Στην εποχή της τυραννίας των διασημοτήτων

Στην εποχή της τυραννίας των διασημοτήτων

3' 39" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Μ​​άθαμε προσφάτως και το ονοματεπώνυμο του αιμοσταγούς τζιχαντιστή, του δολοφόνου-πρωταγωνιστή των σπλάτερ – ριάλιτι του τρόμου, που κατακλύζουν τηλεοπτική και ιντερνετική ενημέρωση, του επονομαζόμενου και Τζιχάντι Τζον ή κατά κόσμον Μοχάμεντ Εμγουάζι. Γιατί στην παγκόσμια Ντίσνεϊλαντ της τρομοκρατίας ο κάθε δολοφόνος έχει το όνομά του, όπως έχει τη στολή του, τα χαρακτηριστικά όπλα του –εν προκειμένω το μαχαίρι– και φυσικά έχει το κοινό του. Ακόμη και εκείνοι οι οποίοι αποστρέφονται τη φρίκη, παραμένουν παγιδευμένοι στη θέα της. Ορισμένοι την αναζητούν στα ιντερνετικά sites ωθούμενοι από μια διαστροφική μανία. Επόμενο στάδιο, όπως με κάθε διασημότητα των καιρών, η πληροφόρηση του φιλοθεάμονος για τις λεπτομέρειες του «προφίλ» του. Από τις εποχές της δόξας των εφημερίδων, άλλωστε, τέτοιου είδους φρικιαστικό υλικό αύξανε πάντα τις πωλήσεις τους.

Κάπως έτσι ο δολοφόνος γίνεται «οικείος», ενώ η τζιχαντική απειλή προσωποποιείται και το τρομακτικό φαινόμενο περιορίζεται σε μια σειρά συγκεκριμένων τελετουργικών φόνων. Σαν να είναι όλο αυτό μια εκκεντρικότητα μεταξύ χιλιάδων άλλων που κατακλύζουν τα μίντια, μια ανωμαλία εντοπισμένη και, ως εκ τούτου, ελεγχόμενη ή τέλος πάντων αντιμετωπίσιμη. Δυστυχώς, αποδεχόμαστε εξίσου γοητευμένοι το χειρότερο, όπως και το καλύτερο. Η μολυσματικότητα της βίας δεν μοιάζει να απασχολεί, όπως και η μεταστατική ορμή του φανατισμού.

Εν τω μεταξύ, ο οποιοσδήποτε «Τζιχάντι Τζον», γεννημένος και σπουδαγμένος στο Λονδίνο ή όπου αλλού στη Δύση, έχει πλέον τη δυνατότητα να επινοήσει το δικό του θέαμα, να γίνει αυτός πρωταγωνιστής, να γίνει ενεργός συντελεστής του. Και μόνο αυτό το γεγονός μπορεί να ασκήσει τη μεγαλύτερη γοητεία σε όσους αισθάνονται περιθωριοποιημένοι από έναν πολιτισμό, όπως ο δυτικός, με πανίσχυρα πρότυπα εμφάνισης και life style διαρκώς προβαλλόμενα από τα μέσα ενημέρωσης. Η νέα τρομοκρατία περισσότερο από τις βόμβες έχει στη διάθεσή της ένα ολόκληρο τεχνολογικό και αισθητικό οπλοστάσιο για να παρέμβει με δικές της εικόνες, με δικούς της «σταρ», προσηλυτίζοντας και τρομοκρατώντας.

Ετσι, λοιπόν, μπορεί να μην έχει κανένα νόημα να πληροφορηθεί το φιλοθεάμον κοινό το ονοματεπώνυμο του οποιουδήποτε εκτελεστή, ούτε να χαζέψει φωτογραφίες του από «ξέγνοιαστες φοιτητικές στιγμές».

Αλλωστε, είναι προφανές ότι νέοι πρωταγωνιστές του τρόμου δεν φέρουν κανένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό στο πρόσωπό τους, το οποίο να υποδηλώνει δολοφονική διαστροφή, καθώς σε τέτοια περίπτωση θα μπορούσε ενδεχομένως να προστατευτεί ο δυτικός πολιτισμός από τους φέροντες παρόμοιο σημάδι. Εν προκειμένω, όμως, μόνο το σκούρο χρώμα και τα ανατολίτικα χαρακτηριστικά είναι αυτά που εγγράφονται ως φορείς απειλής. Το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί. Γιατί πρόκειται ακριβώς για τη μέθοδο με την οποία παγιώνονται αντιλήψεις με τέτοια σταθερότητα, ώστε είναι σχεδόν αδύνατον να απαλλαγούν από αυτές ακόμη και οι πιο συνειδητοποιημένοι γνώστες της λειτουργίας των μιντιακών φαινομένων.

Πρόκειται για τη διπλή παγίδα των εθισμένων στις μιντιακές υπερπαραγωγές κοινωνιών μας. Σε αυτή αναφέρεται και η οσκαρική ταινία «Birdman». Στην τυραννική διασημότητα, η οποία παγιδεύει εξίσου θαυμαστές και πρωταγωνιστή, ώστε ούτε οι πρώτοι να μπορούν να εξελιχθούν, να μετακινηθούν από την αρχική τους αντίληψη, ούτε ο δεύτερος να αλλάξει την εικόνα του και να γίνει αποδεκτός με την καινούργια. Πρόκειται για θέμα που απασχολεί διαρκώς σχεδόν ολόκληρο το σύγχρονο πνευματικό οικοδόμημα της Δύσης, αυτός ο συγκλονιστικός και εντέλει απάνθρωπος μηχανισμός ψυχολογικής εξάρτησης από πρότυπα, που παγιώνονται μέσα από όρους μαζικού θεάματος.

Αυτοί οι ίδιοι όροι είναι που επιστρατεύονται από την τζιχαντική προπαγάνδα για να προσελκύσει νέους πιστούς προβάλλοντας τα δικά της πρότυπα, εμφανώς επηρεασμένα, τόσο που αγγίζουν τα όρια του γελοίου, από εκείνα των χολιγουντιανών υπερπαραγωγών. Παράδειγμα το διαφημιστικό φιλμάκι στρατολόγησης υπέρ του «Ισλαμικού Κράτους», το οποίο προβάλλεται και αυτό από δελτία ειδήσεων. Πρωταγωνιστεί πανέμορφη μελαχρινή, ντυμένη φανταρικά και ζωσμένη τα όπλα, κάτι σαν Ατζελίνα Τζολί α λα Τζιχάντ, ενώ δύο άντρες μιλούν γι’ αυτή λίγο πιο κάτω και ο ένας λέει στον άλλον: «Να την προσέχεις». Διπλό το μήνυμα για τις γυναίκες: μέσω του τζιχαντικού αγώνα θα εκφράσουν τον δυναμισμό τους, αλλά θα έχουν πάντα και την αντρική προστασία – μήπως αυτό δεν είναι το απόλυτο χολιγουντιανό όνειρο; Και το φιλμάκι ολοκληρώνεται με την άγρια ευχή-απειλή του πάνοπλου τζιχαντιστή «Θάνατος στη Δύση». Σαν σκηνή από τα προσεχώς. Μπορεί το παγκόσμιο κοινό καθηλωμένο να περιμένει τη συνέχεια.

Ομως το πρόβλημα δεν είναι μόνον ότι η απειλή μοιάζει εντέλει να μην είναι και τόσο τρομερή –έστω μέχρι να αγγίξει την «αυλή» μας, όπως έγινε στη Γαλλία και στο Βέλγιο–, αλλά ότι διαμορφώνεται ένας φαύλος κύκλος προτύπων και προκαταλήψεων, που μοιάζει να μην έχουν άλλη διαφορά, παρά μόνο την πλευρά την οποία θα επιλέξει ο καθείς να ενταχθεί και να υπηρετήσει. Και αυτό ήδη είναι πιο τρομακτικό  από  τα  βίντεο  των εκτελέσεων.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή