Παρελθόν αποτελούν από χθες οι περιορισμοί στις κινήσεις κεφαλαίων από τις κυπριακές τράπεζες, δύο χρόνια μετά την επιβολή τους που συνόδευσαν τον Μάρτιο του 2013 το πακέτο στήριξης της νήσου ύψους 10 δισ. ευρώ. Δεδομένου, πάντως, ότι η εφαρμογή τους χαλάρωνε σταδιακά τους τελευταίους 18 μήνες, οι κυπριακές τράπεζες δεν κατέγραψαν χθες ασυνήθη κινητικότητα, με την Ελληνική Τράπεζα και την Τράπεζα Κύπρου να μιλούν για «μια κανονική ημέρα».
Θέτοντας ένα ανεπιθύμητο προηγούμενο στην Ευρωζώνη μεσούσης της κρίσης χρέους, ένα προηγούμενο που συχνά ακούστηκε ότι θα μπορούσε να επαναληφθεί και στην περίπτωση της Ελλάδας, οι περιορισμοί στόχευαν να αποτρέψουν τις μαζικές εκροές κεφαλαίων από τη νήσο. Οι σημαντικότεροι ήσαν οι εξής:
• Μέγιστο ποσό ανάληψης τα 300 ευρώ ημερησίως για κάθε πρόσωπο σε κάθε τράπεζα
• Απαγόρευση εξαργύρωσης επιταγών
• Απαγόρευση πληρωμής ή μεταφοράς χρημάτων εκτός Κύπρου ή προς άλλη τράπεζα χωρίς την καταβολή μετρητών εκτός αν πρόκειται για συναλλαγή της συνήθους επαγγελματικής δραστηριότητας του πελάτη με την παρουσίαση δικαιολογητικών εγγράφων και ειδικότερα:
• μέχρι 5.000 ευρώ ημερησίως ανά λογαριασμό
• άνω των 5.000 ευρώ και έως 200.000 ευρώ κατόπιν έγκρισης της αρμόδιας Επιτροπής
• άνω των 200.000 ευρώ κατόπιν έγκρισης της αρμόδιας Επιτροπής αλλά και αίτησης της τράπεζας
• για την πληρωμή μισθών απαιτούντο δικαιολογητικά
• απαγόρευση στον τερματισμό των προθεσμιακών καταθέσεων πριν από την ημερομηνία λήξης εκτός κι αν το κεφάλαιο επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί για την αποπληρωμή δανείου εντός της ίδιας τράπεζας
• με τη λήξη της προθεσμιακής κατάθεσης, το ποσό που ξεπερνούσε τα 5.000 ευρώ ή το 10% του κεφαλαίου της κατάθεσης μεταφέρονταν σε λογαριασμό όψεως ή τρεχούμενο ή σε νέα κατάθεση προθεσμίας. Το υπόλοιπο παρέμενε για έναν ακόμα μήνα σε προθεσμιακή κατάθεση.
Μετά τη σταδιακή χαλάρωσή τους, πάντως, οι τελευταίοι περιορισμοί που ήρθησαν πλέον, χθες, ήσαν η μεταφορά ποσού άνω του ενός εκατ. ευρώ στο εξωτερικό, η μεταβίβαση ποσού άνω των 20.000 από ιδιώτη σε ξένη τράπεζα και ο περιορισμός στα 10.000 ευρώ του ποσού που μπορούσαν να μεταφέρουν οι ταξιδιώτες στο εξωτερικό.
Το «κούρεμα» των καταθέσεων
Το πακέτο στήριξης της Κύπρου συνοδευόταν εκτός από τους περιορισμούς στις κινήσεις κεφαλαίου και από το εξίσου πρωτοφανές και όχι μόνον για την Ευρωζώνη «κούρεμα» των καταθέσεων: ουσιαστικά την κατάσχεση όσων κεφαλαίων υπερέβαιναν τα 100.000 σε κάθε λογαριασμό. Τα κεφάλαια αυτά χρησιμοποιήθηκαν για την ανακεφαλαιοποίηση της Τράπεζας Κύπρου, ενώ διαλύθηκε η δεύτερη σε μέγεθος κυπριακή τράπεζα, η Λαϊκή. Παράλληλα, στους όρους για τη στήριξη της Κύπρου συμπεριλαμβανόταν και η οικονομική αποδέσμευση από την Ελλάδα, γι’ αυτό και ανακοινώνοντας την άρση και των τελευταίων περιορισμών στις κινήσεις κεφαλαίου, ο Κύπριος πρόεδρος, Νίκος Αναστασιάδης, τόνισε πως οι τράπεζες της Κύπρου είναι πλέον οχυρωμένες έναντι μιας επιδείνωσης της κατάστασης στην Ελλάδα. Σημειωτέον ότι οι κυπριακές τράπεζες είχαν μεγάλη έκθεση σε ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου, με αποτέλεσμα να δεχθούν καίριο πλήγμα μετά το ελληνικό PSI. Συνολικά έχασαν περίπου 4,5 δισ. ευρώ από τα ελληνικά ομόλογα που είχαν στην κατοχή τους, ποσό που αντιστοιχούσε στο 25% του ΑΕΠ της Κύπρου.