Τα συνεργεία του Δήμου Αθηναίων άρχισαν χθες, μετά το μεσημέρι, να καθαρίζουν τα βανδαλισμένα γλυπτά στον περίβολο του Πνευματικού Κέντρου της οδού Ακαδημίας. Το άγαλμα του Κωστή Παλαμά, καλυμμένο με μαύρο σπρέι, και τις προτομές του Γρηγορίου Ξενοπούλου και του Μανώλη Καλομοίρη, βανδαλισμένες επίσης. Ηταν η άμεση αντίδραση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που χθες εξέτασε με τον εργολάβο το βάθος της ζημιάς και τον χρόνο αποκατάστασης. Μόνο το άγαλμα της Κυβέλης θα μείνει για επόμενη φάση. Παραμένει αποκεφαλισμένο, με την κεφαλή να αγνοείται. Είναι πιθανόν να βρεθεί σε κοντινή ακτίνα. «Στις μεγάλες ταραχές στην πλατεία Συντάγματος», λέει άνθρωπος του δήμου, «είχαμε βρει ένα από τα μαρμάρινα παγκάκια της πλατείας στην οδό Μασσαλίας».
Ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης δείχνει αποφασισμένος. Αυτό φάνηκε και στη χθεσινή συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου, στη διάρκεια της οποίας κατέστη σαφές ότι η κακοποίηση της πόλης δεν μπορεί να είναι ανεκτή. Ο Δήμος Αθηναίων είναι πλέον σε ευθεία αντιπαράθεση με τα αρμόδια υπουργεία για θέματα ασφάλειας, τάξης, πολιτισμού και δικαιοσύνης, τα οποία τηρούν αποστάσεις λόγων και έργων. Η προστασία της πόλης και του αστικού πολιτισμού καθίσταται μια μοναχική μάχη.
Εκφράζεται η άποψη από τον Δήμο Αθηναίων ότι αποτελεί προτεραιότητα όχι μόνο η διαφύλαξη των μνημείων αλλά και της κοινωνικής συνοχής. Ηδη, η ζημιά, άθροισμα πολυετούς αδράνειας, έχει εξελιχθεί σε κοινωνική παθογένεια και οδηγεί σε συμπτώματα εξοικείωσης, αδιαφορίας ή ακόμη και ανοχής. Είναι ευθεία η σχέση απορρύθμισης του δημόσιου χώρου και αποσυντονισμού της κοινωνικής ζωής.
Κάθε φαινόμενο που πλήττει την εικόνα, τη λειτουργία και τους κώδικες της πόλης μπορεί να είναι ευκαιρία για παραγωγή νέας σκέψης. Ο περίβολος του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Αθηναίων, π.χ., διάσπαρτος με γλυπτά και προτομές, γειτνιάζει με την αθηναϊκή τριλογία και τη Νομική Σχολή. Επί σειρά ετών είναι χώρος αστέγων και εξαρτημένων, και τέσσερις από τις ορειχάλκινες προτομές που υπήρχαν (Ελ Γκρέκο, Καζαντζάκης, Κλεάνθης, Τρίτσης) έχουν κλαπεί. Το άγαλμα του Παλαμά, που βρίσκεται επί της Ακαδημίας από το 1975, είναι γλυπτό με μεγάλη συναισθηματική επένδυση και η θέση του συνδέεται εμμέσως με συνειρμούς οικειότητας, ασφάλειας και σταθερότητας.
Δεν είναι τυχαίο ότι οι βανδαλισμοί σε γλυπτά τέτοιου συμβολισμού είναι στοχευμένοι. Οταν κάτω από την προτομή του Καλομοίρη διαβάζει κανείς «ενάντια σε κράτος και πολιτισμό», αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει σαφής στόχευση. Η αδράνεια των κρατικών αρχών κατά του αθηναϊκού αστικού πολιτισμού έχει προκαλέσει μαύρες τρύπες και γκρίζες ζώνες. Αρκεί να σκεφτεί κανείς το «Αττικόν». Ο Δήμος Αθηναίων έχει σκοπό να δώσει τη μάχη κατά των γκράφιτι και υπέρ της ευνομίας. Βεβαίως, επιτελεί έργο στον βαθμό που του αναλογεί. Για το υπόλοιπο, πρέπει να ασκήσει πίεση και να έχει και μαζί του τη μεγάλη πλειοψηφία. Προχωρούν άμεσα καθαρισμοί κτιρίων στις οδούς Ερμού, Αθηνάς, Σταδίου και Πανεπιστημίου.
Το έργο καθαρισμού του Πολυτεχνείου εξελίσσεται ομαλά. Εχει σχεδόν ολοκληρωθεί η αποκατάσταση των μαρμάρινων στοιχείων στην πτέρυγα της Στουρνάρη και προσεγγίζονται τώρα τα παλαιότερα στρώματα στον τοίχο. «Εχουμε βρει ακόμη και σύνθημα του 1990», μας μεταφέρθηκε από τα συνεργεία.