Πριν από μερικές ημέρες η Walmart, ο μεγαλύτερος ιδιώτης εργοδότης στις ΗΠΑ, ανακοίνωσε ότι θα αυξήσει το ωρομίσθιο για 500.000 εργαζομένους της. Η ανακοίνωση έχει πολύ μεγάλη σημασία. Πρώτον, θα υπάρξουν παράπλευρες επιπτώσεις: η Walmart είναι τόσο μεγάλη, που η πρωτοβουλία της πιθανόν να οδηγήσει σε αυξήσεις για εκατομμύρια εργαζομένους σε άλλες εταιρείες. Δεύτερον, και σαφώς πιο σημαντικό, είναι το μήνυμα που αποστέλλει η Walmart: ότι οι χαμηλοί μισθοί συνιστούν πολιτική επιλογή, οπότε και μπορούμε και πρέπει να κάνουμε διαφορετικές επιλογές.
Οι Συντηρητικοί, με την υποστήριξη πολλών οικονομολόγων πρέπει να ομολογήσω, συνήθως ισχυρίζονται πως η αγορά εργασίας είναι μια αγορά όπως οι άλλες. Ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης, όπως ισχυρίζονται, καθορίζει τα επίπεδα των μισθών και το αόρατο χέρι της αγοράς θα τιμωρήσει οποιονδήποτε αποπειραθεί να παραβεί τους νόμους της. Συγκεκριμένα, αυτή η άποψη υποδηλώνει ότι η οποιαδήποτε απόπειρα να αυξηθούν οι μισθοί, είτε θα αποτύχει είτε θα έχει δυσμενείς επιπτώσεις. Καθορίζοντας τον ελάχιστο μισθό, όπως πιστεύουν οι Συντηρητικοί, θα μειώσει την απασχόληση και θα δημιουργήσει πλεόνασμα εργατικού δυναμικού. Αντίστοιχα, οι προσπάθειες να οριστεί κατώτατο όριο στις τιμές αγροτικών προϊόντων συνήθως είχαν ως αποτέλεσμα να δημιουργούνται βουνά από βούτυρο και λίμνες από κρασί. Ασκώντας πιέσεις στους εργοδότες για υψηλότερους μισθούς ή παρακινώντας τους εργαζομένους να συνδικαλισθούν, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο.
Εντούτοις, οι προοδευτικοί οικονομολόγοι αμφισβητούν την προσέγγιση αυτή. Επειδή οι εργαζόμενοι είναι άνθρωποι, οι μισθοί τους δεν είναι όπως η τιμή του βουτύρου. Το πόσο αμείβονται εξαρτάται τόσο από τις κοινωνικές δυνάμεις και την πολιτική εξουσία όσο και από την απλή προσφορά και ζήτηση. Ποια είναι η απόδειξη; Iδού τι συμβαίνει όταν ο ελάχιστος μισθός/το ελάχιστο ωρομίσθιο αυξάνεται. Πολλές πολιτείες ορίζουν ωρομίσθιο άνω του ομοσπονδιακού επιπέδου. Μήπως η πολιτεία που αυξάνει τον μισθό χάνει θέσεις εργασίας; Οχι, γιατί το ακαταμάχητο συμπέρασμα από τη μελέτη αυτών των παραδειγμάτων είναι ότι μία συγκρατημένη αύξηση ωρομισθίου έχει ελάχιστο ή μηδενικό αρνητικό αντίκτυπο στην απασχόληση.
Υπάρχουν και τα ιστορικά δεδομένα. Η κοινωνία της μεσαίας τάξης, που είχαμε, δεν εξελισσόταν ως αποτέλεσμα απρόσωπων δυνάμεων της αγοράς. Είχε δημιουργηθεί από τις πολιτικές δυνάμεις και μάλιστα σε βραχεία χρονική περίοδο. Το 1940 η αμερικανική κοινωνία εξακολουθούσε να είναι ιδιαίτερα άνιση, αλλά μέχρι το 1950 είχε μετασχηματιστεί εξαιτίας της δραστικής μείωσης στις εισοδηματικές ανισότητες. Οι οικονομολόγοι Κ. Γκόλντιν και Ρ. Μάργκο κάνουν λόγο για τη Μεγάλη Συμπίεση. Πώς συνέβη αυτό; Μέρος της απάντησης είναι η άμεση παρέμβαση της κυβέρνησης. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η κρατική επιτροπή καθορισμού μισθών χρησιμοποιείτο να περιστείλει τη διαφορά μεταξύ των καλύτερα και των χειρότερα αμειβομένων. Τα χρόνια του πολέμου ήταν χρόνια πλήρους απασχόλησης, τα οποία δημιούργησαν πολύ ισχυρή ζήτηση εργαζομένων, ενδυναμώνοντάς τους να ζητήσουν υψηλότερες αμοιβές.
Το σημαντικότερο όλων είναι ότι η Μεγάλη Συμπίεση δεν εξαφανίστηκε με τη λήξη του πολέμου. Αντιθέτως, η πλήρης απασχόληση και η φιλεργατική πολιτική άλλαξαν τα μισθολογικά μοντέλα και η δυναμική μεσαία τάξη άντεξε μία γενιά και πλέον. Υπενθυμίζω πως οι δεκαετίες μετά τον πόλεμο χαρακτηρίστηκαν από πρωτοφανή ανάπτυξη. Και αυτό με επαναφέρει στη Walmart. Η αύξηση του ωρομισθίου αποτυπώνει τις ίδιες δυνάμεις που οδήγησαν στη Μεγάλη Συμπίεση, αν και σε πιο αδύναμη μορφή. Ο όμιλος δέχεται πολιτικές πιέσεις να αυξήσει τους χαμηλότατους μισθούς του, οι οποίοι αναγκάζουν όσους τους λαμβάνουν να παίρνουν κουπόνια σίτισης από το κράτος και να περιθάλπονται από την Πρόνοια. Παράλληλα, ενόσω βελτιώνεται η αγορά απασχόλησης, ενδυναμώνονται οι εργαζόμενοι και είναι πιο αποφασισμένοι να εγκαταλείψουν κακές θέσεις εργασίας.