Η Καρλότα ντε Μπεβιλάκουα (Carlotta de Bevilacqua) είναι μία από τις πιο επιδραστικές γυναίκες του σύγχρονου βιομηχανικού σχεδιασμού. Σπούδασε στο τμήμα Αρχιτεκτονικής του Πολυτεχνείου του Μιλάνου, είναι αντιπρόεδρος και γενική διευθύντρια της εταιρείας φωτισμού Artemide και ιδιοκτήτρια της εταιρείας Danese, ενώ από το 2001 διδάσκει στο τμήμα Design του Πολυτεχνείου του Μιλάνου. Με σημαντική ερευνητική πορεία στο πεδίο του φωτός, το στούντιό της είναι ένας χώρος πειραματισμού: τόπος σκέψης και ανταλλαγής ιδεών για έναν εναλλακτικό τρόπο ζωής.
Πριν από λίγες εβδομάδες, η Ιταλίδα σχεδιάστρια βρέθηκε στην Ελλάδα κλείνοντας τη βραδιά στο πολύ ενδιαφέρον τέταρτο ΕΣΩ, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών: μια ημερίδα για το Interior Design και την Αρχιτεκτονική που διοργανώνει κάθε χρόνο το περιοδικό +DESIGN και η ηλεκτρονική πλατφόρμα archisearch.gr. Από το «Less is more» του μοντερνισμού στο «More with less», η Καρλότα ντε Μπεβιλάκουα μάς συστήνει μια διαφορετική αντίληψη, σύμφωνα με την οποία ο σχεδιασμός σέβεται τους περιορισμένους πόρους του πλανήτη, εκφράζει την τεχνολογική πρόοδο και όχι τη μόδα, και επιδιώκει τη μέγιστη απόδοση με την ελάχιστη σπατάλη υλικών.
– Θαυμάζω την προσέγγισή σας σχετικά με το «καλό ντιζάιν». Αντί να δίνετε προτεραιότητα στη μορφή ή στη μόδα, επενδύετε σε διαφορετικές αξίες που εμπεριέχουν κοινωνικές και ανθρωπολογικές ανησυχίες.
– Στο επίκεντρο βρίσκεται πάντα ο άνθρωπος και οι σχέσεις του: τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του. Ηδη από το 2008 συνόψισα όλα τα στοιχεία του «καλού ντιζάιν» στο «Μανιφέστο του καλού φωτισμού». Κάθε έργο γεννιέται για να δίνει νέες απαντήσεις στις νέες ανάγκες του ανθρώπου και του πλανήτη, να βελτιώνει την ποιότητα ζωής μέσα από τη δυνατότητα που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες, με σεβασμό στις ηθικές και ενεργειακές αξίες.
– Τα σχέδιά σας συνδέονται με την καινοτομία: νέα τεχνολογία με έμφαση στην ποιότητα του περιβάλλοντος. Πόση αξία δίνετε στη βιωσιμότητα;
– Μεγάλη, μιας και το φως είναι ενέργεια, δεν είναι μόνο ύλη. Σήμερα είμαστε πιο συνειδητοποιημένοι σε σχέση με τη βιωσιμότητα και την αειφορία που επιτυγχάνεται μέσω της μείωσης της κατανάλωσης και τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης. Η τεχνολογία πρέπει να αντιμετωπίζεται ως πολιτισμική επένδυση. Θέλω να μεταφέρω μια νέα αντίληψη στη χρήση των προϊόντων μου: αυτή της ορθής κατανάλωσης πόρων. Φωτιστικά όπως το «Copernico» επιτρέπουν στον καθένα να σχεδιάσει ένα προσωπικό «φωτιστικό» σενάριο αναπτύσσοντας νέες δυνατότητες διαχείρισης του φωτός σύμφωνα με τις ανάγκες και τις επιθυμίες του. Αυτό, από τη μια διασφαλίζει το δικαίωμα στην ευημερία, υπενθυμίζει ταυτόχρονα όμως την ευθύνη απέναντι στον πλανήτη, διδάσκει τον σεβασμό στους φυσικούς πόρους. Η αλληλεπίδραση του χρήστη με το προϊόν είναι κατά κάποιο τρόπο ένα εργαλείο ανάπτυξης του αισθήματος της ευθύνης, αλλά και μια δυνατότητα να οριστούν πολλαπλά σενάρια φωτισμού.
– Πώς ορίζονται αυτά τα σενάρια;
– Χάρη στη χαμηλή τάση και στη διάχυση της θερμότητας με ασφάλεια, μπορείς να αγγίξεις και να αλλάξεις τα «δαχτυλίδια» που απαρτίζουν το φωτιστικό, πλάθοντας τη μορφή και δημιουργώντας αντίστοιχο φωτισμό. Το φωτιστικό αποτελείται από 9 «κινητούς» ομόκεντρους δακτυλίους κατασκευασμένους από ανακυκλωμένο αλουμίνιο, χρησιμοποιώντας τεχνολογία LED. Μέσα από μια «μηχανική επανάσταση» πατενταρισμένων ηλεκτρολογικών αρθρώσεων μπορούν να περιστραφούν ελλειπτικά σε δύο διαφορετικούς άξονες παράγοντας πολλαπλές χωρικές διαμορφώσεις, αλλάζοντας ταυτόχρονα και την εκπομπή φωτός.
– Πώς μπορείτε να ανταγωνιστείτε την τεράστια ασιατική αγορά, που υποστηρίζει την κουλτούρα της «αντιγραφής» αναπαράγοντας έπιπλα και φώτα γνωστών σχεδιαστών;
– Μέσω του πολιτισμού και της έρευνας. Με προϊόντα που δεν επενδύουν τόσο στη μορφή, αλλά συνδυάζουν άλλες αξίες και ποντάρουν σε μια πραγματικά καινοτόμα τεχνολογία. Καθένας μας αναγνωρίζει και επιβραβεύει προϊόντα που αποτελούν έκφραση των αξιών αυτών.
– Οι εθνικές ταυτότητες, η τοπικότητα, λαμβάνονται υπόψη στον σχεδιασμό;
– Οσο το προϊόν είναι ουσιαστικό και σημαντικό, τόσο καταφέρνει να επιβληθεί σε οποιοδήποτε περιβάλλον. Οπως και στην τέχνη και στη λογοτεχνία, όταν μιλάμε για «καλό σχεδιασμό», μιλάμε για μια παγκόσμια γλώσσα ακόμα και αν είναι μέρος μιας τοπικής πραγματικότητας.
– Ποιες είναι οι θεμελιώδεις αρχές που κάνουν το ιταλικό ντιζάιν ακαταμάχητο και διαχρονικό;
– Το ιταλικό ντιζάιν είναι ένα αμάλγαμα οράματος, ομορφιάς, τεχνολογίας και υψηλής κατασκευαστικής ποιότητας.
– Η συλλογή Empatia για την εταιρεία Artemide συνθέτει επιτυχώς την παραδοσιακή τεχνική του φυσητού βενετσιάνικου γυαλιού με τη σύγχρονη τεχνολογία των LED.
– Μπορούμε να διδαχθούμε από το παρελθόν και την εξαίρετη δεξιότητα των μαστόρων, επανεκτιμώντας τις τεχνικές και επανερμηνεύοντάς τις με σύγχρονα εργαλεία. Στην περίπτωση του Empatia, δεν είναι απλώς μια μορφολογική χειρονομία αλλά μια βαθιά μελέτη αλληλεπίδρασης ύλης και φωτός που αντανακλά την απόδοση του φωτός.
Η ομορφιά μιας χύτρας…
– Αγαπημένοι σας σχεδιαστές;
– Η Charlotte Perriand, η οποία πίστευε ακράδαντα πως ο καλός σχεδιασμός θα μπορούσε να συμβάλλει στη δημιουργία μιας καλύτερης κοινωνίας. Το έργο της ως αρχιτέκτονα και σχεδιάστριας το αποδεικνύει περίτρανα.
– Ποιο πιστεύετε ότι είναι το πιο όμορφο αντικείμενο του κόσμου;
– Η χύτρα ταχύτητας: λιγότερη ενέργεια, λιγότερο νερό, περισσότερος διαθέσιμος χρόνος.
– Μπορούν οι εφήμερες καλλιτεχνικές παρεμβάσεις φωτισμού όπως το «Un mondo d’amore» στην Ponte della Triennale στο Μιλάνο να γίνουν ο κύριος φωτισμός ενός δημόσιου χώρου, δημιουργώντας αστικά φωτεινά τοπία;
– Το φως είναι ένα δομικό υλικό που υποστηρίζει και επικοινωνιακά τον αστικό χώρο. Τέτοιες παρεμβάσεις βοηθούν στην αποκατάσταση της ταυτότητας των χώρων, στην τόνωση της ιδιαίτερης αξίας τους και μπορούν να εστιάσουν σε υπό ανάπτυξη περιοχές τονίζοντας τη ζωή στην πόλη, τόσο από κοινωνικής όσο και από περιβαλλοντικής σκοπιάς.
– Ποια κτίρια θαυμάζετε;
– Τον Παρθενώνα και το Cabanon de Vacances.
– Τα επόμενά σας σχέδια;
– Να εμβαθύνω στις κοινωνικές και τεχνολογικές παραμέτρους σχεδιασμού που παράγουν έναν ανθρωπιστικό σχεδιασμό και να συνεχίσω την έρευνα ανοίγοντας νέες συνεργασίες και ανταλλαγές με τον πολιτισμό και την επιστήμη.