Η αποσυμφόρηση και η βελτίωση των συνθηκών για την Αμυγδαλέζα είναι ο πρώτος στόχος, σύμφωνα με την αναπληρώτρια υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής, Τασία Χριστοδουλοπούλου. Εξηγεί ότι στο εξής «τα ευρωπαϊκά κονδύλια για τη μετανάστευση θα πάνε στην υποδοχή, στις ανοιχτές δομές φιλοξενίας και στην κοινωνική ένταξη», προσθέτει όμως ότι θα παραμείνουν κάποιες «κλειστές δομές». Για τη συνθήκη Σένγκεν περιορίζεται να δηλώσει ότι πρόκειται για θέμα εξωτερικής πολιτικής, ενώ όσον αφορά στην ιθαγένεια αποκαλύπτει ότι ο νέος νόμος θα περιέχει συνδυασμό απαιτήσεων (γέννησης και φοίτησης) για την απόκτηση ιθαγένειας σε παιδιά δεύτερης γενιάς μεταναστών.
– Αυτές τις ημέρες φεύγουν οι πρώτες ομάδες μεταναστών από την Αμυγδαλέζα. Ποια ακριβώς διαδικασία θα ακολουθηθεί;
– Αλλάζει η πολιτική σχετικά με την κράτηση. Σύμφωνα με τον νόμο 3907/2011, ο οποίος έχει ενσωματώσει τις ευρωπαϊκές οδηγίες και τον οποίο θα ακολουθήσουμε χωρίς τροποποιήσεις, η κράτηση την οποία εφάρμοσε η προηγούμενη κυβέρνηση είναι το έσχατο μέσο. Προηγούνται εναλλακτικά μέτρα, όπως η εμφάνιση στο τμήμα, η καταβολή χρηματικής εγγύησης, η παρακράτηση εγγράφων.
Ξεκινάμε σταδιακά, από κάποιες ομάδες που πρέπει εκ της νομοθεσίας να φύγουν, όσοι έχουν συμπληρώσει 18 μήνες κράτησης. Υπάρχουν 115 άτομα που έχουν αιτηθεί άσυλο και οι οποίοι δεν θα έπρεπε να κρατούνται. Κάποιοι είναι απελάσιμοι αλλά η απέλαση είναι ανέφικτη (σ.σ. δεν έχουμε διπλωματικές σχέσεις με τις χώρες προέλευσης), οπότε οφείλουμε να τους παρέχουμε προσωρινό καθεστώς ανοχής με κάποιους περιοριστικούς όρους. Οσο αραιώνει ο πληθυσμός στην Αμυγδαλέζα, θα φτιάχνουμε τις συνθήκες γι’ αυτούς που θα μένουν.
Υπάρχουν επίσης περίπου 60 ασυνόδευτοι ανήλικοι και άλλα 90 άτομα, που πιθανότατα είναι ανήλικοι αλλά δεν έχουν χαρτιά που να το πιστοποιούν, οι οποίοι θα έπρεπε να πάνε σε ξενώνες ανηλίκων. Μέχρι να βρούμε δομές φιλοξενίας δεν θα βγάλουμε ανήλικους στον δρόμο. Βρισκόμαστε σε επαφή με το υπουργείο Υγείας για τις ευάλωτες ομάδες, ασθενείς με έιτζ, φυματίωση και ψυχικά νοσήματα, που πρέπει να νοσηλευτούν.
– Ολοι αυτοί οι άνθρωποι πώς θα επιβιώσουν; Οι συνθήκες είναι ήδη δύσκολες και από τη μία είναι ευάλωτοι σε παραβατικές συμπεριφορές και από την άλλη αποτελούν εύκολο στόχο…
– Προφανώς, γιατί το οργανωμένο έγκλημα, εγχώριο και διεθνές, από αυτές τις ομάδες θα στρατολογήσει. Ομως η κράτηση ακόμα και με τη λογική της προστασίας της υπόλοιπης κοινωνίας που λέτε, δεν μπορεί να είναι αιώνια. Δεν μπορούμε να κρατάμε για πάντα κάποιους στη φυλακή από τον φόβο μήπως δεν επανενταχθούν. Το καθεστώς ελευθερίας για όλους τους ανθρώπους μπορεί σε κάποιες κατηγορίες πληθυσμού να δημιουργεί κάποια ανησυχία. Νομίζω όμως ότι είναι καλύτερα να λειτουργείς με γενναιοδωρία και να δημιουργείς αισθήματα ευγνωμοσύνης παρά φόβο.
Αρκετοί από όσους βρίσκονται στην Αμυγδαλέζα έχουν δεσμούς με τη χώρα και άρα υπάρχει μια υποστήριξη. Εχουμε καλέσει τις ΜΚΟ για να τους ενημερώσουν και να τους κατευθύνουν σε δομές που θα μπορούσαν να τους στηρίξουν. Δυστυχώς, δεν έχουμε τη δυνατότητα να τους παρέχουμε στέγη.
– Ο στόχος είναι όλα τα κέντρα κράτησης να μετατραπούν σε ανοιχτές δομές;
– Οχι, θα μείνουν κάποια κλειστά, αλλά δεν ξέρουμε ποια και πόσες θέσεις θα έχουν. Ομως τα χρήματα από τα ευρωπαϊκά κονδύλια θα πάνε στην υποδοχή, στις ανοιχτές δομές φιλοξενίας και στην κοινωνική ένταξη. Το χρηματοδοτικό πρόγραμμα ΑΣΥΛΟ θα έρθει στο υπ. Εσωτερικών από την αστυνομία, η οποία θα κρατήσει τη χρηματοδότηση από το ταμείο Ασφάλεια και Εξωτερικά Σύνορα.
– Εχετε πει, το μεταναστευτικό για να επιλυθεί θέλει ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Υπάρχει;
– Είναι φανερό πως όχι, αλλά μπορούμε να τη διεκδικήσουμε. Η Ευρώπη βολεύεται να κρατάμε εδώ τους μετανάστες και η μόνη παραχώρηση που κάνει στο «Δουβλίνο» είναι να μη μας επιστρέφει τους πρόσφυγες γιατί στην Ελλάδα «οι συνθήκες είναι απάνθρωπες και εξευτελιστικές». Εμείς λοιπόν λέμε ότι θα βελτιώσουμε τις συνθήκες, αλλά ζητάμε αλληλεγγύη. Το Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Ασυλο του 2008 λέει ότι οι χώρες της Ε.Ε. πρέπει να έχουν αναλογική κατανομή μεταναστών και προσφύγων, και πάνω σε αυτό θα οργανώσουμε καμπάνια. Σκεφτόμαστε να φτιάξουμε μάλιστα κριτήρια ανάλογα με τη γλώσσα που μιλούν οι μετανάστες ή με το πού βρίσκεται η οικογένειά τους ή τι δουλειά κάνουν.
– Η «πρόταση» να παρακάμψουμε τη Σένγκεν και να αφήσουμε 500.000 μετανάστες να πάνε στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες σάς βρίσκει σύμφωνη;
– Ο περιορισμός της Σένγκεν είναι ένα εμπόδιο για την πολιτική μας. Ομως, αυτά είναι θέματα εξωτερικής πολιτικής που δεν είναι δικής μου αρμοδιότητας και δεν θα ήθελα να τα ακουμπήσω στο όνομα της μεταναστευτικής πολιτικής.
Οι προϋποθέσεις για την ιθαγένεια
– Εχετε πει ότι τα παιδιά μεταναστών δεύτερης γενιάς θα αποκτήσουν ιθαγένεια. Δεδομένης και της απόφασης του ΣτΕ (σ.σ.: που έκρινε αντισυνταγματικές τις διατάξεις του νόμου 3838/10 για την απόδοση της ελληνικής ιθαγένειας σε αλλοδαπούς) με ποιες προϋποθέσεις θα γίνεται η απόδοση ιθαγένειας;
– Θα λάβουμε υπόψη μας το νομοσχέδιο που είχε καταθέσει ο ΣΥΡΙΖΑ ως αντιπολίτευση για το θέμα, το νομοσχέδιο που είχε έτοιμο η προηγούμενη κυβέρνηση καθώς και την απόφαση του ΣτΕ, για να καταλήξουμε στην ακριβή διατύπωση. Ηδη έχουμε κάνει αρκετές συσκέψεις προκειμένου να μη δημιουργηθεί ξανά ζήτημα αντισυνταγματικότητας και να αφήσουμε πάλι στο κενό τα παιδιά μεταναστών που έχουν γεννηθεί και ζουν στη χώρα μας. Το νομοσχέδιο πιστεύω ότι θα έρθει σύντομα στη Βουλή.
– Εχετε καταλήξει στις προϋποθέσεις με βάση τις οποίες τα παιδιά δεύτερης γενιάς θα αποκτούν ιθαγένεια;
– Η πρόθεση είναι να πάρουν ιθαγένεια τα παιδιά που έχουν γεννηθεί εδώ ή σπουδάζουν εδώ. Σχεδιάζεται να υπάρχει διπλή πρόβλεψη γέννησης και φοίτησης λίγων χρόνων σε ελληνικό σχολείο, ώστε να πληρούνται οι όροι της κοινωνικής ένταξης. Το να έχει πάει ένα παιδί σε ελληνικό σχολείο εξασφαλίζει ότι και οι γονείς του είναι κάποια χρόνια εδώ, γιατί η κοινωνική ένταξη ενός παιδιού αρχικά εξασφαλίζεται μέσω της οικογένειάς του. Τα παιδιά αφού φοιτήσουν σε ελληνικό σχολείο θα παίρνουν την ιθαγένεια αναδρομικά. Θέλουμε να αποφύγουμε την τουριστική ιθαγένεια, δηλαδή να αποκτά ένα παιδί ιθαγένεια και μετά να γυρίζει στην πατρίδα του και να την επικαλείται όποτε χρειαστεί.