Η τουρκική κίνηση να εκδόσει Notam (αγγελία προς αεροναυτιλομένους) με την οποία δέσμευε μια τεράστια περιοχή στην καρδιά του Αιγαίου και μάλιστα για αδικαιολόγητα μακρύ χρονικό διάστημα, ήρθε να μας υπενθυμίσει δυο βασικές αλήθειες που ως χώρα δεν έχουμε την πολυτέλεια να αγνοούμε.
Η πρώτη έχει να κάνει με τη συμπεριφορά της γειτονικής μας χώρας. Ακόμη και σε περιόδους καλών διμερών σχέσεων, η Τουρκία θα επιχειρεί να αξιοποιεί τους συσχετισμούς δυνάμεων και τις κατάλληλες συνθήκες, για να προωθεί και να προβάλει τις αμφισβητήσεις της, και στο πλαίσιο αυτό θα "δοκιμάζει" κάθε νέα ελληνική κυβέρνηση, ιδιαίτερα όταν διαπιστώνει απειρία. Κορυφαίο παράδειγμα η κρίση των Ιμίων.
Η δεύτερη – που είναι, νομίζω, και το μεγάλο δίδαγμα από τις εξελίξεις των τελευταίων ημερών – αφορά τη διαχρονική σημασία που έχουν για τη διασφάλιση της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας, όπως και της ευημερίας της, οι δίαυλοι επικοινωνίας και η αποτελεσματική συνεργασία με τους εταίρους και συμμάχους στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Είναι σαφές ότι ως πιστό μέλος των δυο κορυφαίων αυτών οργανισμών η Ελλάδα κερδίζει πολλά. Η ισχύς και η αξία μιας συγκριτικά μικρής χώρας πολλαπλασιάζεται.
Οταν πριν τέσσερις μήνες βρέθηκα στο Κάιρο για την τριμερή συνάντηση κορυφής Ελλάδας, Κύπρου, Αιγύπτου, ο Αιγύπτιος πρόεδρος Αλ Σίσι κατέστησε απόλυτα σαφές ότι ένα απο τα σημαντικά πλεονεκτήματα της Αθήνας, όπως και της Λευκωσίας, και ίσως αυτό στο οποίο ο ίδιος απέδιδε τη μεγαλύτερη αξία ήταν το γεγονός πως οι δυο χώρες είναι μέλη της ΕΕ και δρουν ως “γέφυρα” της χώρας του με την Ενωση. Υπό αυτό το πρίσμα αξιολογούν τη χώρα μας και άλλες σημαντικές δυνάμεις όπως η Κίνα και η Ρωσία.
Σε καθαρά επίπεδο ασφάλειας, είναι περιττό να επισημάνει κανείς τη σημασία της ισότιμης συμμετοχής στην ισχυρότερη αμυντική συμμαχία του κόσμου. Η μεγιστοποίηση των οφελών εναπόκειται, φυσικά, στην αξιοπιστία της χώρας αλλά και στην ικανότητα του εκάστοτε πρωθυπουργού και των αρμόδιων υπουργών.
Η κρίση τελικά αποσοβήθηκε καθώς η Αγκυρα απέσυρε τη Notam με την οποία δέσμευευε την περιοχή από την Σκύρο μέχρι την Λήμνο, από σήμερα μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2015. Είναι γεγονός ότι “η αποτελεσματική διπλωματία γίνεται αθόρυβα, χωρίς τυμπανοκρουσίες, αλλά με αποφασιστικότητα και σχέδιο” (με τον ίδιο τρόπο θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται και άλλα μείζονα ζητήματα όπως οι διαβουλεύσεις με τους εταίρους για το θέμα της οικονομίας). Αλλά τολμώ να εικάσω ότι άλλη θα ήταν η έκβαση της υπόθεσης αν η Ελλάδα δεν βρισκόταν στο ευρωατλαντικό δίχτυ ασφαλείας. Οι παράμετροι της επιτυχούς εξέλιξης ήταν πολλές. Ξεκινούν πιθανότατα από σωστούς χειρισμούς της ελληνικής κυβέρνησης, και φθάνουν μέχρι τη σοβαρή διπλωματική εκπροσώπιση της Τουρκίας στην Αθήνα. Ωστόσο, είναι βέβαιο πως το όλο σκηνικό θα ήταν πολύ διαφορετικό εάν η χώρα μας δεν ήταν μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.