Νέες ψυχοδραστικές ουσίες που μιμούνται την επίδραση ναρκωτικών, αλλά δεν υπόκεινται σε διεθνή έλεγχο, κάνουν την εμφάνισή τους κάθε ημέρα σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο αριθμός των «νέων ναρκωτικών» αυξάνει διαρκώς τα τελευταία χρόνια, ενώ πλέον οι σχετικές αναφορές γίνονται από κάθε γωνιά του πλανήτη. Η διεθνής Επιτροπή του ΟΗΕ για τον Ελεγχο των Ναρκωτικών σημαίνει συναγερμό σχετικά με το φαινόμενο, καλώντας κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμούς να κάνουν περισσότερα για να καταπολεμήσουν τη χρήση αυτών των νέων επικίνδυνων ουσιών. Για την Ελλάδα όμως το πρώτο βήμα είναι να ανιχνευτούν οι ουσίες από τις υπηρεσίες ώστε να μπορεί να εντοπιστεί η έκταση του προβλήματος! Σύμφωνα με τις καταγγελίες των πλέον αρμοδίων, δεν υπάρχουν πόροι για την αγορά των αντιδραστηρίων ανίχνευσης αυτών των ουσιών από το Χημείο του Κράτους…
Για άλλη μία φορά η διεθνής Επιτροπή του ΟΗΕ για τον Ελεγχο των Ναρκωτικών, στην ετήσια έκθεση 2014, εστιάζει στο θέμα των νέων ψυχοδραστικών ουσιών. Οπως αναφέρεται στην έκθεση, την οποία παρουσίασε χθες ο πρόεδρος του Δ.Σ. του ΚΕΘΕΑ Γεράσιμος Νοταράς και ο διευθυντής του ΚΕΘΕΑ Β. Γκιτάκος, παρουσία του υπουργού Υγείας Παναγιώτη Κουρουμπλή και της εθνικής συντονίστριας για την καταπολέμηση των ναρκωτικών Τέτας Παπουτσοπούλου-Διαμαντοπούλου, ο αριθμός των νέων ουσιών που αναφέρθηκαν από τις κυβερνήσεις συνεχίζει να αυξάνει. Το 2014 εντοπίστηκαν 388 διαφορετικές νέες ουσίες, έναντι 348 που είχαν αναφερθεί το 2013, που σημαίνει αύξηση της τάξης του 11%. Είναι κατά κύριο λόγο τεχνητές ουσίες που δεν περιλαμβάνονται στους πίνακες των τριών διεθνών συμβάσεων και επομένως δεν υπόκεινται σε έλεγχο. Οι περισσότερες από τις ουσίες που χρησιμοποιούνται είναι συνθετικά κανναβινοειδή και συνθετικές καθινόνες, των οποίων η χρήση μιμείται τις επιδράσεις ελεγχόμενων ουσιών όπως η κάνναβη και οι αμφεταμίνες. Η Ευρώπη φαίνεται να παίζει βασικό ρόλο στο φαινόμενο, εάν αναλογιστεί κανείς ότι τουλάχιστον το ένα τέταρτο των νέων ουσιών αναφέρεται από την Ευρώπη (το 2013 είχαν κοινοποιηθεί στο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης της Ευρωπαϊκής Ενωσης 81 νέες ουσίες). Τα νέα ναρκωτικά πωλούνται συχνά στην αγορά ως «νόμιμα διεγερτικά» και διακινούνται και από ιστοσελίδες: οι αρμόδιες ευρωπαϊκές υπηρεσίες έχουν εντοπίσει περισσότερες από 700 ηλεκτρονικές σελίδες που δραστηριοποιούνται στη Γηραιά Ηπειρο και διαθέτουν αυτές τις ουσίες.
Η διεθνής Επιτροπή του ΟΗΕ για τον Ελεγχο των Ναρκωτικών έχει ζητήσει από κυβερνήσεις και οργανισμούς να εστιάσουν στην καταπολέμηση του φαινομένου το οποίο, όπως αναφέρει, «υπογραμμίζει τη δυναμική, εξελισσόμενη φύση του προβλήματος των ναρκωτικών». Οπως σημείωσε κατά τη χθεσινή παρουσίαση η κ. Παπουτσοπούλου-Διαμαντοπούλου, σχετικές προτάσεις υπάρχουν στο υπό έγκριση Εθνικό Σχέδιο Δράσης Κατά των Ναρκωτικών (έχει εκπονηθεί, ωστόσο αναμένεται η σύσταση νέας διυπουργικής επιτροπής για να λάβει έγκριση και να αρχίσει να υλοποιείται). Ωστόσο, όπως η ίδια τόνισε, υπάρχουν «δυσκολίες», λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «το Χημείο του Κράτους και η Αστυνομία δεν διαθέτουν πόρους για την αγορά των αντιδραστηρίων ανίχνευσης αυτών των νέων ουσιών».
Η φετινή έκθεση κάνει λόγο και για αύξηση της κατανάλωσης της μεθυλφαινιδάτης, ενός διεγερτικού που χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία της Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ), αλλά έχει παρατηρηθεί ότι καταναλώνεται και από μαθητές και σπουδαστές την περίοδο των εξετάσεων με την εσφαλμένη από μέρους τους προσδοκία ότι θα τους επιτρέψει να είναι πιο συγκεντρωμένοι, να μελετούν περισσότερες ώρες και να έχουν καλύτερες επιδόσεις. Σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης, η αύξηση στη χρήση της ουσίας μπορεί να οφείλεται σε αύξηση των διαγνώσεων της ΔΕΠ-Υ, στη χορήγησή της σε ένα διευρυμένο ηλικιακό φάσμα ατόμων, στην έλλειψη κατάλληλων κατευθυντήριων γραμμών για τη συνταγογράφηση της ουσίας ή/και στις πρακτικές μάρκετινγκ των φαρμακοβιομηχανιών. Αξίζει να σημειωθεί ότι στις ΗΠΑ, στις οποίες αναλογεί το 80% της παγκόσμιας κατανάλωσης της ουσίας, περίπου το 11% των παιδιών ηλικίας 4-17 ετών έχει διαγνωστεί με ΔΕΠ-Υ, ενώ η ουσία συνταγογραφείται πλέον και σε νήπια ηλικίας 2-3 ετών. Αντιστοίχως, στη Γερμανία, μέσα σε μία πενταετία (2006-2011) αυξήθηκε ο αριθμός των διαγνώσεων της διαταραχής κατά 42% σε παιδιά και εφήβους.