ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Εκπληξη δήλωναν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι την Παρασκευή, όταν στην Αθήνα ανακοινώνονταν μία σειρά από νομοσχέδια που θα περάσουν τις επόμενες μέρες από τη Βουλή. «Δεν έχουμε συζητήσει τίποτα με την ελληνική πλευρά» λέει Ευρωπαίος αξιωματούχος στην «Κ», προσπαθώντας να κρύψει την απογοήτευσή του για την έλλειψη επικοινωνίας με την Αθήνα. Ο βασικός δίαυλος επικοινωνίας φαίνεται να είναι ο κ. Χουλιαράκης (Ελληνας εκπρόσωπος στο EWG – συμβούλιο οικονομικών εμπειρογνωμόνων των υπουργείων Οικονομικών) για τον οποίο οι εταίροι έχουν μόνο καλά λόγια να πουν. Δυστυχώς, όμως, ο ίδιος μοιράζει τον χρόνο του ανάμεσα σε Βρυξέλλες – Αθήνα – Μάντσεστερ, όπου παραμένει ακόμα καθηγητής στο πανεπιστήμιο της πόλης.
Στο μεταξύ, οι συνεχείς δηλώσεις και συνεντεύξεις του Ελληνα υπουργού Οικονομικών προκάλεσαν έντονο προβληματισμό τόσο στο Euroworking Group της περασμένης Πέμπτης όσο και στη συνεδρίαση του EFSF την Παρασκευή. Ιδιαίτερα μετά τις δηλώσεις του κ. Βαρουφάκη ότι η συμφωνία για παράταση κατήργησε το Μνημόνιο. Οπως λένε Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, μέσα στη συμφωνία εμπεριέχεται ακριβώς η επέκταση του Μνημονίου (Μemorandum of Understanding), ενώ μία σειρά από χώρες (ανάμεσά τους η Γερμανία και η Πορτογαλία) εξέφρασαν ακόμα και την ανησυχία τους ότι η απόφαση που πήραν για επέκταση του προγράμματος μπορεί να δημιουργήσει ακόμα και νομικό πρόβλημα στις χώρες τους (σε περίπτωση που κριθεί ότι πήραν λάθος απόφαση).
Το μεγάλο πρόβλημα της Αθήνας αυτή τη στιγμή είναι η κάλυψη των μεγάλων χρηματοδοτικών της αναγκών. Στις Βρυξέλλες και στη Φρανκφούρτη γνωρίζουν πολύ καλά ότι οι ανάγκες της Ελλάδας είναι βασικά μέχρι τον Αύγουστο. Μετά και για όλο το 2016 οι χρηματοδοτικές ανάγκες είναι πολύ μικρές. Γι’ αυτό και Ευρωπαίος αξιωματούχος λέει στην «Κ» ότι «τώρα είναι που μπορούμε να ασκήσουμε πίεση στην ελληνική κυβέρνηση», ως μέρος μιας διαπραγματευτικής στρατηγικής. Και ενώ κανένας Ευρωπαίος αξιωματούχος με τον οποίο μίλησε η «Κ» δεν έδωσε απάντηση στο πώς θα χρηματοδοτηθεί η χώρα τους επόμενους μήνες, ούτε βρέθηκε λύση στο Euroworking Group της Πέμπτης, αυτό που μερικοί δίνουν ως απάντηση στην ερώτηση είναι να «προχωρήσει η Ελλάδα άμεσα με τις μεταρρυθμίσεις».
Οι επιλογές για άμεση χρηματοδότηση δεν είναι πολλές και βασίζονται κατά κύριο λόγο στις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), το διοικητικό συμβούλιο της οποίας αποτελείται από αρκετές «σκληρές» φωνές. Πρώτο θέμα που πρέπει να αποφασίσουν στη Φρανκφούρτη είναι κατά πόσο η απόφαση που πήραν στην αρχή του μήνα για άρση του waiver, δηλαδή της εξαίρεσης των ελληνικών ομολόγων ως εγγύηση για χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών, μπορεί να επανέλθει. Ενώ πολλοί περίμεναν ότι η αποστολή των δεσμεύσεων της ελληνικής πλευράς την προηγούμενη εβδομάδα (email Βαρουφάκη) θα άλλαζε άμεσα την απόφαση της ΕΚΤ, ώστε να δέχεται τα ελληνικά ομόλογα ως εγγύηση, αυτό δεν αποδεικνύεται τελικά τόσο εύκολο.
Ο κ. Ντράγκι πριν από μερικές ημέρες είπε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πως «όταν καταργήσαμε την απόφαση της εξαίρεσης, ξεκάθαρα δηλώσαμε ότι εάν δεν γίνει η αξιολόγηση του προγράμματος, τότε δεν θα την επαναφέρουμε», βάζοντας τον όρο της αξιολόγησης του προγράμματος στο τραπέζι. Αλλος Ευρωπαίος αξιωματούχος έλεγε στην «Κ» ότι το γράμμα του κ. Βαρουφάκη δεν ήταν αρκετό, καθώς ήταν πολύ ασαφές για να αλλάξει την απόφαση της ΕΚΤ. Μέχρι στιγμής κυριαρχεί η άποψη ότι μια πετυχημένη ολοκλήρωση της αξιολόγησης με τρίτο πρόγραμμα στον ορίζοντα θα ήταν λόγοι για την επανεφαρμογή του waiver, κάτι που εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να γίνει άμεσα.
Η πιο αναμενόμενη λύση είναι να αυξηθεί το όριο της έκδοσης εντόκων γραμματίων από τα 15 δισ., που είναι σήμερα και έχει υπερκαλυφθεί, σε μερικά δισ. περισσότερο, ώστε να καταφέρει η Ελλάδα να πληρώσει τουλάχιστον τις ανάγκες του Μαρτίου. Αυτή είναι μία απόφαση που κατά βάση πρέπει να την πάρει η ΕΚΤ σε συνεργασία με την τρόικα, καθώς το όριο των 15 δισ. έχει τεθεί από την τρόικα, υπονοείται στο πρόγραμμα, αλλά δεν υπήρξε ποτέ μια «ξεκάθαρη απόφαση πάνω στο θέμα» λέει Ευρωπαίος αξιωματούχος.
Ο Αύγουστος του ’12 και η στάση της ΕΚΤ σήμερα
Οσοι παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις, θυμούνται ότι και στο παρελθόν, τον Αύγουστο του 2012, όταν ο κ. Στουρνάρας κρατούσε τα ηνία του υπουργείου Οικονομικών και τα έσοδα πάλι είχαν καταρρεύσει, μετά τις δύο εκλογικές αναμετρήσεις, το όριο της ΕΚΤ είχε αλλάξει δύο φορές, φτάνοντας σχεδόν τα 19 δισ. ευρώ. Ο φόβος της ΕΚΤ όμως βρίσκεται στο ότι αν αυξηθεί το όριο τότε οι ελληνικές τράπεζες θα υποχρεωθούν να αγοράσουν τα έντοκα γραμμάτια και «καμία τράπεζα δεν θα ήθελε στο χαρτοφυλάκιό της αυτά τα χαρτιά», όπως λέει Ευρωπαίος αξιωματούχος. Για την ΕΚΤ τα έντοκα γραμμάτια που θα αναγκαστούν να αγοράσουν οι τράπεζες θεωρούνται έμμεση χρηματοδότηση από την ΕΚΤ. «Αν βρείτε ξένους επενδυτές να τα αγοράσουν και όχι τις ελληνικές τράπεζες τότε πολύ πιο εύκολα θα έδινε το πράσινο φως η ΕΚΤ», λέει ο ίδιος. Η άλλη ελληνική πρόταση στους Ευρωπαίους είναι να επιστραφούν τα κέρδη των κεντρικών τραπεζών, αξίας περίπου 2 δισ. ευρώ και αυτά να πάνε απευθείας για την αποπληρωμή των δανείων. Αυτό όμως είναι απόφαση των κρατών-μελών και ισχύει ο όρος ότι για να λάβει η Ελλάδα τα χρήματα αυτά πρέπει να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση. Η Γερμανία μέχρι στιγμής δεν δέχεται κάτι τέτοιο και ακόμα και αν μερικές χώρες δεχτούν την ελληνική πρόταση αυτή η απόφαση θα πρέπει να παρθεί ομόφωνα από το Eurogroup.