Την περασμένη εβδομάδα (6 Μαρτίου) συμπληρώθηκαν 21 χρόνια από τον θάνατο της Μελίνας Μερκούρη. Κι εκεί που νομίζεις ότι έχουν ειπωθεί σχεδόν τα πάντα, πέφτεις ξαφνικά σε ανέκδοτες ιστορίες που έρχονται να μας θυμίσουν γιατί η Μελίνα ήταν αυτό που ήταν.
Είναι Απρίλιος του 1983 και το πρώτο της ταξίδι στο Λονδίνο με την ιδιότητα της υπουργού Πολιτισμού. Η καμπάνια για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα έχει μόλις αρχίσει και φυσικά όλοι περιμένουν από τη δυναμική Ελληνίδα να θέσει το θέμα χωρίς περιστροφές. Στο επίσημο δείπνο στο Institute of Contemporary Art είναι παρών και ο τότε διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου σερ Ντέιβιντ Γουίλσον, όπως και δεκάδες άλλοι επίσημοι, Βρετανοί και Ελληνες.
Η Βάνα Σολομωνίδου, μορφωτική ακόλουθος στην ελληνική πρεσβεία (αφυπηρέτησε πολύ πρόσφατα ύστερα από 35 χρόνια!), όπως και ο αρχιτέκτονας Σταμάτης Φαφαλιός, εκπροσωπώντας το Hellenic Foundation, είναι από τους τυχερούς συνδαιτυμόνες που παρακολουθούν με σχετική αγωνία την πρόοδο της βραδιάς. Πηγή της «αγωνίας», ο τρόπος που η Ελληνίδα υπουργός θα έβαζε στο τραπέζι το θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα.
Η Μελίνα εκφωνεί τον λόγο της, μια εξαιρετική ομιλία περί πολιτισμού, χωρίς την παραμικρή αναφορά στα «Μάρμαρα». Υπόκωφοι αναστεναγμοί ανακούφισης αναδίδονται από διαφορετικές πλευρές του μεγάλου, μακρόστενου τραπεζιού. Οι πιο τολμηροί ανταλλάσσουν φευγαλέες ματιές αυθεντικής απορίας, αλλά είναι τόση η χαρά τους που ξεσπούν σε θερμά χειροκροτήματα.
Καθώς οι καλεσμένοι παίρνουν πάλι τις θέσεις τους ξαναμμένοι από την ευχαρίστηση (αφού μόλις είχε αποφευχθεί σίγουρο διπλωματικό επεισόδιο), η Μελίνα σηκώνεται ξανά για να τους ευχαριστήσει. Και (υποτίθεται) για να τους ζητήσει… συγγνώμη για τα καθόλου «κακά αγγλικά» της. «Ι hear it and reminded of what Dylan Thomas said of a British broadcaster: “He speaks as if he had Marbles in his mouth” («Με ακούω και θυμάμαι αυτό που είχε πει ο Ντίλαν Τόμας για έναν Βρετανό εκφωνητή: Μιλάει σαν να έχει Μάρμαρα στο στόμα του»).
Ακολουθεί σεισμός κανονικός. Οσοι άτυχοι είχαν προλάβει να βάλουν κάτι στο στόμα τους κινδυνεύουν με βέβαιο πνιγμό, αλλά οι περισσότεροι ξεσπούν σε ακόμα πιο έντονα χειροκροτήματα, όλοι όρθιοι πάλι, μέσα σε δευτερόλεπτα επικρατεί το απόλυτο πανδαιμόνιο και το πρωτόκολλο φυσικά έχει πάει περίπατο. Η Μελίνα Μερκούρη αποθεώνεται χωρίς αναστολές.
Τριάντα δύο χρόνια μετά, ακούω τον κ. Στάμο Φαφαλιό να σχολιάζει: «Εχω την αίσθηση ότι αν εκείνη τη στιγμή τούς υπέβαλλε επίσημο αίτημα για την επιστροφή των Γλυπτών στην Αθήνα, θα της τα έδιναν σε ασημένιο δίσκο».