Σε ολική αναδίπλωση οδηγήθηκε η Τουρκία, αποσύροντας την ΝΟΤΑΜ με την οποία δέσμευε, παραβιάζοντας ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα, για τους επόμενους δέκα μήνες του τρέχοντος έτους, μια τεράστια περιοχή στο Αιγαίο για ασκήσεις με πραγματικά πυρά, προκαλώντας ικανοποίηση στα υπουργεία Εξωτερικών και Αμυνας.
Με την κίνηση της Αγκυρας, η κατάσταση ομαλοποιήθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα, ενώ διπλωματικές πηγές στην Αθήνα εκφράζουν την ικανοποίησή τους, επισημαίνοντας ότι η τουρκική κυβέρνηση με την απόφασή της συνέβαλε καθοριστικά και στην αποκλιμάκωση της έντασης και στη δημιουργία κλίματος διαλόγου μεταξύ των δύο χωρών.
Είχε προηγηθεί ένα Σαββατοκύριακο έντονης διπλωματικής δραστηριότητας, με την Αθήνα να διαφοροποιεί αισθητά σε σχέση με το παρελθόν την τακτική της και αντί να διαμαρτυρηθεί πρώτα στην Αγκυρα, απευθύνθηκε με έντονα διαβήματα στην Ε.Ε., στον ΟΗΕ, στον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπλοΐας (ICAO), στο ΝΑΤΟ ζητώντας την παρέμβασή τους. Το διάβημα προς το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών έγινε τελικά χθες το απόγευμα, σχεδόν ταυτόχρονα με την ακύρωση της ΝΟΤΑΜ. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, καθοριστικό ρόλο στην αποκλιμάκωση της έντασης διαδραμάτισε το ΝΑΤΟ, το οποίο για πρώτη φορά έκανε αποδεκτό πλήρως το ελληνικό διάβημα, εγκαταλείποντας την τακτική των ίσων αποστάσεων και ζήτησε από την Αγκυρα να αποσύρει τη ΝΟΤΑΜ. Από την ανάγνωση του φακέλου που παρουσίασε στον κ. Στόλντεμπεργκ ο Ελληνας μόνιμος αντιπρόσωπος στη Συμμαχία Μιχάλης Διάμεσης έγινε αντιληπτό ότι δημιουργούνται νέα δεδομένα, ικανά να απειλήσουν τη συνοχή του ΝΑΤΟ σε μια κρίσιμη γεωπολιτικά περίοδο και με την κρίση στην Ουκρανία να είναι άμεση προτεραιότητα και έτσι έγινε η παρέμβαση προς την Αγκυρα για να αποφευχθούν τα χειρότερα.
Η Αγκυρα, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, χθες το πρωί τροποποίησε τη ΝΟΤΑΜ, εξαιρώντας από τις δεσμευμένες περιοχές τη Λήμνο, κίνηση που απορρίφθηκε άμεσα από την Αθήνα. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τις συντεταγμένες που πήρε το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, η Τουρκία είχε συμπεριλάβει στις υπό δέσμευση περιοχές εναέριο χώρο και χερσαίο έδαφος του ακριτικού νησιού, αλλά και αιγιαλίτιδα ζώνη του Αγίου Ευστρατίου. Οι πιέσεις όμως συνεχίστηκαν και αργά το απόγευμα χθες, η Αγκυρα ανακοίνωσε ότι ακυρώνει τη ΝΟΤΑΜ.
Διαβουλεύσεις
Μετά την εξέλιξη αυτή, τον λόγο φαίνεται να έχει και πάλι η διμερής διπλωματία. Την περασμένη Παρασκευή, τα υπουργεία Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας αποφάσισαν να αρχίσει ένας νέος κύκλος διαβουλεύσεων με στόχο να ενισχυθεί το υφιστάμενο πλαίσιο των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο χωρών. Επικεφαλής από τουρκικής πλευράς παραμένει ο υφυπουργός Εξωτερικών Φεριντούν Σινιρίογλου, ενώ από την ελληνική πλευρά την αποστολή αυτή αναλαμβάνει ο νέος γ.γ. Δημήτρης Παρασκευόπουλος, από τους πλέον έμπειρους και ικανούς Ελληνες διπλωμάτες με άριστη γνώση των ελληνοτουρκικών προβλημάτων. Προφανώς ένα από τα βασικά ΜΟΕ που θα έπρεπε να είναι στην κορυφή της ατζέντας της Αθήνας είναι οι μόνιμες και επιθετικές μονομερείς ενέργειες της Αγκυρας, που συχνά υπονομεύουν κάθε προσπάθεια διαλόγου και προσέγγισης. Αποτιμώντας τις εξελίξεις ο υφυπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Τόσκας δήλωσε ότι οι Τούρκοι προσπαθούν να εκμεταλλευθούν το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι επικεντρωμένη στην επίλυση των οικονομικών προβλημάτων, αλλά και γεωπολιτικά την κατάσταση.
Αντιδράσεις από τα πολιτικά κόμματα
Ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Πάνος Καμμένος δήλωσε ότι το υπουργείο έχει πάντα σε ετοιμότητα τις Ενοπλες Δυνάμεις της χώρας και πρόσθεσε ότι όταν αεροσκάφος μπαίνει και παραβιάζει ή προβαίνει σε παραβάσεις αναχαιτίζεται.
Η Ν.Δ. ζήτησε τη σύγκληση του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής προκειμένου να υπάρξει ενημέρωση των πολιτικών κομμάτων για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ενώ ο πρόεδρος της Ν.Δ. Αντώνης Σαμαράς επικοινώνησε τη Δευτέρα με τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ, Μιχάλη Κωσταράκο, προκειμένου να ενημερωθεί για την κατάσταση που δημιουργήθηκε. Απαντώντας, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος έκανε λόγο για αθόρυβη και αποτελεσματική διπλωματία εκ μέρους της κυβέρνησης, επέκρινε τον κ. Σαμαρά γιατί ζήτησε ενημέρωση από τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ και όχι από την πολιτική ηγεσία και πρόσθεσε ότι ο τέως πρωθυπουργός θα έπρεπε να αναμένει τις εξελίξεις πριν ζητήσει σύγκληση του ΕΣΕΠ.
Το «Ποτάμι» τονίζει ότι η ελληνική κυβέρνηση «σωστά κατήγγειλε την αλαζονική πρωτοβουλία της Τουρκίας» και ζήτησε την άμεση συγκρότηση και σύγκληση του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής υπό τον υπουργό Εξωτερικών.
Το ΚΚΕ με ανακοίνωσή του καταδίκασε την έκδοση της ΝΟΤΑΜ και επισημαίνει επίσης ότι «με την πρόκληση αυτή κλιμακώνονται οι ενέργειες, στις οποίες συστηματικά προβαίνει η Τουρκία για μεγάλο χρονικό διάστημα, στο πλαίσιο της αμφισβήτησης τόσο της κυπριακής ΑΟΖ, όσο και των ελληνικών συνόρων, στη γραμμή της διχοτόμησης του Αιγαίου, που ενθαρρύνεται και από τους σχετικούς σχεδιασμούς και τις πρακτικές του ΝΑΤΟ».
Ο Ν. Αναστασιάδης
Στη Λευκωσία, ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης κατηγόρησε την Τουρκία για προσπάθεια δημιουργίας νέων τετελεσμένων, αναφερόμενος στην τουρκική ΝΟΤΑΜ και πρόσθεσε ότι το θέμα αυτό πρέπει να απασχολήσει την Ευρωπαϊκή Ενωση, το ΝΑΤΟ και τα Ηνωμένα Εθνη.