Αιφνίδια ολομέτωπη αντίσταση αντιμετωπίζει ο ισχυρός άνδρας της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στην προσπάθειά του να δημιουργήσει μια υπερ-προεδρία στα πρότυπα του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, καθώς η επιχείρηση εδραίωσης της παντοκρατορίας του πυροδοτεί την ανησυχία των κομμάτων της αντιπολίτευσης, που προειδοποιούν ότι θα μπορούσε να υπονομευθεί η κοινοβουλευτική δημοκρατία και να εγκαθιδρυθεί μία εικονική δικτατορία.
Ο Ερντογάν, ιδρυτής του Κόμματος της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης (ΑΚΡ), κυβέρνησε τη χώρα με εξαιρετικά αυταρχικό τρόπο απ’ όταν έγινε πρωθυπουργός το 2003. Εξαιτίας της απαγόρευσης να διεκδικήσει και τέταρτη θητεία, υποχρεώθηκε τον περασμένο Αύγουστο να μεταπηδήσει στην προεδρία και έκτοτε προσπαθεί να ενισχύσει τις εκτελεστικές εξουσίες του. Η στρατηγική του είναι παρόμοια με αυτήν του Πούτιν, ο οποίος έχει επανειλημμένα μετακινηθεί από την προεδρία στην πρωθυπουργία και ανάποδα, με αποτέλεσμα να διατηρεί τον έλεγχο στη Μόσχα από το 2000.
Ο εκτοπισμένος σήμερα Περβέζ Μουσάραφ ακολούθησε παρόμοιο τέχνασμα, διευρύνοντας τις προεδρικές εξουσίες του σε βάρος του πρωθυπουργού και του Κοινοβουλίου. Χολερικός αενάως, ο Ερντογάν μοιάζει να αδιαφορεί γι’ αυτά τα προηγούμενα και για την υστεροφημία του ως σκληρού και αδιάλλακτου πολιτικού, με μηδενική ανοχή απέναντι στην πολιτική διαφωνία, τις διαδηλώσεις στους δρόμους και την ανεξάρτητη δημοσιογραφία. Αυτήν την εβδομάδα δύο σκιτσογράφοι σατιρικού περιοδικού φυλακίστηκαν επειδή τόλμησαν να τον διακωμωδήσουν. Στηρίζεται στη μεγάλη απήχηση και προσωπική δημοτικότητά του μεταξύ των θρησκευόμενων αγροτικών και εργατικών πληθυσμών, προκειμένου να εξασφαλίσει ευρεία πλειοψηφία για το ΑΚΡ στις εκλογές της 7ης Ιουνίου. Θεωρητικά οι απαραίτητες συνταγματικές αλλαγές που επιθυμεί θα μπορούσαν στη συνέχεια να περάσουν στην Εθνοσυνέλευση. Γι’ αυτό ήταν έκπληξη το γεγονός ότι οι οξύτερες αντιδράσεις εναντίον του Ερντογάν προήλθαν από έναν συνιδρυτή του ΑΚΡ και συνεργάτη του, τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Μπουλέντ Αρίντς. Σε μία σπάνια δημόσια έκρηξη είπε ουσιαστικά στον Ερντογάν να σταματήσει να χώνει τη μύτη του στην κυβερνητική πολιτική στο Κουρδικό και να ασχοληθεί με τα δικά του θέματα. «Οι δηλώσεις του, όπως “δεν μου αρέσει” ή “δεν είμαι ευχαριστημένος με αυτό”, είναι συναισθηματικά φορτισμένες και απηχούν προσωπικές απόψεις», δήλωσε ο Αρίντς, επίσημος εκπρόσωπος της κυβέρνησης. «Η ειρηνευτική διαδικασία στο Κουρδικό αποφασίζεται από την κυβέρνηση και μόνο αυτή είναι υπεύθυνη», συμπλήρωσε.
Ο Ερντογάν πέρασε στην αντεπίθεση με την εμβληματική αίσθηση μεγαλείου, που τον χαρακτηρίζει. «Διαβουλεύομαι με τους ανθρώπους μου για όλα τα θέματα. Είμαι ο πρόεδρος», υπογράμμισε. Ο Αριντς υποχώρησε έκτοτε, υπό την πίεση του πρωθυπουργού Αχμέτ Νταβούτογλου, τον οποίο είχε διορίσει ο Ερντογάν διάδοχό του, αλλά η ανταλλαγή αντανακλά την έντονη δυσαρέσκεια στους κόλπους του ΑΚΡ και του πολιτικού κατεστημένου για την άρνηση του Ερντογάν να παραδώσει σε οποιονδήποτε άλλον τον ρόλο του ισχυρού άνδρα της Τουρκίας.
Για τους Τούρκους ψηφοφόρους και τους συμμάχους της Αγκυρας σε Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον, που επιθυμούν τη συνεργασία μαζί της σε θέματα τρομοκρατίας, υπάρχει ένα σοβαρό ερώτημα: ποιος είναι επικεφαλής; «Οι αντεγκλήσεις μεταξύ Ερντογάν και Αρίντς για το Κουρδικό αφορούν μόνο την επιφάνεια. Στην πραγματικότητα αφορούν τις εξουσίες του προέδρου και της κυβέρνησης», σχολίασε ο Μουράτ Γιετκίν, αρθρογράφος της «Χουριέτ». «Αυτό μοιάζει κεντρικό ζήτημα για όσους παρακολουθούν τις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις στην Τουρκία, τόσο μέσα όσο και έξω από τη χώρα. Ποιανού λόγια να λάβουμε υπόψη μας για να καταλάβουμε τι λέει η Τουρκία; Του προέδρου ή της κυβέρνησης; Αν προέρχονταν από διαφορετικά κόμματα οι αποκλίσεις θα ήταν κατανοητές, ανήκουν όμως στο ίδιο κόμμα», πρόσθεσε.