Την προηγούμενη εβδομάδα, στα πλαίσια των διαπραγματεύσεων, η κυβέρνησή μας έστειλε στους θεσμού (née τρόικα) μια λίστα. Είναι τα μέτρα που προτείνει για να κλείσει η αξιολόγηση, να μας δώσουν τα λεφτά που προβλέπει η δανειακή σύμβαση, και να αφήσουμε το δεύτερο μνημόνιο -το οποίο εξακολουθεί να αποτελεί δέσμευση της χώρας- επιτέλους πίσω μας. Το κείμενο που στείλαμε φυσικά διέρρευσε. Είναι 26 σελίδες και περιέχει 72 μέτρα που προτείνει η ελληνική πλεύρα τα οποία, όπως υπολογίζει, θα έχουν οικονομικό όφελος από €5 μέχρι €6,5 δις μέσα στο 2015. Ολόκληρο το κείμενο είναι ενδιαφέρον και χρήσιμο, αλλά εγώ συγκράτησα κυρίως δύο ενδιαφέροντα στιγμιότυπα:
Το μέτρο 3.5 αφορά στην “καταπολέμηση της απάτης στην απόδοση ΦΠΑ”. Ετούτο συζητήθηκε πολύ επειδή προβλέπει την αγορά software το οποίο, λέει η πρόταση, θα το αγοράσουμε με λεφτά “από το Siemens Settlement Fund”, την αποζημίωση δηλαδή που συμφώνησε εξωδικαστικά η προηγούμενη κυβέρνηση με τη γερμανική εταιρεία. Το πρόβλημα με αυτό είναι ότι η Siemens δεν έχει πληρώσει καμία αποζημίωση, και δεν ξέρουμε αν πρόκειται να πληρώσει. Το πιο ενδιαφέρον όμως κατά τη γνώμη μου είναι άλλο. Η πρόταση περιγράφει πως για την καταπολέμηση της απάτης η Ελλάδα θα χρησιμοποιήσει ένα συγκεκριμένο εργαλείο το οποίο, λέει, το χρησιμοποιεί και το Βέλγιο. Το εργαλείο “SAS Social Network Analysis” της SAS Institute εντοπίζει φορολογικές απάτες χρησιμοποιώντας αυτό που λέει το όνομά του: “social network analysis”. Εκτός από το Βέλγιο το έχουν χρησιμοποιήσει η Νότια Αφρική και η αμερικανική IRS, μεταξύ άλλων.
Οι συγκεκριμένες φορολογικές απάτες περιλαμβάνουν πολύπλοκες αγοραπωλησίες ανάμεσα σε πολλαπλές εταιρείες, που έχουν ως στόχο την κλοπή εκατομμυρίων από ΦΠΑ που δεν αποδίδεται. Είναι πάρα πολύ δύσκολο να εντοπιστούν αυτές οι κομπίνες και οι απατεώνες που τις στήνουν. Το “social network analysis” είναι μια μέθοδος ανάλυσης μεγάλων όγκων δεδομένων και των συσχετισμών τους για την εξαγωγή συμπερασμάτων. Τέτοια εργαλεία χρησιμοποιούνται σε άλλους τομείς ακόμα και για τον εντοπισμό τρομοκρατών, και ενίοτε αποφέρουν σημαντικά αποτελέσματα. Βεβαίως, στην περίπτωση της Ελλάδας θα πρέπει να λειτουργήσει άψογα και να πιάσει πολλές καραμπινάτες και γιγάντιες απάτες για να εξοικονομηθούν τα €350-420 εκατομμύρια φέτος που προβλέπει η πρόταση.
Το δεύτερο αξιοσημείωτο μέτρο που μου έκανε μεγάλη εντύπωση ήταν το 7.2: Η “βελτίωση της συμμόρφωσης με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία”. Ως γνωστόν η Ελλάδα είναι από τις πρώτες χώρες της ΕΕ ως προς τη συμμόρφωση με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Αυτό σημαίνει ότι συμμορφωνόμαστε ακαριαία, είμαστε τα φυτά της τάξης, με το που περνά μια ευρωπαϊκή νομοθεσία, τσουπ, περνάμε κι εμείς ένα νόμο που εναρμονίζεται στο πιτς φιτίλι. Ταυτόχρονα, όμως, είμαστε απο τις χώρες που καταδικάζονται περισσότερο από όλες από το Ευρωπαϊκό δικαστήριο, και πληρώνουμε πολύ μεγάλα πρόστιμα. Αυτό συμβαίνει, φυσικά, επειδή οι νόμοι που ψηφίζονται εδώ δεν εφαρμόζονται. Υποσχόμαστε και υπογράφουμε ότι θα τα κάνουμε όλα σωστά, και τελικά δεν κάνουμε τίποτε (όπως συνέβη και με τα μνημόνια). Το αξιοσημείωτο, ωστόσο, είναι άλλο: Οι εκτιμήσεις της κυβέρνησης για το κέρδος που θα προκύψει από την εφαρμογή αυτής της μεταρρύθμισης: €200 εκατομμύρια το 2015, και €1 δις το χρόνο από το 2016 κι έπειτα.
Ο υπολογισμός του ύψους των προστίμων που πληρώνει η χώρα στην ΕΕ ήταν πάντα αρκετά δύσκολος, αλλά ετούτη η πρόταση της κυβέρνησής μας φαίνεται να δίνει μια συνολική -και αναπάντεχη- εικόνα: Από ό,τι φαίνεται, η χώρα μας πληρώνει πρόστιμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση ύψους έως και άνω του €1 δις το χρόνο.
Βεβαίως, από μια γρήγορη έρευνα προέκυψε ότι τα πρόστιμα που έχουμε να πληρώσουμε το 2015 στην πραγματικότητα ανέρχονται το πολύ στα €40 εκατομμύρια -μπορεί και λιγότερα, ανάλογα με το πόσες αποφάσεις θα τελεσιδικήσουν. Πού οφείλεται η μεγάλη διαφορά; Εμπίπτει κι αυτό στη “δημιουργική ασάφεια”; Ίσως να μην προλάβουμε να μάθουμε.
Η Ελλάδα έχει προθεσμία λίγες ημέρες ακόμα για να βελτιώσει τις προτάσεις αυτές (και τις υπόλοιπες 70) σε βαθμό που να γίνουν αποδεκτές από τους δανειστές, και σε λίγες ημέρες τελειώνουν και τα τελευταία (των τελευταίων, ω τελευταία) λεφτά. Ενδέχεται ούτε social networks analysis, ούτε η δημιουργική προσθήκη μηδενικών να αρκούν για να σωθούμε, πια.
– Η λίστα με τα μέτρα: http://im.ft-static.com/content/images/55b27a7e-d87c-11e4-ba53-00144feab7de.pdf