμονή σας επισκεφθείτε τo:

www.booking.com

Φαγητό

Στην Ξάνθη θα βρείτε πολλά εστιατόρια όλων των κατηγοριών, στα οποία μπορείτε να γευματίσετε με 15 ευρώ το άτομο. Ξεχωρίζουν η Παλαιά Πόλις (Χασιρτζόγλου 7, Τ/25410-68.685), όπου αξίζει να δοκιμάσετε γιαουρτλού κεμπάπ, και η Αμάλθεια (Μαυρομιχάλη 9, Παλιά Πόλη, Τ/25410-23.550), για το παραδοσιακό λουκάνικο που σερβίρει και… όχι μόνο.

*Το τριήμερο του καρναβαλιού καλό είναι να κάνετε κράτηση στα περισσότερα εστιατόρια.

Καφές

Κατά τη διάρκεια του περιπάτου στην Παλιά Πόλη, μπορείτε να καθίσετε για ζεστό ρόφημα σε ένα από τα πολλά καλοσχεδιασμένα καφέ-στέκια, ώστε να πάρετε μυρωδιά της γραφικής συνοικίας. Το Ντίλι-Ντίλι (Πυγμαλίωνος Χρηστίδη 2, Τ/25415-50.575), για το οποίο έχουν γράψει μέχρι και οι New York Times, βρίσκεται χαμηλά, στην είσοδο της Παλιάς Πόλης, ενώ την επίσης καλόγουστη Τυφλόμυγα (Ορφέως 20, Τ/25410-64.860) θα τη βρείτε κοντά στη Δημοτική Πινακοθήκη. Στα περισσότερα καφέ της Ξάνθης προσφέρονται λουκουμάκι και μεζέδες για τσίπουρο.

Γλυκό

Η Ξάνθη φημίζεται για τα παραδοσιακά ζαχαροπλαστεία της και οι επιλογές εδώ είναι πολλές. Δοκιμάστε σιροπιαστά στο Καζάνι (28ης Οκτωβρίου 278, Τ/25410-65.866), που λειτουργεί από το 1939 κοντά στην είσοδο της πόλης, και οπωσδήποτε καριόκες από τον Παπαπαρασκευά, που δημιουργεί τα φημισμένα γλυκάκια του από το 1926 (28ης Οκτωβρίου 186, Τ/25410-22.677, www.papaparaskevas.gr). Αφήστε όμως και λίγο χώρο για το παραδοσιακό γλυκό σεκέρ παρέ με σιμιγδάλι και φρέσκο βούτυρο από τη Νέα Ελλάς (Β. Κωνσταντίνου 8, Τ/25410-21.095), οικογενειακή επιχείρηση που ιδρύθηκε το 1896.

 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή